Reportage

Wat love locks ons over de liefde vertellen

Wat love locks ons over de liefde vertellen

We staan op de Butcher’s Bridge in Ljubljana, een stad die niet voor niets “geliefd” betekent. De kunstwerken van Jakov Brdar, die elk op hun eigen manier het falen van de liefde symboliseren, worden paradoxaal omarmd door de vele love locks die deze brug versieren. “Wie weet waar het verhaal van de love locks oorspronkelijk vandaan komt?” vraagt onze gids. “Parijs”, roepen we met een paar enthousiastelingen. Ons antwoord voldoet duidelijk aan haar verwachting, want ze schudt geamuseerd haar hoofd. “Firenze”, probeer ik zachtjes, terwijl ik me de Ponte Vecchio voor de geest haal. Er worden nog een paar steden genoemd, maar niemand weet het juiste antwoord. “Servië”, onthult ze dan tenslotte en vertelt ons in geuren en kleuren het tragische liefdesverhaal van Nada en Relja. Ik ben één en al oor.

Love locks op de Pont des Arts in Parijs

EEN TRAGISCH LIEFDESVERHAAL

Iets meer dan honderd jaar geleden, aan de vooravond van Wereldoorlog I, werd de bloedschone Nada smoorverliefd op Relja, een Servische officier. Hun liefde leek gedoemd om te mislukken, want Relja werd al snel opgeroepen om te strijden in de oorlog tegen Griekenland. Nada had geen keus, ze moest hem laten gaan. Zoals het een romantische ziel beaamt werd het haar missie om hun liefde te bezegelen en ze zwoor eeuwige trouw toen ze hem overhaalde om zich te verloven. Desondanks haar inspanningen, had haar liefdesverklaring weinig effect. Na een resem liefdesbrieven die onbeantwoord bleven, begon het haar eindelijk te dagen. Relja kwam nooit terug. Niet omdat de oorlog hem fataal werd, maar omdat zijn hart niet langer naar Servië hunkerde. In Griekenland werd Relja tot over zijn oren verliefd op een vrouw van Corfu en verbrak zijn verloving met Nada. Haar hart brak. Ze zweefde doelloos en ongelukkig door het Servische stadje Vrnjačka Baja en sprong in naam van de onbeantwoorde liefde van de meest bekende voetgangersbrug in Servië, de Most Ljubavi (letterlijk vertaald als Liefdesbrug). Haar hart was al gebroken, maar ook haar lichaam overleefde deze val niet.

“Volgens een legende zouden vrouwen hun minnaars laten weten wanneer hun mannen niet thuis waren door een love lock te hangen.”

Sindsdien hangt de Most Ljubavi vol met love locks. Je kan je liefde namelijk vereeuwigen door een love lock vast te maken aan de brug en de sleutel vervolgens in de rivier te gooien. Om de belofte ongedaan te maken, moet je de love lock terug openen, waarvoor de sleutel eerst opgevist moet worden, best wel een moeilijk karwijtje dus. Volgens de legende was er sindsdien geen enkele soldaat meer die niet trouw terugkeerde naar zijn verloofde nadat hun liefde bezegeld werd door middel van een love lock aan de Most Ljubavi.

Ondanks deze hartverscheurende legende is het niet zeker of de eerste love lock wel degelijk uit Servië komt. Het ziet ernaar uit dat de love locks in verschillende steden populair werden, telkens in verschillende periodes en om verschillende redenen. De roman “Ho Voglia di Te” van de Italiaanse schrijver Federico Moccia beschrijft een jong koppel dat hun liefde vereeuwigt door middel van een love lock op de Ponte Milvio in Rome. Het wereldwijde succes van dit romantische boek zorgde ervoor dat koppels over heel de wereld love locks percipieerden en plaatsten als een teken van eeuwige liefde. Toch kunnen deze love locks ook een andere betekenis of oorsprong hebben. In Pécs, een grote stad in Hongarije, zouden getrouwde vrouwen volgens een bekende legende hun minnaars laten weten wanneer hun mannen niet thuis waren door een zichtbare love lock te hangen ergens aan hun huis of tuin.

Love locks aan de Hohenzollern Brug in Keulen

EEN MARKT VOOR LOVE LOCKS

Overal ter wereld zijn er ondertussen plaatsen ontstaan van bruggen tot muren en monumenten, waar love locks in alle maten en kleuren hangen te pronken. Deze love locks hebben een hele transformatie doorgemaakt. Terwijl het begon als een metalen hangertje, waar je eventueel je initialen kon inkerven en dat gesloten werd met een sleuteltje dat naar traditie in het water gegooid wordt, zijn er nu steeds vaker varianten te zien met een cijfercode. “Bespaart je heel wat ellende achteraf”, grapt onze gids, “want je moet niet eerst de sleutel terug opvissen wanneer je je belofte wil verbreken, enkel de code onthouden.” Het verbaast me niet eens dat er zelfs een commerciële markt is ontstaan voor deze love locks. Souvenirwinkeltjes in toeristische steden maken gretig gebruik van deze liefdestraditie. Maar ook online stijgt het aanbod voor de koppels die zich graag goed voorbereiden. Tegenwoordig kan je gepersonaliseerde love locks bestellen. Je bepaalt zelf hoe de love lock eruit ziet: de kleur, eventueel een foto van het koppel en als kers op de taart nog een mooie liefdesquote. Via een QR code kunnen geïnteresseerde voetgangers meer over het koppel te weten komen, omdat het een link is naar een website met hun mooiste kiekjes of zelfs hun Facebook of Instagram.

“Parijs besliste om de vele love locks te verwijderen, omdat ze zorgden voor 45 ton extra gewicht aan de bruggen.”

Wat een duurzame liefde moet symboliseren, wordt niet door elke stad even heroïsch onthaald. In verschillende toeristische steden worden love locks regelmatig verwijderd en is het zelfs verboden om nog een love lock te hangen. In Firenze kan het je 50 euro kosten wanneer je betrapt wordt. De stad Parijs besliste een paar jaar geleden ook om de vele love locks op de Pont des Artes en de Pont de l’Archevêché te verwijderen, omdat ze zorgden voor 45(!) ton extra gewicht en de bruggen daardoor dreigden in te storten. De stad probeerde het zware protest tegemoet te komen door te beloven de vele love locks te verkopen en de winst vervolgens te doneren aan vluchtelingen in de stad. Andere steden reageerden gelukkig nog creatiever op dit probleem. Zo liet Moskou speciaal metalen bomen ontwerpen waarin getrouwde koppels hun liefde mogen vereeuwigen in de vorm van love locks. Een oude Russische traditie, waarin pasgetrouwde koppels op een brug moeten kussen, werd zo dus in een nieuw jasje gestoken.

Love locks aan een brug in Frankfurt

LOVE LOCKS ALS CULTUREEL ERFGOED

Tijdens mijn zoektocht naar de betekenis van love locks, stuitte ik op “The Love lock Diaries” van Ceri Houlbrook. Ceri heeft een doctoraat in de archeologie en is onderzoeker aan de University of Hertfordshire. Tijdens haar doctoraat raakte ze gefascineerd door love locks en publiceerde er onlangs zelfs een wetenschappelijk artikel over. Ze vertelt mij dat deze love locks zo interessant zijn omdat het een vergelijkende vorm is van hedendaagse accumulatie en het materiële bewijs van een liefdesritueel. Ze haalt de metalen bomen in Moskou aan als een mooi voorbeeld hiervan. Wat de love locks voor haar als archeologe zo interessant maken, is dat het in feite tastbare en universele liefdesverklaringen zijn.

“Volgens Ceri is niet voor iedereen het ritueel belangrijk, maar is het de idee van het love lock op zich al voldoende.”

Ze legt me uit dat sommige koppels veel plezier halen uit het ritueel, het vereeuwigen van de liefde en het gooien van de sleutel in het water. Ik moet aan Roel denken, die samen met zijn Sloveense vriendin met de rug naar het water op de Butcher’s Bridge in Lubljana stond en liefdevol de sleutel over hun schouders in het water gooiden. “Ze is tegen trouwen, dus dit is zowat het meest romantische ritueel dat we samen delen”, vertrouwde hij me toe. Volgens Ceri is niet voor iedereen het ritueel belangrijk, maar is het de idee van het love lock op zich al voldoende. Zij nemen er de tijd voor om hun love lock te decoreren – en dus te personaliseren. Door het bericht dat ze erop schrijven of de foto’s die ze er achteraf van nemen en bijvoorbeeld delen op social media, maken deze love locks deel uit van hun relatie.

Ze geeft me een interessante denkoefening: stel je eens voor dat dit love lock liefdesritueel ooit verdwijnt en dat de meeste zichtbare sporen – zoals de love locks zelf – verwijderd worden. Wat als dan tientallen of honderden jaren later iemand plots al die sleutels in de rivier terugvindt. Welke verklaring wordt hier dan aan gegeven? Wat zullen ze erachter zoeken?

Ik vraag Ceri tenslotte wat koppels volgens haar doen met hun love locks wanneer ze uit elkaar gaan. Tijdens haar observatie heeft ze gemerkt dat er verschillende love locks tussen hingen waarvan de namen of de boodschap van de love locks doorstreept waren. In sommige gevallen was er zelfs zoiets als tipp-ex (pun intended) gebruikt om een naam te corrigeren die duidelijk al een tijd eerder aangebracht was. Een moderne en makkelijkere manier om op een symbolische manier die eeuwige liefde weer te ontsluiten, besluit ze.

Foto’s: Istock

Schrijf je reactie

Liefde is geen sprookje. Dat ontdekte ook Elisabeth Timmermans. Boeken, films, sociale media, dating apps… Ze creëren even veel verwachtingen als teleurstellingen. Daarom onderzoekt ze als communicatiewetenschapper op welke manieren de media onze relaties beïnvloeden. En wat je daar dan aan kan doen. Of juist niet mag doen. Ondertussen verscheen haar boek ‘Liefde in tijden van Tinder’ bij uitgeverij Lannoo. Meer over haar onderzoek, boek en andere hersenspinsels op www.liefdeintijdenvantinder.com

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen