Relaties Anno Nu

“Een kinderloos of single leven is geen leeg of mislukt leven”

Journaliste Emily Witt over relaties en seks, nu en in de toekomst

“Een kinderloos of single leven is geen leeg of mislukt leven”

Het is de meest opvallende demografische ontwikkeling van de afgelopen decennia: we brengen steeds meer jaren door buiten een traditioneel gezinsverband. Dat geldt ook voor redactrice Selma, die 29 is en single. Ze denkt graag na over hoe we invulling zijn gaan geven aan onze relaties ten opzichte van vorige generaties. In de reeks Relaties Anno Nu brengt ze de meest interessante veranderingen in kaart.

Toegegeven: de reeks Relaties Anno Nu heeft even stilgelegen, omdat ik niet goed wist hoe te eindigen. Totdat ik de kans kreeg om journaliste Emily Witt te spreken over relaties en seks, nu en in de toekomst.

Emily Witt is de auteur van het boek ‘Future Sex’. Alleenstaand en in de dertig, dacht ze dat er snel een einde zou komen aan haar avonturen in datingland. En dat dat einde zich zou aankondigen in de vorm van huisje, boompje, beestje. Omdat het toch wat ingewikkelder bleek te zijn, besloot ze haar persoonlijke zoektocht naar liefde te documenteren. Ze probeerde alles uit wat het tijdperk van de ‘seksuele supermarkt’ te bieden heeft: van online dating, internetporno, polyamorie en orgastische meditatie tot verschillende seksuele subculturen. Ze ontdekte dat de overvloed aan opties niet noodzakelijkerwijs leidt tot een conventionele, langdurige relatie. En waarom zou dat eigenlijk moeten?

Emily, je schrijft dat steeds meer mensen relaties hebben waar we geen vocabulaire voor hebben. Wat betekent dat voor hoe we die relaties zien?
“Neem een concept als het huwelijk: iedereen snapt meteen wat het is. Er zijn hele structuren omheen gebouwd, zoals belastingen. Als je trouwt heb je het gevoel dat je aan een maatschappelijke verwachting voldaan hebt, dat je iets bereikt hebt. Tegenwoordig hebben mensen echter steeds meer soorten relaties die niet binnen dat kader vallen, maar die voor de betrokken partijen wel heel waardevol kunnen zijn. Als je geen woorden kunt geven aan de relaties die je hebt, of aan je seksuele oriëntatie, dan kan dat je het gevoel geven dat je buiten de cultuur valt.”

“Gelukkig komen er langzaam nieuwe woorden bij die onze realiteit weerspiegelen. Ik denk aan een term als ‘polyamorie’. Dat woord bestaat al zeker 25 jaar, maar tegenwoordig weten steeds meer mensen dat het betekent dat je op meerdere mensen verliefd kunt zijn en meerdere relaties tegelijk kunt hebben. Of co-ouderschap, als je een kind opvoedt met iemand waar je geen romantische relatie mee hebt. In de VS hebben we de termen ‘multiple night stand’ en ‘hooking up’. Ook rond gender zijn er veel nieuwe woorden die nog niet zo ingeburgerd zijn, zoals ‘cis-man’ of ‘cis-vrouw’. Al deze woorden hebben te maken met nieuwe technologie, nieuwe sociale verhoudingen, demografische veranderingen… Als je iets kunt benoemen, betekent het dat het een bestaand fenomeen binnen de maatschappij is, dat je niet de enige bent. Het betekent dat je relationele status niet per se een teken van falen of uitzondering is.”

“Hoe kun je een single leven leiden zonder het als een zielige tussenperiode te zien?”

Het is opvallend hoe datingsites hebben bijgedragen aan die verschillende relatietypes. Ik denk aan OKCupid, waar je kunt kiezen uit allerlei gewenste relatiesoorten en seksuele identiteiten. Toch vind je bij het menu ‘succesverhalen’ op OKCupid alleen de verhalen van koppels die dankzij de site getrouwd zijn of kinderen hebben. Je leest er niet over geslaagde hook ups, polyamoreuze relaties of nieuwe vriendschappen.
“Daar zat ik ook mee. Wat is succes op relationeel vlak? Als single persoon zonder enig vooruitzicht op een mogelijk huwelijk vroeg ik me af hoe ik die ervaring kon appreciëren. Hoe kun je dat leven leiden zonder het als een zielige tussenperiode te zien, of een soort onderzoeksfase op weg naar beter, waarbij beter gelijkstaat aan een vaste relatie? Ik weet niet of ik het antwoord gevonden heb, maar ik heb veel nagedacht over het idee van ‘roeping’. Historisch gezien zijn er altijd mensen geweest die een leven buiten familieverband leidden. Ik denk dan aan een non of priester, figuren die veel erkenning en een waardevolle taak hadden binnen de maatschappij, juist omdat ze ervoor gekozen hadden geen kinderen of huishouden te hebben. Dat maakte dat ze beschikbaar waren voor andere taken in de samenleving. Ik vraag me af of we opnieuw zulke rollen moeten gaan benoemen, maar dan wel rollen die geen celibaat vereisen (lacht).”

Het doet me denken aan wat Rebecca Traister zegt in haar boek ‘All the single ladies’: historisch gezien zorgde een hoge concentratie single vrouwen vaak voor sociale verandering. Denk aan de Suffragettes.
“Inderdaad. En zo’n maatschappelijke rol hoeft niet per se politiek te zijn. Elizabeth Gilbert schrijft in haar boek ‘Committed: A Skeptic Makes Peace with Marriage’ over haar beslissing om geen kinderen te krijgen. Ze ziet zichzelf als een soort ‘all round tante’ voor de kinderen van anderen. Ze beschrijft de manier waarop ze, doordat ze zelf geen kinderen heeft, zorg kan verlenen aan anderen. Ze heeft een keuze gemaakt en die een naam gegeven. Een kinderloos of single leven is geen leeg of mislukt leven.”

“Websites zoals Chaturbate zijn plekken waar mensen de ervaring van alleen-zijn met elkaar delen. Je kunt het zien als ‘massa-intimiteit’.”

Je onderzocht nieuwe manieren waarop de groeiende groep singles intimiteit beleeft. Een van de interessantste hoofdstukken gaat over de website Chaturbate. Volwassenen kunnen daar vanuit huis hun eigen seksshows maken of die van anderen bekijken.
“In mijn boek noemt een Chaturbate-gebruikster het heel treffend ‘massa-intimiteit’. Zij is een vrouw van in de veertig die verhuisde naar een klein dorp om daar voor haar zieke vader te zorgen. Daarvoor woonde zij in een drukke stad, waar ze als single een actief seksleven had. Eenmaal in het dorp mistte ze dat aspect van haar leven en besloot Chaturbate te proberen. Daar ervoer ze zowel een gevoel van anonimiteit als van samenzijn. Het is een plek waar mensen de ervaring van alleen-zijn met elkaar delen. Je kunt het fenomeen vergelijken met cruising-plekken waar mensen op zoek gaan naar casual seks. Dat soort anonieme seks zoeken is voor vrouwen nu eenmaal gevaarlijk. Online, op plekken als Chaturbate, hebben vrouwen veel meer controle over wat ze doen. Het voelt veel veiliger.”

Op Chaturbate zie je van alles: mensen gekleed in een konijnenpak die voor de camera dansen, of mensen die met een dildo tussen hun voeten zitten. Wat je ook aanklikt, al deze mensen worden aangemoedigd door kijkers die het getoonde heel opwindend vinden. Heeft het schrijven van je boek jouw opvatting over wat seks is, of wat het voor verschillende mensen kan zijn, veranderd?
“Ja, absoluut. Voorheen associeerde ik seks vooral met koppels en romantiek en bepaalde handelingen. Wat ik geleerd heb is dat je je seksueel kunt uitdrukken door het lezen van een erotisch boek, porno kijken, online een anonieme ontmoeting hebben, naar een workshop gaan, naar een seksfeest gaan… Die diversiteit aan manieren om je seksueel uit te drukken maakte me blij, omdat ik al lang single was en dat ik waarschijnlijk nog wel langer zou zijn. Ik kreeg interesse in andere vormen van seksuele verkenning, zonder romantiek.”

“Ik leerde dat sexy zijn niets te maken heeft met jeugd of schoonheid, zoals dat over het algemeen gedefinieerd wordt.”

Je schrijft dat je besefte dat er altijd iemand zal zijn die je aantrekkelijk zal vinden.
“Verbazend genoeg kreeg ik dat besef door naar verschillende soorten porno en Chaturbate te kijken. Op Chaturbate zie je allerlei mensen, ook oudere mensen, of mensen die totaal niet aan het standaard schoonheidsideaal voldoen, en toch was er altijd een oprecht opgewonden publiek. Dat leerde me dat sexy zijn niets te maken heeft met jeugd of schoonheid, zoals dat over het algemeen gedefinieerd wordt.”

Het internet maakt het gemakkelijker om mensen te vinden die dezelfde seksuele interesses hebben. En toch schijnen jonge mensen minder seks te hebben, waarbij er vaak weer naar smartphones en het internet wordt gewezen.
“Ik vermoed dat het er iets mee te maken heeft dat we verlegener zijn geworden in face to face interactie. Jonge mensen hebben zoveel contact waarbij er een schermpje tussen hen en de ander zit… Als het dan offline moet, missen ze misschien de nodige skills. Mogelijk heeft het ook te maken met de overvloed aan mainstream porno, waarin er vooral gepresteerd wordt door perfecte lijven. Het maakt dat jongeren bepaalde verwachtingen hebben van hoe seks eruit zou moeten zien of zou moeten verlopen, en bang zijn daar niet aan te kunnen voldoen. Dat maakt de drempel erg hoog als je niet geleerd of zelf ervaren hebt dat seks ook anders kan zijn.”

Het viel me op dat je in je boek niet over robots of virtual reality-porno schrijft.
“Tijdens het schrijven van het boek was de technologie nog niet zo ver ontwikkeld als nu. En ook nu staan de ontwikkelingen nog niet zo ver dat ze echt iets veranderen. Als je kijkt naar wat ons vooruithelpt op het vlak van seksualiteit, dan zijn dat vaker sociale dan technologische veranderingen. Er wordt bijvoorbeeld gezegd dat anticonceptie de seksuele revolutie veroorzaakte, maar ik denk het genuanceerder is. Mensen werden minder religieus, de genderdynamieken verschoven en er was een technologie nodig die onze reproductieve levens ook gelijkwaardiger zou maken. Men ging vanwege die context op zoek naar een geboortebeperkende technologie. Sociale verandering maakte in de eerste plaats de technologische ontwikkeling mogelijk, niet andersom.”

“Hoe vertel je aan een robotmaker op wat voor persoon je verliefd wil worden?”

“Zelfs als we ooit heel geavanceerde kunstmatige intelligentie hebben, denk ik niet dat die onze relationele problemen gaat oplossen. We hebben nu internet dating, maar dat maakt het niet per se gemakkelijker om iemand te vinden waar je ook verliefd op wordt. Hoe vertel je aan de robotmaker op wat voor persoon je verliefd wil worden? Kun je die persoon beschrijven voordat je die ontmoet hebt? Hoe geavanceerd robots ook zullen worden, ik denk niet dat je de persoon waar je verliefd op wordt kunt uitvinden.”

In het boek omschrijf je hoe je een tijdje optrok met een groep polyamoristen. Wat kunnen monogame mensen leren van non-monogame mensen?
“Ik zie mezelf niet als poly, maar ik heb wel veel geleerd van de periode waarin ik polyamoreuze relaties onderzocht. Binnen monogame relaties willen we vaak bewijs of bevestiging hebben dat onze partner nooit aan iemand anders denkt, of nooit met iemand anders flirt. Zulke zaken worden altijd als een bedreiging gezien, terwijl ze bijna altijd gebeuren. Polyamoreuze mensen kunnen ons manieren leren om om te gaan met jaloezie en met elkaar te communiceren over zulke gevoelens, en vervolgens los te laten. Polyamoristen hechten veel waarde aan eerlijkheid en authenticiteit. Het betekent dat je moet oefenen met het bespreken van zaken waar een ander zich ongemakkelijk bij kan voelen. Dat kan leiden tot het soort emotionele intelligentie waar iedereen baat bij heeft, polyamoreus of niet.”

“Ik denk dat we meer verbindingen zullen aangaan die niet gedefinieerd worden door monogamie of wettelijke kaders zoals het huwelijk.”

Hoe denk je dat de manier waarop we onze liefdeslevens inrichten zich zal ontwikkelen binnen nu en 40 jaar?
“Om nog eens terug te komen op de kwestie van taal: telkens als een nieuw woord ingeburgerd begint te raken, is dat een indicatie van de richting die we uitgaan. We zien in veel landen dat er minder en later getrouwd wordt. Dat betekent dat meer mensen zich jaren of soms decennia in de eerste plaats als individu identificeren, in plaats van als deel van een koppel. Dat betekent niet dat mensen in die periodes geen relaties hebben; het zijn andere soorten verbintenissen. Denk aan erotische vriendschappen, of co-ouderschap waar geen romantische relatie bij komt kijken, minnaars, polyamorie… ik denk dat we een breder relationeel spectrum gaan bewandelen. Dat we meer verbindingen zullen aangaan die niet gedefinieerd worden door monogamie of wettelijke kaders zoals het huwelijk.”

Tegelijkertijd zijn er veel structuren die niet meebewegen. Ik denk bijvoorbeeld aan ons belastingstelsel, dat de kernfamilie als norm neemt.
“Op dit moment is meer dan de helft van de volwassenen in de VS ongetrouwd. Ongeveer 40% van de kinderen wordt buiten het huwelijk geboren. In sommige gemeenschappen ligt dat getal nog veel hoger. En toch behandelen we al deze mensen alsof zij buiten de mainstream vallen, terwijl zij de mainstream zijn. De politiek en onze wetten bewegen niet echt mee. Politici zouden de realiteit van deze volwassenen moeten benoemen, en hun levens niet moeten wegzetten als foute keuzes, uitzonderingen of domweg pech.”

“Naast de angst dat ik professioneel niet meer serieus zou worden genomen, was ik ook bang dat niemand meer met me zou willen daten.”

Toen ik aan deze artikelreeks begon, werd ik soms gewaarschuwd dat ik niet meer serieus genomen zou worden als journalist. Ik was dan ook blij te zien dat jouw nieuwe boek over een heel ander onderwerp gaat: Nollywood, oftewel de populaire Nigeriaanse filmindustrie.
“Ik was ook doodsbang dat ik hierna nooit meer over bijvoorbeeld politiek zou kunnen schrijven. Toen een uitgever me vroeg om een boek over Nollywood te schrijven, leek dat me de perfecte manier om mensen eraan te herinneren dat ik in de eerste plaats een journalist ben die onderzoek doet; of dat nu naar seks is of  naar een filmindustrie. Naast de angst dat ik professioneel niet meer serieus zou worden genomen, was ik ook bang dat niemand meer met me zou willen daten (lacht). Dat bleek niet waar te zijn. Misschien heb ik gewoon geluk gehad, maar ik denk ook dat het juist positief is om je te verdiepen in je eigen seksualiteit. Zeker vrouwen krijgen mee dat het consequenties heeft als ze “te veel” over seks praten of “te veel” experimenteren. Veel van mijn dates waren echter heel blij dat ik onderzocht had wat ik wilde op relationeel en seksueel vlak. Als je de regels breekt, kom je er soms achter dat ze niet echt zijn.”

Lees de hele reeks Relaties Anno Nu hier
Beelden: Istock

Schrijf je reactie

1 reactie
  • Johannes says:

    Ben single zonder kinderen, kan behangn, verven, elektriciteit leggen, geen roker, na hemden wassen kan ik strijken, heb een hoesje over mjjn volle tv genaaid. Kusjes en knuffel en zoek eenvrouw met zwart haar. Kan goezd appels en aardappelen schillen, e,n kook graag, kan knop aanaaien en losse naad met de hand vastnaaien.Kusjes en knuffel

Selma Franssen is freelance journalist en auteur van 'Vriendschap in tijden van eenzaamheid' (uitgeverij Houtekiet, 2019). Haar werk verscheen onder meer bij Charlie Magazine, OneWorld, De Morgen, De Standaard, The New Statesman, VPRO en Vice. Ze volgde het postgraduaat Internationale Onderzoeksjournalistiek, ontving een beurs van het Fonds Pascal Decroos voor haar werk en presenteert journalistieke lezingenreeks 'Moeilijke Dingen Makkelijk Uitgelegd'.

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen