Deze ondertitels stonden er afgelopen zaterdag niet op de voorpagina van De Standaard: “Witte man-met-mening Joris Luyendijk leest witte-man-met-mening Bill Emmott, oud-hoofdredacteur van ‘The Economist'” of “Op tocht door Gent met vrolijke witte man cartoonist Lectrr”. Deze ondertitel stond er wel, onder een foto van twee lachende mensen: “Boze zwarte vrouwen Nozizwe Dube en Dallila Hermans zwijgen niet meer”.
“We vinden het zo normaal om witte mannen hun mening te zien geven in de krant, dat we het niet nodig vinden hun huidskleur of gender te noemen.”
Die ondertitel verraadt het een en ander. We vinden het zo normaal om witte mannen hun mening te zien geven in de krant, dat we het niet nodig vinden hun huidskleur of gender te noemen in de ondertitel. Als zwarte vrouwen racisme aanklagen dan zijn ze “boos”, ook al staan ze lachend op alle foto’s en is de toon van het interview verre van boos. Terwijl de mannen allemaal (behalve Luyendijk, we worden geacht te weten dat hij een journalist is) met beroep genoemd worden, worden Dube en Hermans geïntroduceerd aan de hand van hun huidskleur en emoties. Dat zwarte vrouwen niet meer zwijgen vinden we zo uitzonderlijk – misschien zelfs vreemd of not done – dat het expliciet benoemd moet worden. Was deze ondertitel geschreven in lijn met de rest van de voorpagina, dan had er gewoon “Voorzitster van de Vlaamse Jeugdraad Nozizwe Dube en auteur Dalilla Hermans kaarten racisme aan” moeten staan.
Het deed sterk denken aan iets wat ik een paar weken geleden in dezelfde krant las en waarbij ik mijn wenkbrauwen ophaalde. Het was een passage uit een dubbelinterview met Rachida Aziz en Anja Meulenbelt. “Ook radicale feministes kijken in de spiegel voor ze gefotografeerd worden. Leggen nog een lok haar in de plooi, checken of de mascara niet is uitgelopen. En zetten een zo lieflijk mogelijk gezicht op.” Alsof het zo bijzonder is dat feministes om hun uiterlijk geven en lachen voor de foto dat het een hele alinea behoeft. Vorige week sprak ik Anja Meulenbelt. Ik las haar de passage voor. Ze moest er smakelijk om lachen. “Alsof we op iets betrapt werden. Foei, een feministe die stiekem make-up draagt!”
“Als lezer zie ik ook wel dat Dalilla en Nozizwe zwarte vrouwen zijn, daar heb ik geen tekst en uitleg voor nodig.”
Ook Dalilla Hermans was teleurgesteld toen ze de ondertitel bij haar interview las. Ze schreef op Facebook: “Het interview zelf was superfijn, veel gelachen, tijd genomen om dieper op de zaken in te gaan. Maar wat zie ik vandaag op de voorpagina van De Standaard? Dat ik een “boze zwarte vrouw” ben. En wat lees ik binnenin? Nogmaals dat ik een boze vrouw ben. En dat de nuance die in het gesprek zat (en de giechels en de knipogen) blijkbaar de eindredactie niet haalden. Ik zou er boos om kunnen worden, maar dan klopt de framing weer. Dus laat ik het maar zo en ga ik vrolijk het weekend in.”
Het is inderdaad een kwestie van framing. Als lezer zie ik ook wel dat Dalilla en Nozizwe zwarte vrouwen zijn, daar heb ik geen tekst en uitleg voor nodig. Ik zie ook wel dat Aziz en Meulenbelt make-up dragen, net zoals Beyonce, Caitlin Moran, Emma Watson en een heel resem andere vrouwen die zich feminist noemen en dagelijks de kranten halen. Waarom moet dat nog maar eens benadrukt worden? De tijden zijn aan het veranderen. De diverse samenleving is een feit en gelukkig zie je dat ook in de media steeds vaker terug, al is er nog een weg te gaan. Feministes komen in alle soorten en maten, met en zonder make-up. Laten we stoppen mensen krampachtig terug in stereotiepe hokjes te steken die al afgebroken – of toch op zijn minst heel hard aan het afbrokkelen – zijn.
3 reacties
Selma, je hebt zeker een punt. Ik ga grotendeels akkoord. Toch denk ik dat de krant hier vooral het contrast wilde benadrukken met de “boze witte mannen”, die verantwoordelijk worden gehouden voor de toenemende verrechtsing in de samenleving. Een titel op de voorpagina moet nu eenmaal lezers naar het artikel trekken…
Dag Ann, merci voor je reactie! “Boze zwarte vrouwen” kan een manier zijn om het contrast aan te geven met “boze witte mannen”, maar verwijst ook hiernaar: https://en.wikipedia.org/wiki/Angry_Black_Woman
Een titel moet inderdaad lezers aanzetten tot kopen en lezen, maar ik denk dat het toch mogelijk moet zijn om een pakkende titel te verzinnen zonder stereotypen erbij te halen. Dat was namelijk ook gelukt bij de andere titels op de voorpagina, dus waarom niet bij deze?
Ooit zag ik in een les gender en diversiteit een filmfragment van een lezing van Michael Kimmel. Het origineel vind ik niet meer terug, maar het zit ook in zijn TED lezing (vanaf 00:40): https://www.ted.com/talks/michael_kimmel_why_gender_equality_is_good_for_everyone_men_included/transcript
Was een eye-opener voor mij, als witte vrouw. Ik volgde dit vak in het kader van de minor Cultuur en diversiteit aan de Universiteit Gent. Er werd door sommige medestudenten (die voor een zogenaamde ‘serieuze’ minor kozen) wat lacherig gedaan over die minor, maar het zijn de vakken die ik daarin volgde die de grootste impact hebben gehad op mijn manier van denken en in het leven staan. Jammer dat je er pas in aanraking mee komt als je heel bewust voor een dergelijke minor kiest. Een vak gender en diversiteit in het middelbaar, graag!