Fotografe Sarah en redactrice Mari brengen de boeren van de toekomst in beeld. Jonge mensen die in een vorig leven kunstenaar en huisarts waren, totdat ze hun hart verloren aan de biologische landbouw. Vandaag: Heleen (34) en Sofie (32).
De twee jonge moeders Heleen Dewanckele en Sofie De Blieck leerden elkaar kennen tijdens hun opleiding Biologische en Biodynamische landbouw. Nu baten ze samen de zelfoogstboerderij ’t Schaaphof in Landegem uit. Wij bezochten hen tijdens het werk tussen de schapen en biologische groenten.
Wat deden jullie in je vorig leven?
Heleen: “Ik studeerde Romaanse talen en Internationale betrekkingen en werkte zeven jaar bij Broederlijk Delen. Dat was best wel een uitdagende job en ik moest vaak naar het buitenland.”
Sofie: “Ik was opvoedster. Ik zat een beetje vast op mijn vorig werk en zocht een nieuwe uitdaging. Ik wilde heel graag iets doen met landbouw en dat combineren met het sociale aspect.”
Vanwaar de stap om (biologisch) te gaan boeren?
Heleen: “Tijdens mijn werk bij Broederlijk Delen was ik al veel met het thema voedsel bezig. Ik was verantwoordelijk voor de regio Bolivia, wij begeleidden daar boeren- en mensenrechtenorganisaties rond voedselzekerheid. Het was altijd mijn droom om een tijdje naar het buitenland te gaan om rond dat thema te werken.
“Zelfs toen ik de opleiding bij Landwijzer begon had ik nooit gedacht dat ik twee jaar later al mijn eigen boerderij zou hebben.”
Later besefte ik dat ik ook hier in België iets rond het thema voedsel kon doen. En toen kregen we de kans om deze boerderij op te kopen. In Latijns-Amerika was ik ook bezig met het sociale onrecht dat de werknemers te beurt valt, bijvoorbeeld op de Chiquitaplantages. Maar ook hier nemen de machtsconcentraties in de voedingsindustrie het over. De kleine bedrijven van vroeger kunnen niet meer overleven. Duurzame landbouw is hier dus evengoed belangrijk.”
Sofie: “Vroeger kwam het nooit in mij op om boerin te worden. Ik was altijd wel into het boerenleven toen ik klein was, maar vroeger was het niet mogelijk om te boeren, tenzij je ouders boeren waren. Zelfs toen ik de opleiding bij Landwijzer begon had ik nooit gedacht dat ik twee jaar later al mijn eigen boerderij zou hebben. Tot dat Heleen naar mij kwam en zei dat ze iemand zocht om mee ’t Schaaphof op te starten.”
Jullie zijn geen conventionele boerderij.
Sofie: “Wij zijn een zelfoogstboerderij. Het is de bedoeling dat mensen hier zelf een aantal keer per week hun groenten komen plukken. De mensen nemen een abonnement bij ons voor een jaar. Dat kost een euro per dag. Wij zaaien, planten en onderhouden de groenten, en onze leden komen dan zelf oogsten. En dan mogen ze dat komen halen.”
Heleen: “De mensen kunnen komen wanneer ze willen. We zijn echt een open bedrijf. Enkel op die manier kunnen onze leden echt betrokken worden bij de boerderij. De mensen kopen eigenlijk een oogstaandeel bij ons. Ze engageren zij zich om een jaar lang groenten te komen oogsten. Wij willen dan ook zo transparant mogelijk zijn en gaan ook onze boekhouding delen met de klanten.”
Sofie: “Mensen weten niet meer wat het kost om op een verantwoorde manier groenten te kopen omdat alles in de supermarkt voor een peulenschil verkocht wordt. Op een duurzame manier kweken kost nu eenmaal wat meer. Door de mensen eerlijk te tonen waar het geld naar toe gaat willen ze ook meer betalen, omdat ze zien dat het een eerlijke prijs is. Je ziet ook dat mensen op het veld lopen en echt tot rust komen. Ze komen hier met hun kinderen en nemen hun tijd om wat rond te lopen. Het gaat niet alleen meer over voedsel, maar het wordt echt een beleving.”
Waarom is het zo belangrijk om bio te zijn?
Heleen: “Wat vaak over het hoofd gezien wordt in de landbouw is de bodem. Terwijl de bodem de basis van alles is. Dat is dan ook het uitgangspunt voor een duurzame landbouw.”
Sofie: “In de biolandbouw gebruiken we geen chemische kunstmest. We voeden de bodem met dierlijke mest, gemengd met stro. De planten halen daar op hun beurt de nodige voedingsstoffen uit. In een gezonde bodem groeien gezonde planten. Zo kom je tot een veerkrachtig systeem waarin je zelf minder moet ingrijpen.
“Je wordt boer uit liefde voor het vak. Boeren willen wel op een andere manier werken, maar het systeem laat het nu niet toe.”
We kiezen er ook voor geen pesticiden te gebruiken, ook niet de toegelaten middelen in de biologisch teelt. We hadden nu in onze serre een bladluizenplaag. Als je die gaat behandelen, dan dood je vaak ook de natuurlijke vijanden van de bladluizen en moet je blijven spuiten omdat het evenwicht zodanig verstoord is. Wij hebben gewoon afgewacht, en de sluipwespen hebben hun werk gedaan. Als je niet ingrijpt lost de natuur dat zelf op: de bladluizen die aan de planten zuigen geven een bepaalde geur af die sluipwespen aantrekt. Zij eten de bladluizen op en zo raakt alles vanzelf weer in evenwicht. Je moet gewoon een beetje geduld hebben.”
Hoe zien jullie de toekomst?
Heleen: “Eén van de functies die landbouw vroeger had was gemeenschapsversterking. Landbouw kan verbindend zijn en dat is weggevallen in de industriële landbouw. Terwijl die verbondenheid en nabijheid voor meer begrip zorgen. Wij willen daar terug naar toe met ons bedrijf. Daarnaast is het belangrijk dat de boer weer het heft in handen kan nemen. De boer is nu zeer afhankelijk van de grillen van de markt en heeft heel weinig zeggenschap over de prijzen. Dat bepaalt in grote mate de industrialisatie van de landbouw. Als boeren een juiste prijs voor hun producten krijgen zullen ze zich niet verplicht zien om keuzes te maken waar ze zelf niet achterstaan, zoals bijvoorbeeld steeds meer varkens houden. Je wordt boer uit liefde voor het vak. Boeren willen wel op een andere manier werken, maar het systeem laat het nu niet toe.”
Sofie: “De landbouw moet weer samenwerken met de natuur in plaats van de natuur tegen te werken.”
Schrijf je reactie