Iemand verliezen laat altijd een enorme leegte na. Voor jongeren komt een verlies des te hard aan. Laura (14) en Rino (15) verwerken dat gemis op rouwkamp. “Ik kan hier meer mezelf zijn dan thuis of op school.” Foto’s: Thomas Legrève
“Dit is de troostplek. Hier mag ik mijn verdriet uitschreeuwen. Of mijn diepste gevoelens opschrijven en bewaren in een verdwijnhoed. Daarin blijven die geheim: op het einde van het kamp gaan alle briefjes uit de hoed in de papierversnipperaar.”
Laura Hermans (14) uit Mechelen is onze gids tijdens het rouwkamp van vzw Missing You op het Domein Roosendael in Sint-Katelijne-Waver. Het kamp loopt op zijn einde. Jammer, vindt Laura. “Hier kan ik mezelf zijn. Iedereen weet wat verlies betekent, heeft het ook meegemaakt.”
Naast de troostplek is er ook een boosplek. “Daar kan je de vuilste woorden schrijven op een soort van krijtbord en dan wegvegen”, zegt Laura. “De rest van het kamp is één grote blijplek. Of toch zoveel mogelijk”, nuanceert ze meteen. “Het is niet erg als ik even niet blij ben. Hier kan ik ervoor uitkomen dat ik soms nog heel verdrietig ben.”
“Hier kan ik ervoor uitkomen dat ik soms nog heel verdrietig ben.”
Geplastificeerde tranen
Op de troostplek vinden we, naast de verdwijnhoed en een troostdoosje vol zakdoeken, ook – weliswaar geplastificeerde – tranen. Ze hangen in de bomen, als een soort vliegengordijn dat je in een deurgat zou hangen. “Je kan er de naam van een overledene opschrijven”, zegt Laura. Tussen de tranen hangen spreuken die ons moed geven. ‘Verdriet toelaten is ook een vorm van sterk zijn’, lezen we.
“Ik heb de naam van mijn papa geschreven op een traantje. Op 17 mei 2017 ontnam hij zichzelf van het leven. Dat was een grote klap. Hij had eerder pogingen ondernomen. Nu heeft hij rust gevonden. Ik heb daar heel lang mee geworsteld. Papa was echt mijn held. Ik heb nog zoveel vragen die nooit beantwoord gaan worden.”
Foto: Thomas Legrève.
Pesters
“Op school lachen medeleerlingen mij uit met de zelfdoding van mijn papa. Ik word al gepest sinds ik zeven ben. Dat ze me nu ook hiermee pesten, dat kwetst heel erg. Ze zeggen dat zijn dood mijn schuld is.”
“Ik ga naar een psycholoog. Zij heeft mij dit kamp aangeraden.” Laura is blij dat ze op dat advies ingegaan is. “Hier veroordelen mensen je niet als je het even moeilijk hebt. Het is een steun dat zij je beter begrijpen dan de mensen die niemand verloren zijn.”
“Eerst was ik wel wat bang om me in te schrijven”, geeft ze toe. “Ik had schrik dat het enkel over verdriet zou gaan en ik wou ook wat afleiding. Maar eigenlijk spreken we enkel in de voormiddag over het verlies. En als je het even niet aankunt, mag je naar buiten of hoef je geen antwoord te geven.”
Bekende Vlaming
Na de middag is het tijd voor sport en spel. Die namiddag staat een circusinitiatie op het programma. Rino Van Nieuwenhove (15) uit Dendermonde doet mee in de groep van Laura. Hij springt meteen op één van de vaten en waant zich een volleerd circusartiest.
“Ik wou mijn vader nog een kus geven voor het slapengaan. Maar het was al te laat. Ik heb hem gevonden.”
Voor Rino is het de tweede keer dat hij deelneemt aan een rouwkamp. Toen Radio Gaga bij een vorige editie van het kamp op het domein postvatte voor een televisiereportage, was hij er ook bij. ‘Den BV’, zo noemen de andere kampgangers hem nog steeds. Voor de camera vertelde Rino openhartig over zijn vader. Net als Laura’s papa beroofde die zich van het leven.
“Op oudejaarsavond, nu drie jaar geleden, wilde papa niet mee feesten”, doet Rino zijn verhaal opnieuw. “In de loop van de avond stuurde hij mij een sms: “Vergeet nooit dat ik u graag zie.” Ik antwoordde meteen: “Ik zie u ook graag papaatje.” Om middernacht stuurde ik nog eens, om hem een gelukkig nieuwjaar te wensen. Maar daar kreeg ik geen antwoord meer op. Toen we terugkwamen van het feest, wou ik mijn vader nog een kus geven voor het slapengaan. Maar het was al te laat. Ik heb hem gevonden.”
Rino (15) en Laura (14) verwerken hun gemis op rouwkamp. Foto: Thomas Legrève.
Praten is fijn
“Ik ben lang kwaad geweest op mijn papa. Achteraf besefte ik dat dat geen zin heeft. Hij is en blijft mijn papa. Hij is er nu niet meer, ik geef dat beter een plaats dan boos te blijven. Tijdens het rouwkamp leert Rino daarmee om te gaan. “Hier kan ik meer mezelf zijn dan thuis of op school”, zegt ook hij. “Veel mensen denken dat gesprekken over verlies niet zo fijn zijn. Maar eigenlijk zijn ze dat wel. Het is tof om er iets over te kunnen zeggen, zelfs al moet je wenen.”
Polaroids
“Jongeren willen vooral veel praten”, zegt Yasmina Lemsiah, die als gezinswetenschapper de praatgroep van Rino begeleidt. “In de voormiddag zit de groep gezellig samen en gaan we dieper in op verhalen en herinneringen.”
“Op dit kamp komen de kinderen zichzelf tegen.”
Dat doet Yasmina aan de hand van opdrachten. “Dan maken we bijvoorbeeld polaroidfoto’s van hoe de jongeren zich voelen aan de binnenkant en hoe ze dat tonen aan de buitenkant. Ze gaan op zoek naar een situatie, bijvoorbeeld bij familie of op school, waar ze een masker opzetten of waar ze net helemaal zichzelf zijn. Dat vinden ze tof, maar wel moeilijk. Op dit kamp komen ze zichzelf tegen.”
Genieten is moeilijk
Yasmina begeleidt deze zomer voor de derde keer een praatgroep op rouwkamp. Begin vorig jaar is ze zelf ook iemand verloren. “Een goede vriend is gestorven”, vertelt ze. “Het is dus herkenbaar wat mijn groep doormaakt. Toen hij net gestorven was, kon ik moeilijk genieten van dingen. Ik at nog amper, omdat ik wist dat hij dat niet meer kon.”
“Op kamp gebruik ik mijn verhaal om aansluiting te vinden bij de jongeren, om bij hen iets los te maken. Het is niet de bedoeling dat ik als begeleider zelf mijn verdriet verwerk op kamp. Al heb ik er natuurlijk wel iets aan, aan mijn verhaal doen, omdat ik weet dat ik daarmee iets voor de jongeren kan betekenen.”
Schrijf je reactie