Op Instagram levert zoeken op de hashtag #perfectbody prentjes op van slanke vrouwen en gespierde mannen. Ziedaar, het ideaalbeeld van m/v in onze maatschappij. Om zo’n gespierd lichaam met zo min mogelijk vet te verkrijgen, zijn sommigen mannen bereid hormonen in te nemen. “Je blijft steroïden nemen vanuit een soort innerlijke drang naar perfectionisme,” aldus Simon*, een steroïdengebruiker.
Het mannelijk ideaalbeeld dat wordt opgevoerd in advertenties en mediacampagnes is niet meer realistisch. Er is een soort ‘male body shaming’ aan de gang waardoor er sneller naar illegale middelen – zoals anabolen – wordt gegrepen om het perfecte lichaam te verkrijgen. Dat stellen zowel journaliste Bregje Hofstede in De Correspondent, als Hans Coomans, coördinerend arts dopingcontroles bij NADO, in De Morgen. “In Europa zou rond de 1 procent van de bevolking anabolen gebruiken, en tot 20 procent van de mensen die fitnessclubs bezoeken,” zegt Coomans.
Simon*, 27 jaar, maakt deel uit van die 20 procent. “Ik heb net een steroïdenkuur achter de rug.” Zijn vriendin helpt hem altijd met het inspuiten van het goedje. “Ze spuit het in mijn bil. Dat is een redelijke grote spier. Als ik het zelf moet doen, dan zou ik het moeten inspuiten op plekken waar ik gemakkelijk bij kan. Mijn been of arm dus.” Dat gaat ook wel, maar “een spuit in de bilspier is het fijnst,” aldus Simon. “Dan kan ik mijn arm- en beenspieren nog trainen in de fitness.”
Want je moet wel blijven trainen tijdens zo’n kuur wil je het beste resultaat uit de anabole steroïden halen. “Je moet wel. De steroïden doen je niet ineens in een bodybuilder veranderen. Integendeel zelfs: als je niet sport, word je alleen maar dik. Je moet die extra testosteron kwijt. Je moet trainen anders heeft het gewoon geen zin.”
Aankoop van steroïden
Hij koopt het middel via via. “Het is erg illegaal, hé. Ik kan het natuurlijk ook via het internet kopen. Als je anabolen opzoekt, kom je op veel sites terecht en kun je daar gewoon bestellen. Het lijkt gemakkelijk, maar daar zit natuurlijk ook veel rommel bij.” Elke kuur kost zo’n 300 euro en naast de gezondheidsrisico’s kan hij het zich financieel niet veroorloven om rommel te kopen. “Het is eigenlijk net als met drugs kopen: het is riskant.”
“Ik koop het dus via mensen die ik ken of via mensen die mensen kennen die dat doen.” Dan is het minder een gok. “Die mensen hebben het al gebruikt en leven ook nog, dus dat stelt me gerust,” lacht hij.
“Je moet me niet zeggen dat het slecht is om steroïden in te nemen. Dat weet ik zelf ook wel.”
Ook Victor* heeft op het punt gestaan anabolen in te nemen. Hij is een fervente fitnessganger en kreeg het laatste vet niet meer weggetraind. “Ik heb toen echt wel getwijfeld,” geeft hij toe. “Ik heb me er echt overheen moeten zetten dat dat vet zou blijven zitten, maar uiteindelijk heb ik er toch bewust voor gekozen geen steroïden beginnen in te nemen. De risico’s waren het niet waard. Ik ben erg blij met mijn keuze.”
Minder zin in seks
Het innemen van hormonen is inderdaad niet zonder gevaar: je kan agressief worden, erectieproblemen krijgen, een lager libido hebben en depressief worden. Dat beseft Simon ook wel “Je moet me niet zeggen dat het slecht is om steroïden in te nemen. Dat weet ik zelf ook wel. Het is zoals alcohol: je kent de risico’s en weet dat het slecht is en toch kies je ervoor om het wel te doen. Ik heb mijn research over anabole steroïden gedaan en ik weet dat er risico’s aan verbonden zijn.”
Op het internet heeft hij gelezen dat een kuur van drie maanden het hormoonstelsel helemaal in de war kan brengen. Je loopt dan het risico afhankelijk te worden van de middelen, want het kan ertoe leiden dat je lichaam zelf geen hormonen meer kan produceren, vertelt hij. “Dus zo lang durf ik een kuur niet te laten duren. Bij mij duurt het maximum tien weken.”
En zelfs na die tien weken ervaart Simon veranderingen in zijn persoonlijkheid. “Ik voel mijn gedrag en mijn gedachten anders worden. Het is wat moeilijk uit te leggen aan iemand die er geen ervaring mee heeft. Laat ik het zo zeggen: ik ben van nature een heel rustig persoon maar na negen à tien weken krijg ik een korter lontje.”
Na een van zijn kuren had Simon ook ineens minder zin in seks. “Mijn libido was veel lager dan normaal. Een tijdje had ik veel minder zin in seks.” Hij voegt eraan toe dat de klachten niet fysiek waren; hij had geen erectieproblemen.
Taboe rond steroïden
Het zijn de risico’s die ermee verbonden zijn die maken dat Simon niet zomaar tegen eender wie zal vertellen dat hij steroïden inneemt. “Mijn vriendin en vrienden weten het misschien wel, maar aan mijn familie zal ik het nooit zeggen.”
“In de fitness zal ik het ook nooit toegeven. Zelfs als iemand me het op de man af vraagt,” zegt hij. “Het zijn andermans zaken niet. Ik doe wat ik wil. Het is ook niet zo dat ik opschep met mijn spieren. Ik win er ook geen prijzen mee, dus ik voel me geen bedrieger.”
“Je blijft steroïden nemen vanuit een soort van innerlijke drang naar perfectionisme.”
Er is een soort ‘don’t ask, don’t tell’-policy in de fitness. “Mensen geven inderdaad niet snel toe dat ze steroïden gebruiken,” merkt personal trainer Curtis Bielski op. “Het is een taboe omdat het gênant is dat je extra middelen nodig hebt om je spieren te kweken.” Dit wordt beaamd door Victor. Hij denkt dat de geheimzinnigheid versterkt wordt doordat sommige professionele bodybuilders steroïden nemen. “Zij worden gesponsord door grote merken. Vergelijk het met doping bij het wielrennen: als ze ineens gaan verkondigen dat ze steroïden nemen, is dat natuurlijk niet goed voor hun sponsors.”
Onrealistisch ideaalbeeld
Ook Simon weet dat er bodybuilders zijn die niet vies zijn van een steroïdenkuur. Zijn mannelijk ideaalbeeld komt niet meteen overeen met dat van de standaard bodybuilder, maar toch weet hij dat hij zijn doel nooit zal bereiken. “En de meeste bodybuilders bereiken hun doel ook niet. Je blijft steroïden nemen vanuit een soort van innerlijke drang naar perfectionisme.”
Uit studies blijkt inderdaad dat veel bodybuilders in competities steroïden nemen. In de ergste gevallen heeft dat al tot vroegtijdige sterfgevallen geleid. Vijf tot tien procent zou zelfs lijden aan ‘muscle dysmorphia’. Mensen met muscle dysmorphia willen steeds gespierdere en grotere lichamen. Hierdoor noemen wetenschappers de ziekte ook wel ‘reverse anorexia’. Media gaan dan weer voor ‘bigorexia’, een speling op ‘big’ en ‘anorexia’.
“Waar de ideale vrouw slank is, is de ideale man net gespierd in onze maatschappij,” legt personal trainer Max Icardi uit. Uit studies blijkt ook dat mannen vaak geprezen worden om hun gespierdheid. “Er zijn mannen die zich nooit gespierd genoeg voelen en nooit groot genoeg zijn,” vult Icardi aan.
Te weinig onderzoek
Hoewel er nog geen onderzoek bestaat dat de link tussen het gebruik van steroïden en muscle dysmorphia met zekerheid bewijst, lijkt het logisch dat mensen met muscle dysmorphia sneller geneigd zullen zijn om middelen te gebruiken die hen dichterbij hun gewenste lichaam brengen. Er bestaat daarnaast op dit moment in het algemeen niet zoveel onderzoek over mannen en hun zelfbeeld. Wanneer het over zelfbeeld gaat, wordt er vaker gefocust op vrouwen, terwijl mannen natuurlijk niet immuun zijn voor onzekerheden.
“Niet alleen vrouwen vergelijken hun lichaam met anderen, ook mannen doen dit,” bevestigt Curtis. De Australiër is al 11 jaar in verschillende landen actief als personal trainer. “Naar mijn gevoel is er geen verschil tussen een Australiër of pakweg een Koeweiti. Voor onzekerheid die leidt tot het nemen van steroïden is er in mijn ervaring altijd een trigger: de persoon werd vroeger gepest met zijn lichaam, zijn ex is samen met een bodybuilder of hij ziet een overdaad aan gespierde lichamen op sociale media.”
“Ik doe het omdat ik me groot, gespierd en mannelijk voel, en er ook zo wil uitzien.”
Er zijn inderdaad een heleboel gespierde mannen te vinden op sociale media, maar ook de reclamewereld schuwt het gebruik van spieren niet. “Het ideaalbeeld dat in advertenties en mediacampagnes wordt gecreëerd, neigt stilaan naar een buitensporig gespierd lichaam. Sixpacks zijn niet meer weg te denken in de reclame – en zouden met voedingssupplementen binnen handbereik liggen. Voorbeelden vind je overal,” stelde Coomans nog in zijn opiniestuk in De Morgen.
Een vijfde test positief
Als je naar de cijfers van NADO Vlaanderen kijkt heeft Coomans een punt: in het eerste kwartaal van 2017 testen 27 mensen positief op het gebruik doping in de fitness. Dat lijkt misschien niet zoveel, maar dat is het wel als je weet dat er slechts zo’n 115 mensen werden getest. Dat betekent dat meer dan een vijfde positief testte.
Simon bevestigt enigszins wat Coomans in zijn opiniestuk aanhaalt: hij gebruikt anabole steroïden omdat hij een bepaald beeld in zijn hoofd heeft van hoe een man moet zijn. “Ik doe het omdat ik me groot, gespierd en mannelijk voel, en er ook zo wil uitzien. Ik voel me er prettig bij dat ik er uitzie zoals ik me voel.”
Maar voor Simon was er ook nog een andere reden: “Ik ben twee jaar geleden begonnen met het gebruik van steroïden toen mijn moeder ernstig ziek was. Ik zat in een moeilijk periode en voelde me vaak slecht. Ik wilde hard kunnen trainen en zo vaak mogelijk naar de fitness kunnen gaan om alles uit mijn systeem te krijgen. Toen ben ik begonnen met het nemen van steroïden.”
Ik vraag hem of hij ooit zal stoppen. Hij zegt van wel, al kan hij er geen precieze datum op plakken. “Ik ben nu al tweemaal uit mijn T-shirts gegroeid. Dat kan natuurlijk niet blijven duren,” grapt hij.
De volledige namen van Simon en Victor zijn bekend bij de redactie.
Schrijf je reactie