Frans Kerver is de eerste Nederlander die dankzij crowdfunding een jaar lang een basisinkomen van 1000 euro per maand krijgt. Frans en zijn vrouw runnen in Groningen al vijf jaar het maatschappelijk project Tuin in de Stad, een in verval geraakte kwekerij die ze omtoverden tot groene broedplaats, waar allerlei mensen samenkomen. Tuin in de Stad is onder andere de thuisbasis van het Free Café waar samen gratis gekookt en gegeten wordt. Met zijn basisinkomen wil Frans zich volledig kunnen storten op projecten met maatschappelijke meerwaarde. Foto’s: Geerte de Jong
Hoe hoorde je voor het eerst over het basisinkomen?
“In februari 2014 zond VPRO Tegenlicht een aflevering over utopisch denken uit, waarin jonge historicus Rutger Bregman ‘oude dromen’ van stal haalde. Veel van deze dromen om de wereld een betere plek te maken, bleken verrassend actueel: van de radicaal kortere werkweek tot het basisinkomen.”
Waarom is het volgens jou tijd voor verandering?
“Ik groeide op in een arbeidersgezin en zou liefst zien dat iedereen gelijke toegang heeft tot kennis, mogelijkheden en kapitaal. Dat is verre van realiteit in onze wereld, waar geld het hoogste goed is en waar multinationals en banken regeren. Ik vind het enorm beperkend hoe onze maatschappij mensen beoordeelt op succes of falen. Ik ben daarin niet alleen. We missen aandacht voor elkaar, we zijn de ratrace moe… Dat gevoel blijkt ook uit de meer dan 800 antwoorden die we kregen op de vraag ‘Wat zou jij doen als je een basisinkomen had?’
Bij Tuin in de Stad heerst een ander tempo en ik ervaar dagelijks hoe mensen daarvan genieten. Een prettige mix van jong, oud, rijk en arm komt elkaar hier tegen. Het is een plek waar iedereen dingen kan uitproberen, zonder enige prestatiedruk.”
Ik heb een aversie tegen liefdadigheid: het houdt mensen gevangen in dankbare nederigheid. Het basisinkomen vervangt liefdadigheid door solidariteit.
Waarom geloof je in het principe van een basisinkomen?
“Enerzijds levert het streven naar een grotere welvaart, weinig op: volgens wetenschappelijk onderzoekt neemt het geluksgevoel toe tot een grens van 75.000 Amerikaanse Dollar. Daarna stopt het. Daarnaast zijn er wereldwijd steeds meer mensen die moeite hebben om inkomenszekerheid te bewerkstelligen.
Anderzijds heb ik een aversie tegen liefdadigheid: het houdt mensen gevangen in dankbare nederigheid. Het basisinkomen vervangt liefdadigheid door solidariteit. Via het initiatief Ons Basisinkomen zorgen we voor elkaars bestaanszekerheid. We laten zien dat er genoeg welvaart is om dat te doen, zonder de ontvangers de vernederingen aan te doen van het bijstandssysteem zoals we dat nu in Nederland kennen.
Een basisinkomen is een herwaardering van werk en welzijn. Het vertrekt vanuit andere waarden; sociaal kapitaal wordt voorop gesteld in plaats van economisch kapitaal. Het proberen waard toch?”
Wat betekent geld voor jou?
“Het is noodzakelijk voor levensonderhoud. Toen mijn partner en ik modaal gingen verdienen, wisten we niet waar we het aan op moesten maken. Dat geld hebben we toen in Tuin in de Stad gestoken. Alles is op nu, maar ik heb geen moment spijt (lacht). Het heeft mij meer gebracht dan ik ooit had kunnen dromen. We hebben een heel vol en rijk leven, soms te vol!”
Waartoe stelt je basisinkomen jou in staat?
“Ik hoef mij nu een jaar lang niet fanatiek te storten op het binnenhalen van freelance communicatieklussen. Ik hoop dat ik dus minder uren hoef te draaien om de hypotheek te kunnen betalen en meer tijd in Tuin in de Stad kan steken. Ik wil de onderneming transformeren tot een sociaal (renderend) bedrijf, waar veel mensen hun plek vinden.”
Je bent mede-initiatiefnemer van Ons Basisinkomen, dat ook jouw basisinkomen mogelijk maakte. Wie steunde jouw campagne?
“Het initiatief is in december 2014 ontstaan in navolging van het Duitse project Mein Grundeinkommen. We lanceerden de crowdfunding op 12 april, een dag nadat we de nationale televisie haalden. Binnen zes weken bereikten we de eerste 12.000 euro, waarmee we mijn basisinkomen gefinancierd hebben.
Meer dan 500 particulieren hebben bedragen gestort tussen de 5 en 500 euro. Slechts 10% daarvan bestaat uit vrienden en familie, ongeveer 30% zijn mensen die ik ken via netwerken en sociale media. Meer dan de helft zijn voor mij volstrekt onbekende mensen, die dus de ideeën achter het basisinkomen steunen.”
We willen laten zien dat er veel is dat burgers zelf kunnen doen, los van instanties. Er is draagvlak voor een andere kijk op maatschappelijke waarden.
Wat was de succesfactor van Ons Basisinkomen?
“Het team achter de campagne is een gemengde, vrolijke groep, die heel doelgericht te werk gaat. We zijn er volledig voor gegaan. Zo’n campagne slaagt niet zonder zo’n team, denk ik. We hebben heel veel publiciteit gegenereerd; het ging van regionaal naar landelijk. Rutger Bregman heeft het onderwerp geagendeerd en blijkbaar valt het in vruchtbare aarde: de tijd is rijp.”
Ons Basisinkomen wil nu geld inzamelen om zoveel mogelijk mensen een jaar lang een basisinkomen te geven. Wat hopen jullie hiermee aan te tonen?
“We willen laten zien dat er veel is dat burgers zelf kunnen doen, los van instanties. Er is draagvlak voor een andere kijk op maatschappelijke waarden. Ons stelsel van sociale zekerheid heeft andere uitgangpunten nodig. Geef je mensen vertrouwen en vrijheid, dan doen ze vaker de juiste dingen. Een log bureaucratisch stelsel vol wantrouwen, controle en dwang maakt mensen juist apathisch.”
Wat zijn je plannen na dit jaar? Ga je proberen er nog een jaar bij te crowdfunden?
“Nee, niet voor mijzelf. We zijn nu aan het crowdfunden voor een tweede basisinkomen, dat zal worden verloot onder de aanmelders op onze site. Daarnaast zijn er plannen voor een Europese website. Het zou mooi zijn als er ook iemand in België wil starten!”
Schrijf je reactie