In de rubriek Anders Bekeken gaat redacteur Johannes niet enkel op zoek naar hoe goed een film is, maar vooral ook naar wat de film ons leert over vandaag. Deze maand: terwijl het broeierige Una de gevaarlijke grens tussen verliefdheid en pedofilie aftast, schippert Benedict Andrews’ debuut van geschift relatiedrama naar intrigerende wraakthriller. Een gebald en dubieus drama dat voorbij ‘goed’ en ‘kwaad’ kijkt.
Het aantal films dat de obsessie van oudere mannen voor jonge meiden onderzoekt, is groter dan je denkt. Sinds Stanley Kubricks verfilming van Lolita, het controversiële boek van de Russisch-Amerikaanse schrijver Vladimir Nabokov, gaat er geen jaar voorbij of een film met een gelijkaardige dynamiek of (sub)plot vindt z’n weg naar de bioscoop. Net zoals een man in midlife crisis snakt ook film vaak naar (seksuele) spanning en conflict om vooruit te geraken, lijkt het wel. Mede dankzij die vruchtbare wisselwerking zijn films als American Beauty of Lost in Translation en tv-series als Californication tot klassiekers uitgegroeid.
“Wie een rechtlijnig slachtoffer vs. verkrachter-verhaal verwacht, komt bedrogen uit.”
Vandaag lijkt een verleidelijke jonge meid die het hoofd van een oudere man op hol brengt dan ook een pak onschuldiger dan in 1962, toen Kubricks Lolita de wereld voor het eerst choqueerde. Die bedenking speelt alvast op na het bekijken van Benedicts Andrews filmdebuut Una. Dit intrigerende drama gaat namelijk niet op een schelmachtige, bijna vergoelijkende manier om met de complexe relatie tussen de oudere man en de minderjarige meid, maar zoomt in op de verstrekkende gevolgen van zo’n relatie, vijftien jaar later. Wie echter een rechtlijnig slachtoffer vs. verkrachter-verhaal verwacht, komt bedrogen uit.
Girl next door
De film opent met een beeld van de dertienjarige Una (Ruby Stokes) die onder een boom op een bankje zit in een slaperige residentiële wijk. Nadat ze opstaat en naar een nabijgelegen huis wandelt om niet veel later halt te houden bij een tuinhuis, wordt er een bruuske sprong van vijftien jaar gemaakt naar de nu volwassen Una (Rooney Mara) in een discotheek. Na een bevreemdend vluggertje in de toiletten daar, wandelt ze – pumps in de handen – voorbij het bankje waar haar verhaal vijftien jaar geleden een dramatische wending nam. Wat er toen gebeurde, wordt snel duidelijk als Una wat later een foto bovenhaalt en eropuit trekt.
“Hadden zij in een ander leven geen gelukkig en zorgeloos leven kunnen leiden?”
Op dertienjarige leeftijd werd Una immers verliefd op haar veel oudere buurman Ray (Ben Mendelsohn) waarmee ze een korte, maar intense relatie had. Nadat haar ouders achter de verhouding kwamen, verdween hij achter de tralies. Maar terwijl Una met zoveel vragen achterbleef, pikte Ray na z’n straftijd de draad elders weer op onder een andere naam. Als Una vijftien jaar later een foto van hem in een krant ziet, zoekt ze hem dus op om verhaal te halen. Wat later treft ze hem op z’n werk – een koude en benijpende setting – waar het snel duidelijk wordt dat haar etterende wond voor hem slechts een litteken uit een ver verleden is.
Haat vs. liefde
Wat hoopt Una nu met die ontmoeting te bereiken? Die vraag sluimert doorheen de film als een verderfelijk maar bijzonder prikkelend gif, net omdat het de grens tussen slachtoffer en dader zo flou maakt. Tijdens hun lange, intense ontmoeting op Ray’s werk uit zij zich immers niet enkel als wraakzuchtig slachtoffer, maar ook als een jaloerse, naar liefde en seks snakkende minnares. Nadat Ray blijk geeft dat hij echt om Una gaf, zelfs liefde voelde, krijgt hun verboden relatie plots iets moois. Liefde kent toch geen (leeftijds)grenzen? Hadden zij in een ander leven geen gelukkig en zorgeloos leven kunnen leiden?
“Wat maakt het uit dat Ray om Una gaf en wat maakt het uit dat zij volgens hem zo volwassen was voor haar leeftijd?”
Het is de verdienste van de geweldige Rooney Mara (o.a Carol) en de immer gelaagde Ben Mendelsohn (o.a. Star Wars: Rogue One) om de kijker zo van z’n stuk te brengen met hun intense, manipulatieve vertolkingen. Want wat maakt het uit dat Ray om Una gaf en wat maakt het uit dat zij volgens hem zo volwassen was voor haar leeftijd? In een samenleving waarin muziekfestivals safe zones nodig hebben, waar aanranding zo’n vaag begrip is dat sommige daders zichzelf niet als dader erkennen, zijn ‘begrip’ en lijmende woorden als ‘je was zo volwassen’ geen excuus. Laat staan een spons om je geweten schoon te vegen.
Happy end?
Dus waarom zocht ze Ray nu op? Misschien om haar geweten te sussen of hoopte ze een miserabele man aan te treffen die even hard heeft afgezien als haar. Of wie weet droomde ze wel van een miraculeus happy end met haar verboden liefde? De sterkte van de film schuilt ‘m niet in een klinkklare en heldere conclusie op het einde, maar in de traumatiserende relatie en de zenuwslopende nasleep ervan. Via ijzersterke vertolkingen, een gelaagd scenario en een gebalde regie groeit het drama zo uit tot een ontregelende, zelfs moeilijk te bekijken film omdat het de rollen voor een keertje omdraait. De film heet Una, niet Ray.
Schrijf je reactie