Een ode aan rokende, rimpelende dames

Vanwaar komt je fascinatie voor rokende vrouwen?

Bruno: “Op de één of andere manier vind ik roken stoer en sensueel, zeker bij vrouwen. In de psychologie wordt roken soms beschouwd als een costly signal. Dat betekent dat je wil uitstralen dat je immuun bent tegen de schadelijke gevolgen van het roken, om zo een betere indruk te maken op potentiële partners. Op een bepaalde leeftijd wordt die uitstraling natuurlijk een beetje ongeloofwaardig. (lacht)

Bovenal wil ik de schoonheid tonen die ik vind in de combinatie van het spontaan opborrelende levensverhaal, de rimpels, de rook, de soms knokkelige vingers, de ringen en de gelakte nagels. Als we van te voren een afspraak vastleggen, komen ze steevast opdagen in hun mooiste outfit en tot in de puntjes opgemaakt. Dat vind ik héél mooi om te zien. Ze stralen tijdens hun moment de gloire.

Ik vind het fantastisch hoe die oudere dames genieten van hun sigaret en zich weinig aantrekken van het opkomende ‘gezondheidsfascisme’.

Sommige mensen denken dat ik roken promoot, maar het is absoluut niet mijn bedoeling om een boodschap te brengen. Ik ben niet voor of tegen roken. Het aantal rokers vandaag vermindert sterk. Ik vermoed zelfs dat er binnen 50 jaar nog weinig rokers zullen zijn, en vooral weinig rokende, rimpelende vrouwen. Ik  zie hen dus als een ‘uitstervende soort’ en wil hen vastleggen op beeld. Bovendien vind ik het gewoon fantastisch hoe die oudere dames genieten van hun sigaret en zich doorgaans weinig aantrekken van het opkomende ‘gezondheidsfascisme’.”

Welke shoot was het meest bijzonder?

“Zo’n shoot is telkens een bijzondere ervaring. Onder de bovenste laag zit vaak nog een dartel meisje verborgen. Soms verschijnt het meisje spontaan, andere keren moet ik een beetje ‘krabben’. Het is best wel intiem om zo dicht op iemands lippen te zitten gedurende een halfuur. Zeker wanneer sommige vrouwen ongemakkelijk worden en worstelen met de sigaret. Dan wordt zo’n fotoshoot een confrontatie met de lens én met zichzelf.

De dames geven zich tijdens zo’n shoot vrij gemakkelijk bloot aan mij. Ze vertellen hun hele levensverhaal. En dat is natuurlijk niet allemaal rozengeur en maneschijn. Ik ben erg voorzichtig in wat en hoe ik publiceer.

De schoothond, het metalen sigarettendoosje, het glas wijn, de boa, het obligatoire Frans spreken; pure belle epoque.

Het verhaal van Ani is me altijd bijgebleven omdat het bijna tragikomisch is. Ze begon te roken om haar man te pesten, omdat hij niet wilde trouwen. Maar, jammer genoeg voor haar, vond hij dat helemaal niet erg. “Ik heb dus vooral mezelf gepest” zei ze. 40 jaar roken omdat je iemand wilde pesten, zo’n scenario verzin je toch niet? En dat wordt allemaal gezegd in de tijdsspanne van 1 of 2 sigaretten. Fantastisch vind ik dat.

Ook Patty was geweldig, het hele plaatje klopte bij haar. De schoothond, het metalen sigarettendoosje, het glas wijn, de boa, het obligatoire Frans spreken; en dat allemaal in Oostende…. Pure belle epoque.”

Rook je zelf?

“Enkel na 2 duvels.”

Allumeuses

CHRIS

Chris is een monument in Gent. Ze staat al bijna 43 jaar achter de toog van café Monopole aan Gent Sint-Pieters. Het zijn haar laatste maanden.

Je zou je kunnen afvragen waarom er op de foto’s zo weinig rook te zien is. Daar zijn twee redenen voor. Eerst en vooral betreft het hier zéér lichte Kent-sigaretten waar bijna niets uitkomt als je er aan zuigt. En bovendien, Chris trekt eigenlijk nauwelijks aan die sigaret. En ze inhaleert eigenlijk ook niet. Technisch gezien rookt ze dus niet. Ze koopt een pak sigaretten en doet dan alsof ze rookt; al tientallen jaren lang. Maar ze kan de handeling niet missen.

PATTY

Patty is afkomstig uit Gent.  Ze wacht op haar vriendin op het terras van café Zoë in Oostende. Ondertussen maakt ze een praatje -in het Frans- met haar terrasgenoten. Er is cava, plezier, Joy de schoothond, goudwerk, lippenstift, bont en er zijn elegante sigaretten. La verité est bonne, mais elle est mal habillée. Dan toch maar liever schoon gekleed.

Anne

Anne woont in Alabama, in het zuiden van de VS. Haar man kweekt tabak en zij rookt die op, of toch gedeeltelijk. Ze heeft al vele malen proberen te stoppen maar is telkens opnieuw begonnen. Het is moeilijk, zegt ze.

Andere vrouwen hebben moeite met een camera die zo dicht op de rokende lippen zit. Zij niet. Ze runt een franchise van de Applebee’s-keten en heeft ongeveer 15 personen onder zich. Ze heeft daar geleerd om mensen soms eens te negeren. Ik vind dat ze straalt, vooral haar ogen. Niet zoals de zon, maar zacht zoals de maan in de nacht.

Edna

  
Edna is schuchterder dan de andere dames. Ze laat haar broodje wachten om speciaal voor mij een nieuwe sigaret op te steken. Het duurt even vooraleer ze me wil zeggen wat haar moedertaal is (Hebreeuws). En er is nog meer aarzeling wanneer ik vraag van welk land ze is (Israël). Ik vraag haar familienaam (Beigel), maar daarna laat ik de vragen achterwege. Het moet niet té ongemakkelijk worden.

FRIDA

Frida komt uit Mid-England en rookt, véél. Thuis draait ze haar sigaretten zelf, soms wel 50 per dag. Maar hier, over de plas, zijn ze een stuk goedkoper, dus rookt ze filters. Dat shopt ook makkelijker. De camera doet haar pijn, ik zie het. De sigaret smaakt haar niet meer (doen ze dat ooit wel, de laatste drie trekken?). Ze weet niet waar ze moet kijken. Laat ons maar stoppen, genoeg aandacht en confrontatie met die kankerstok. Het is tijd om verder verstrooiing te zoeken in de winkeletalages.

Oproep

Bruno is op zoek naar rokende rimpelende vrouwen, encore et toujours. Ben jij zo iemand? Of ken jij ‘verborgen stomende pareltjes’? Geef maar door via bruno.mattheeuws@gmail.com.

Meer info: www.bar-tabac.net

Fotograaf Bruno Mattheeuws