Interview

Kim Kuypers wil de eerste Belgische mdma-therapeute worden

Kim Kuypers wil de eerste Belgische mdma-therapeute worden

De Belgische Kim Kuypers is afgereisd naar Oakland om op de Psychedelic Science Conference te spreken over mdma, een stof die ze al vijftien jaar bestudeert aan de Universiteit van Maastricht. Het begon met onderzoek naar de negatieve effecten – die waren beperkt – om stilaan over te gaan naar de positieve effecten, zoals een verhoogde affectieve empathie. Ergens, in de nabije toekomst, hoopt ze de eerste Belgische mdma-therapeute te worden, al wil ze zeker ook onderzoek blijven doen. Illustraties: Stephanie Willems

Kim Kuypers: “Momenteel ben ik bezig aan een studie over positieve en negatieve geluiden en wat er gebeurt onder invloed van mdma. Wat ik zie, is dat proefpersonen die een placebo krijgen meer geprikkeld geraken door de negatieve geluiden dan door positieve geluiden. Bij mdma is dat verschil minder groot: de proefpersonen worden even hard geprikkeld door negatieve als door positieve geluiden. Ze lijken de negatieve geluiden wat gedempter te ervaren.

Ik ben nog aan het nadenken over wat dat precies betekent. Het zou kunnen dat wie negatieve dingen over zichzelf hoort, tijdens therapie, daar minder snel van slag geraakt. Maar dat is maar een hypothese.”

Je hebt eerder aangetoond dat mdma de empathie verhoogt. Is dat een reden waarom de stof nuttig zou kunnen zijn in een therapeutische setting?
“Dat durf ik niet zo stellig te beweren. We hebben onze proefpersonen veertig foto’s laten zien die een emotie uitdrukken: twintig die een positieve emotie uitdrukken en twintig die een negatieve emotie uitdrukken. Ze moesten kiezen uit vier antwoorden. Daarmee testten we de cognitieve empathie: in hoeverre weet iemand om welke emotie het gaat? De tweede vraag was: leef je mee? Dat is affectieve empathie. We hebben aangetoond dat wie mdma krijgt in vergelijking met een placebo even goed de emoties herkent als wie een placebo krijgt, en dat ze sterker meeleven dan bij een placebo.”

“Mdma zou – zuiver hypothetisch – kunnen helpen om de angst te laten uitdoven.”

Waarom zou mdma patiënten kunnen helpen?
“Het echte mechanisme kennen we niet. Onderzoekers Crabs en Johannsen zeggen dat mdma waarschijnlijk via drie mechanismen werkt. Het werkt in op de amygdala, waardoor je minder angst gaat voelen. Dat maakt mdma angstreducerend en vermindert je vermijdingsgedrag. Mdma verhoogt tegelijkertijd de oxytocineniveaus, wat ervoor zou zorgen dat de band tussen de patiënt en de therapeut wordt versterkt, en dat komt de therapie ook ten goede.

Tot slot zou mdma kunnen helpen bij zogenaamde angstuitdoving. Als je iets ergs hebt meegemaakt, en je roept die ervaringen later opnieuw op, stel je jezelf daar terug aan bloot. Dat kan gepaard gaan met angst. Mdma zou – zuiver hypothetisch – kunnen helpen om de angst te laten uitdoven. Voorlopig weten we nog niet heel veel. De effecten op sociaal gedrag zijn uitgeplozen door wetenschappers. Zo is er naar spraak gekeken en bleek dat de emotionele en sociale inhoud na de inname één tot vier uur na de inname van mdma toeneemt. Dat zou nuttig kunnen zijn tijdens de therapie, maar dat is niet bewezen.”

Hoe ver gaat de geschiedenis van mdma-therapie terug?
“Het Duitse farmabedrijf Merck nam al in 1912 een patent op mdma, maar heeft er toen verder niets meer mee gedaan. In de jaren vijftig hebben ze neurotoxisch onderzoek gedaan ernaar bij fruitvliegjes: alle vliegjes zijn toen doodgedaan en er werd geconcludeerd dat mdma heel toxisch was Intussen is herhaaldelijk aangetoond dat mdma – mits een aantal voorzorgen – niet dodelijk is. Tijdens de therapie wordt de patiënt voortdurend gemonitord, om te zien of alles fysiek in orde is.

Eind jaren zestig heeft Alexander Shulgin, die bij een chemisch bedrijf werkte, de stof thuis gesynthetiseerd en zelf uitgetest. Die ervaring heeft hij beschreven – samen met de effecten van andere middelen die hij had uitgeprobeerd – in het boek PiKHAL Hij vond het een geweldige ervaring en introduceerde de stof aan vrienden, onder wie een aantal therapeuten.

“Tijdens de therapie wordt de patiënt voortdurend gemonitord, om te zien of alles fysiek in orde is.”

Hoe de therapie er toen heeft uitgezien, weet ik niet precies. Maar in de jaren zeventig waren er dus therapeuten die met mdma werkten tijdens de behandeling van hun patiënten.

Wat later, tja, werd mdma interessant in het uitgaansleven en kreeg het de naam xtc. De politiek heeft gezegd: dit is slecht voor mensen, straks neemt die hele xtc-cultuur nog epidemische vormen aan. De stof belandde in de Verenigde Staten in de categorie Schedule I. Dat betekent zoveel als: deze stof is zeer verslavend en heeft geen enkele medische toepassing. Mdma zit in dezelfde categorie als heroïne.”

Maar mdma is dus niet even schadelijk als heroïne.
“Fysiek is het geen verslavende stof. Over de psychische verslaving bestaat discussie. Sommige verslaafden die mdma gebruiken zijn in behandeling, maar volgens psychiaters zijn er dan altijd andere middelen in het spel en gaat het nooit alleen over mdma.

De wetenschappers eind jaren zeventig wisten ook al dat mdma niet thuishoorde in die categorie, maar het kwaad was geschied. Het onderzoek is in de jaren tachtig gestopt omdat het te moeilijk werd om het georganiseerd te krijgen. Hetzelfde was eerder gebeurd met lsd. Die stof werd gebruikt voor therapeutische toepassingen maar werd toen populair onder de hippiejongeren, waarop hij verboden werd.

Terwijl jullie aan de Universiteit van Maastricht hebben bewezen dat je geheugen herstelt na het gebruik van mdma.
“Het geheugen verslechtert na de inname van mdma, maar de dag nadien functioneren mensen weer normaal. Dat hebben we aangetoond bij gezonde vrijwilligers. Maar ons onderzoek ging over de inname van één enkele dosis. In een meta-analyse hebben we recent laten zien dat wie een aantal keer mdma of xtc heeft gebruikt niet verschilt van een gezonde controlegroep in geheugenprestatie. Toch twijfel ik er niet aan dat langdurig gebruik niet goed is, net zoals dat geldt voor wie te veel alcohol drinkt. In de psychotherapie met mdma gaat het over hooguit drie dosissen. Dat gaat het niet maken.”

Rachel Hope heeft deelgenomen aan wat een van de eerste ‘nieuwe’ studies moet zijn naar mdma en psychotherapie. Het is jammer dat die behandeling nog niet voor andere patiënten met post-traumatisch stresssyndroom toegankelijk is.
“Het is de eerste officiële studie, ja. Bij MAPS zijn ze de kartrekkers van psychedelisch onderzoek. In Nederland zijn er zogenaamde undergroundtherapeuten die met mdma werken, maar dat loopt af en toe fout. Ik heb iemand aan de lijn gehad die last had van angststoornissen en er nadien nog meer last van kreeg. Er zullen ook therapeuten zijn die mensen kunnen helpen, maar die effectiviteit is niet wetenschappelijk bewezen. Het zou beter zijn als zij ook zouden meewerken aan studies.”

“In de psychotherapie met mdma gaat het over hooguit drie dosissen.”

Het doel van MAPS is om tegen 2021 de mdma-therapie goedgekeurd te krijgen bij de Amerikaanse FDA voor de behandeling van post-traumatisch stresssyndroom. Jij zou daar ook aan meewerken.
“Vooraleer ik kon meewerken, moest ik nog een tweede therapeut vinden, want de therapie gebeurt altijd met een behandelend duo, een mannelijke en een vrouwelijke therapeut. De eerste aan wie ik het had gevraagd, is uiteindelijk afgehaakt, omdat hij een ander soort therapie ondersteunt.”

Sommige psychiaters vinden het verkeerd dat er tijdens de behandeling met mdma weleens een patiënt geknuffeld wordt.
“Daar zijn inderdaad niet alle therapeuten voor te vinden. De mdma-behandeling is een combinatie van verschillende soorten therapieën, waar ik nog het fijne van te weten moet komen. Maar ondertussen heb ik een Belgische psychiater gevonden die het met mij wil doen. Hij ziet het helemaal zitten. In juni volgen we het eerste deel van de therapie.

Als we de toestemming krijgen van de ethische medische commissie, mogen we het einde van het jaar dan vier patiënten testen. Het is een open label studie, wat betekent dat mensen weten wat ze zullen krijgen. Het zal gaan om patiënten met enkel ptss, zonder dubbele diagnose. Ze moeten voldoen aan een lange lijst voorwaarden.

Vanuit MAPS kijken ze dan ook mee naar ons, om te zien hoe we samenwerken als team. Onze patiënten zullen nog deel uitmaken van de fase 2-studie. In de Verenigde Staten, Canada en Israël kunnen ze al overgaan naar fase 3. En intussen blijft de zoektocht naar investeerders verder lopen.

“Ik wil er mee voor zorgen dat mensen die op zoek zijn naar een oplossing, er een kunnen krijgen.”

Opmerkelijk is dat je tijdens je opleiding tot mdma-therapeut zelf mdma zal innemen.
“Natuurlijk heb je zelf geen ptss en is het moeilijk om je in te leven, maar op zich is het niet ongewoon, om als therapeut een behandeling eerst uit te testen vooraleer je die toepast op patiënten. En wat betreft het nemen van de mdma: dat is geen verplichting, maar het mag wel. Ik moet het eerste deel van de opleiding nog doen, dus ik ken nog niet alle details, maar als het helpt en als het onder veilige omstandigheden gebeurt, dan sta ik daar niet weigerachtig tegenover.”

Tot slot: wat drijft jou in dit onderzoek?
“Eerst en vooral: onderzoek is mijn passie. Ik vind het super om effecten te onderzoeken en te kijken naar de neurobiologie. Langs de andere kant is ook de vertaling naar de samenleving belangrijk met dit werk. Ik ben al in contact gekomen met patiënten, en toen is er een klik gekomen: misschien moet ik mijn energie ook daarin steken, om te zien of ik die behandelingen mee vooruit kan helpen. Ik wil er mee voor zorgen dat mensen die op zoek zijn naar een oplossing, er een kunnen krijgen. Als niets helpt, waarom dan geen mdma? Ik wil daar mee een lans voor helpen breken. Ik zie dit als het begin van meerdere klinische studies, ook met andere veelbelovende zoals psilocybine.

Ik krijg de indruk dat het taboe rond psychedelica wat begint af te nemen, omdat je er tegenwoordig zoveel over leest, op het internet en in de media. Dat gezegd zijnde, maken mensen nog altijd grapjes als ze horen dat ik mdma onderzoek (lacht).”

Lees ook: Genezen dankzij therapie met xtc
Dit artikel kwam tot stand met steun van een projectsubsidie Mediabeleid van het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media, Afdeling Cultuur en Media

Schrijf je reactie

1 reactie
  • Triptherapie says:

    Wij zijn zelf meer bezig met psilocybine dan MDMA. De positieve werking van beiden stoffen ligt aan het feit dat serotonine receptoren worden geprikkeld in hoge mate. Psilocybine werkt dan beter en is tevens veiliger. En geen dip wat MDMA wel heeft.

Als journalist weigert Ann-Marie Cordia al vijftien jaar lang te kiezen tussen de serieuze schrijfsels, de curieuze en de amoureuze. Ze schreef al voor Het Laatste Nieuws, NINA, Goedele en De Morgen, maar haar ziel blootleggen doet ze alleen op Charlie.

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen