Terwijl de jongeren van het social media-tijdperk in een andere wereld opgroeien als hun ouders, maakt Bo Burnhams vertederende coming-of-agefilm Eighth Grade hun groeipijnen voor iedereen voelbaar.
‘Nog één weekje brugklas’, zegt Mark tijdens het avondeten tegen zijn 13-jarige dochter. Kayla hoort hem niet omdat ze muziek luistert met haar oortjes in en door haar social feed scrolt. ‘Huh?’ vraagt ze verveeld, om op dezelfde toon ‘yeah’ te antwoorden. Een herkenbare situatie. Op nog geen twintig jaar tijd is ‘smakelijk eten’ bij veel gezinnen vervangen door ‘geen gsm’s aan tafel’, voor sommigen hét bewijs dat online connecties intussen belangrijker zijn dan familie. Alsof dat bewezen moest worden.
Dat pubers hun vrienden een pak leuker vinden dan hun eigen ouders heeft natuurlijk niets met nieuwe technologie te maken. Dat is van alle tijden. Jongeren voelen zich nu eenmaal sneller begrepen door leeftijdsgenoten. Of toch de meesten, want de stille Kayla (Elsie Fisher) hoort daar niet bij. Sinds haar moeders dood leeft haar zorgeloze zelf in een schoendoos met het opschrift ‘voor ’s werelds coolste meid’. Nu ze die geknutselde tijdscapsule bijna mag openen, als ze naar high school verkast, komt het besef dat ze niet die gehoopte coole en sociale meid is geworden. Wat nu?
Jezelf zijn
Kayla beslist om via haar YouTube-vlogs en Instagramposts op zelfonderzoek te gaan en online de stilte te doorbreken waarin ze zich in real life hult. Een van haar eerste posts gaat dan ook niet toevallig over ‘hoe jezelf zijn’. Haar dubbelzinnige antwoord? Op sociale media klinkt dat jezelf niet moeten veranderen om indruk op anderen te maken en in het echte leven betekent dat opgemaakt (met behulp van een instructievideo op YouTube) een net-uit-bedselfie posten. Herkenbaar? Waarschijnlijk wel.
Achter al die nieuwe technologieën in Bo Burnhams debuut schuilt dan ook de aloude worsteling tussen wie ben ik? en hoe zien anderen mij? Die evenwichtsoefening zorgt al eeuwen (en niet alleen bij jongeren) voor veel onzekerheid, een gevoel dat we vandaag graag sussen met hartjes, duimpjes en andere digitale complimenten. Maar als ook die uitblijven, begint Kayla helemaal aan zichzelf te twijfelen: is ze onzichtbaar voor iedereen, behalve dan voor haar bezorgde vader en haar strenge zelf?
#nofilter
Die fragiliteit van zijn hoofdpersonage vangt YouTube-ster Bo Burnham op een onverbloemde manier. Want wie denkt dat een film over een generatie die met Instagramfilters opgroeide de groeipijnen verbloemend zou tonen, kan er niet verder naast zitten. Of Kayla zichzelf nu belachelijk maakt op school, zich tegen haar zin op een pool party begeeft of de opdringerige avances van een jongen afslaat: telkens is het #nofilter. Ook wanneer Kayla’s relatie met haar vader wordt getoond.
Naast het fenomenale acteerwerk van de 15-jarige Elsie Fischer en de confronterende docu-fotografie valt immers ook Kayla’s vader Mark (Josh Hamilton) op. Niet omdat hij zo uit de band springt, maar net omdat hij zo goed blend met de filmvaders uit Call Me By Your Name en Girl. Hoewel zij niet erg opvallen, springen ze steeds bij met wijze raad en daad wanneer het nodig is. Twintig jaar geleden zag je zulke vaders maar zelden op het grote scherm. Wat met Jims vader in American Pie of Mr. Weir in Freaks & Geeks? Sympathieke knullen, daar niet van, maar zo awkward dat je ze vandaag bijna niet meer kan voorstellen.
Wijze raad
Aan die vaststelling een conclusie te koppelen, is voorbarig. Dat neemt niet weg dat het interessant is hoe om te zien hoe ouders in coming-of-agecinema van comic relief – zie m’n ouders raar doen! – veranderde in een emotioneel klankbord. Getuige één van de mooiste scènes Burnhams film kan dat een simpele reden hebben: in een wereld waarin de kloof tussen wie je bent en hoe je gezien wordt groter wordt, is het geruststellend om iemand in de buurt te hebben die je gewoon ziet zoals je bent. Zoals ouders, die zagen om je smartphone aan de kant te leggen als het eten klaar is en zien wanneer er iets mis is.
Het is die bezorgde en liefdevolle vaderlijke blik die Burnham adopteerde om van zijn debuut een onverbloemd en bijzonder vertederend coming-of-age portret te maken.
Schrijf je reactie