Een echt gezin

Ik herinner mij een gesprek van lang geleden met een kennis, waarin ik met enige schroom ontboezemde dat ik eenzaam was. Waarop de kennis betweterig antwoordde: ‘Je bedoelt alleen.’ Ik ging er verder niet op in maar dacht: ‘Neen, eenzaam. Hardvochtige trut.’

En: ‘Kak, hier zit een geurtje aan, dit ruikt naar taboe.’

Een dekseltje dat klaarblijkelijk liever niet wordt opgetild. Eenzaamheid heeft bijna per definitie een kwadraat in zich omdat het een taboe is. Wat het nog eenzamer maakt.

Het zijn dus lang niet alleen bejaarden die lijden onder deze tijdsziekte.

Mensen ‘hors catégorie’ die uit de boot vallen, meer bepaald ‘The Love Boat’: de ongehuwden, vrijgezellen, alleenstaanden en/of vleesgeworden scherven van gebroken gezinsgeluk. Ik geloof niet dat het behoren tot de ‘Rest’ per definitie gelijk staat aan een eenzaam en miserabel leven.

Ik geloof én zie wel dat het zonder twijfel meer wroeten is. En dat het bakken meer creativiteit, organisatie, zelfreflectie, proberen, inspiratie en vooral inspanning vergt. Om gelukkig alleen te zijn. En dat bijna niemand het daarover heeft.

We leerden dat ook niet. Dat we later alleen zouden zijn. We leerden dat we ‘man of vrouw van’ zouden worden. Of toch minstens ‘lief van’. Waarop we samen een huis en kinderen zouden kopen. Laat staan dat we leerden hoe het dan moet bij het ontbreken daarvan.

Dat leerden we niet: dat we later alleen gingen zijn. We leerden dat we man of vrouw van zouden worden.

Omdat gans de tijd alles alleen doen sowieso eenzaamheid in de hand werkt: het dagelijkse menu alleen samenstellen, alleen koken, het alleen lekker of niet lekker vinden van dat eten, afwassen, ziek worden, naar de dokter gaan, die dokter betalen, genezen, alles vuil maken en weer opkuisen, alleen lachen met uw eigen moppen waarvan de pointe uiteraard al lang gekend is.

Daarnaast simpelweg het gebrek aan goed gezelschap en alles wat daarmee samenhangt: conversatie, het gevoel van verbondenheid, geborgenheid, vel tegen vel, betrokkenheid, het maken van preventief plezier opwekkende toekomstplannen… Met het verdwijnen of niet aanwezig zijn van een lief is de grootste garantie op een liefdevolle aanwezigheid weg. Dat is nu eenmaal zo. Als je als alleenstaande gezelschap wil, moet je dat organiseren, vragen, iemand opbellen…

Daarenboven wordt een mens nu eenmaal een beetje scheef bekeken of zelfs gediscrimineerd omwille van het alleen-zijn. Denk aan trouwerijen waarop het not done is te verschijnen met een grote gapende leegte aan de arm. Denk aan huisbazen die hun eigendom enkel wensen te verhuren aan koppels.

Omdat we in een erg individualistische samenleving leven waarin familiale banden niet meer zo sterk zijn, waarin we niet langer weten hoe onze buren heten… Een vangnet dus dat niet echt de naam ‘vangnet’ waardig is, gezien het schittert door afwezigheid.

Op naar een ander vangnet dan maar: de vrienden. Driewerf hoera voor de vrienden!

Onder de vrienden zitten er uiteraard ook ‘Gezinnen’. Leve die vrolijke vrienden, nog beter gekend als onze ‘bouwstenen van de maatschappij.’ Ik heb dat nooit goed begrepen, dat van die bouwstenen. Bouwstenen voor wie dan, of van wat? Vrienden die lid zijn van de club ‘Gezin’, zijn niet altijd de vrienden waar je op kunt bouwen. Ze hebben het vaak te druk met zichzelf, met cocoonen, met quality time inbouwen. Met vrienden uitnodigen die wel op de Love Boat zitten. Want die brengen het Lief mee. En dan kunnen het lief en het lief van de twee respectievelijke clubs, gezellige man-man- en vrouw-vrouwgesprekjes met elkaar hebben. lk besef dat ik het hier nogal zwart-wit voorstel. Maar toch. Kwestie dat mijn punt gemaakt is. (Punt.)

Op naar andere vrienden dan maar. De Gelijkgezinden, beter bekend als de ‘Rest’.

Enerzijds zijn er de verstokte vrijgezellen, ankers in woelige tijden, vaak paraat om samen wat pintjes te verzetten, samen te verdwalen in achterafstraatjes, om leuke, inspirerende of net heerlijk nutteloze praatjes te houden, samen te reizen… Of niet. Omdat hun leven als dusdanig georganiseerd is dat ze geen tijd meer hebben om tijd te hebben. Omdat hun overgebleven tijd vakkundig dichtgemetseld is, alsook de emoties.

Anderzijds zijn er de vleesgeworden scherven van gebroken gezinsgeluk: de alleenstaande ouders. Hiphoi! Ook die staan vaak paraat voor het samen verzetten van vanalles of nog wat. Mits daar tijd en ruimte voor is. Mits de kinderen soms nog naar de andere ouder gaan. Enzovoort.

Het ding is: uiteraard kunnen we (de mensen ‘hors catégorie’) etentjes organiseren, naar theaters en cinema’s trekken, naar parken en speelpleinen gaan met andere ouders, dingen verzinnen die de weekends minder lang maken, schone ontmoetingen omarmen, warme contacten opzoeken, bellen bellen bellen, ondernemen om niet alleen te zijn, en berusten in het alleen zijn. En leren dat het allemaal oké is. Dat neemt allemaal niet weg dat er nogal wat gevloek en gesakker bij komt kijken. (Die lekker weergalmt in het veel te lege huis.) De vanzelfsprekendheid van een andere, van leuk gezelschap, is er niet. Nooit. Je kan er dus maar beter voor zorgen dat je als mens een beetje sterk in de schoenen staat.

Ik woon samen met mijn dochter, mijn homovriend en diens geadopteerde dochter. Samen vormen wij een al te gare een mooi kerstverhaal.

In januari hoorde iemand mij met veel belangstelling uit over mijn verhaal. Op een bepaald moment, zo ongeveer bij het slot, zei mijn tafelgenote verrukt: ‘Wat een mooi Kerstverhaal!’

Daar moet ik nog steeds om lachen. Ik ben dus ‘een Kerstverhaal’. Het is officieel. Mwoeha, hilarisch. Wie had dat ooit gedacht. Ik, een Kerstverhaal. Omdat ik samenwoon met mijn dochter, mijn homovriend Jeroen en diens geadopteerde dochter Imre vormen wij al te gare een mooi Kerstverhaal. En gezien Kerstverhalen en -boodschappen gedeeld dienen te worden, wou ik jullie het mijne niet onthouden.

Ons nest is er uiteraard niet van de ene op de andere dag gekomen. Zoiets ontstaat wanneer je dingen durft in vraag te stellen, wanneer je je kwetsbaarheid durft te tonen. Op een bepaald ogenblik zat ik in woningnood en verhuizen diende zich aan. Ik had er geen zin in. Alleen al de gedachte aan een verhuis deed mijn maag ineen krimpen. Na jarenlang alleen wonen met de Dochter en een kleine pitstop ergens anders, zag het ernaar uit dat ik daar opnieuw naartoe ging, naar dat alleen wonen. Ik weigerde.

–       ‘Heb je al iets gevonden?’

–       ‘Neen’

–       ‘Hoezo, neen? Waarom niet?’

–       ‘Omdat ik niet zoek.’

–       ‘Waarom niet?’

–       ‘Omdat ik dat niet meer wil: alleen wonen.’

–       ‘Ah, en wat ga je dan doen?’

–       ‘Dat weet ik niet.’

Vanuit het niet weten en het halsstarrig weigeren van wat je zogenaamd ‘mijn lot’ zou kunnen noemen, kwam iets anders. Een heilbrengend telefoontje van Jeroen. Om een lang verhaal kort te maken: wij wonen nu ongeveer een jaar samen als een soort nieuwer-dan-nieuw samengesteld gezin in een erg mooi huis. Met open haard en een mega tuin, jawel. Net echt. Daar zijn we allen erg dankbaar voor. Sterker zelfs: we zijn er trots op.

Omdat we het scenario van ons eigen leven herschreven. Omdat we ons niet laten leiden door het gangbare. Bijvoorbeeld de idee dat je vanaf een zekere leeftijd alleen dient te wonen. ‘Dat hoort nu eenmaal bij het volwassen zijn. Zeker wanneer er kinderen zijn.’ Het is niet dat het alleen niet lukte. Dat niet. Het is dat het nu veel beter is, voor eenieder van ons.

Daarom, aan iedereen die ik die richting zie uittrekken: doen, het loont. Ik moet me soms zelfs inhouden om het niet – lichtelijk profetisch – van de daken te schreeuwen:

‘Bejaarden, weduwnaars, leden van de Gezinsclub, kinderen zonder broers noch zusters, gescheiden vaders en moeders, mensen zonder vaders en moeders, nuttelozen van de nacht: verenigt u!

Smeed eigenaardige plannen.

Zet vreemde constructies op.

Bouw kangoeroewoningen.

Word co-houser.

Ontvang coachsurfers.

Doe iets.

Of niets, als ge content zijt.

Maar maak van uw leven uw leven.

En dat hoeft niet alleen of eenzaam te zijn.’

 

Foto: iStock