I k gok dat ik een jaar of… nee, ik heb totáál geen idee wat een realistische leeftijdsinschatting is, dus ik ga het gewoon op ‘vroeger’ houden. Dus vroeger, net zoals alle andere ‘vroegere’ jaren, schreef ik mijn brief aan de Sint. Die plakte ik dan gretig vol met allerlei prentjes die ik zorgvuldig had uitgezocht in de sinterklaasboekjes waar onze brievenbus mee uitpuilde.
Ik herinner me niet veel, maar wel nog dat het jongensspeelgoed meestal vooraan stond en gedrukt was op blauw papier. Achteraan stond het meisjesspeelgoed, quasi alles in het roze. Over die genderongelijke socialisering kunnen we het ook nog eens hebben, maar da’s voor een andere keer.
Want als kleine ukkie was ik me er uiteraard niet van bewust. Ik koos dan ook voor de populaire Baby Born-pop. Die was ook vaak te zien in de reclameblokken op tv, tussen Pokémon en Totally Spies door. Ik plakte het prentje zorgvuldig in mijn brief en zette mijn schoentje klaar voor de open haard. Vanaf dan was het nagelbijtend afwachten.
“Mijn teleurstelling was groot toen de Sint uiteindelijk was langs geweest.”
Mijn stilzwijgende teleurstelling was groot toen de Sint uiteindelijk was langs geweest. Nu moet je weten dat Sinterklaas wel rekening hield met het gezinsbudget en mijn broer en ik niet áltijd het fancy (lees: onrealistische, dus onbetaalbare) speelgoed kregen dat we hadden gevraagd. Niet dat we met het andere speelgoed dan niet uitbundig plezier beleefden. Toch was het dit keer anders. Dit keer was ik in de eerste plaats ook wat in de war.
De pop die ik had gekregen, was geen witte, maar een bruine pop. Huh? Een bruine pop? Waar komt die vandaan? Die stond helemaal niet in de Sinterklaasboekjes en ook op tv had ik die pop nog nooit gezien. Ik wist niet eens dat zulke poppen bestonden. En hoewel ik wel wist dat ik zelf bruin was, maar nog niet helemaal op de hoogte was van de bloemetjes en de bijtjes, vond ik het ook gewoon raar. Waarom mocht ik niet gewoon een witte pop hebben zoals iedereen? Ik begreep het niet.
Na een aarzelende start heb ik toch ook met deze pop heel veel uren doorgebracht in de speelkamer. Het werd zowaar mijn lievelingspop. Als ik de bruine pop dan even beu werd, speelde ik nog steeds met mijn blonde Barbiepoppen en de Action Man van mijn broer, want een Ken had ik niet. Voor zover ik me kan herinneren, was die bruine pop het enige speelgoed ooit in huis dat wat kleur had.
“Waarom mocht ik niet gewoon een witte pop hebben zoals iedereen?”
Achteraf gezien is die pop het beste cadeau ooit dat ik van de Sint heb gekregen. Ik kan de goedheiligman er enkel dankbaar voor zijn. In die tijd moest het vast een helletocht zijn geweest om zo’n bruine pop te vinden. Bovendien was het dus ook een beproeving om mij te overtuigen van de charmes van het bruine plastieken ding.
Het doet me beseffen dat ik al op jonge leeftijd doordrongen was van de witte wereld rondom mij. De occasionele Zwarte Piet-referentie daargelaten, heb ik opvallend weinig last gehad van racistische pesterijen. Maar het gebrek aan representatie, aan bruine poppen bijvoorbeeld, zorgde er toch voor dat ik niet het gevoel had er écht helemaal bij te horen. Het zorgde ervoor dat ik, net zoals alle anderen in mijn omgeving, eigenlijk wit wou zijn.
Hoewel ik dus best blij was met mijn bruine pop, vermoed ik dat ik haar toch meteen zou hebben ingeruild voor een witte als ik daar de kans toe kreeg. En had je me laten deelnemen aan de bekende poppentest, waarin kinderen bepaalde eigenschappen, uiterlijk en karakterieel, moeten linken aan witte en bruine poppen, had ook ik de bruine pop aangeduid als de ‘stoute’ en ‘minder mooie’ pop. Dat is het effect van stereotypering en misrepresentatie die blijkbaar al op zeer jonge leeftijd wordt geïnternaliseerd.
“Het gebrek aan representatie zorgde voor het gevoel er toch niet écht helemaal bij te horen.”
Gelukkig zijn de tijden aan het veranderen. Als ik vandaag weer kinds zou zijn, weet ik wel wat ik dit keer aan de Sint en zijn Roetpiet zou vragen. Allereerst het kinderboek Brown Girl Magic van Dalilla Hermans waarin bruine meisjes ook eens de hoofdrol vertolken en waarin hun zelfbeeld wordt opgekrikt wanneer hen wordt verteld dat ook hun huid en haar er mag wezen.
Daarnaast de bruine balletschoenen die Ballet Black in samenwerking met schoenenfabrikant Freed ontwikkelde. Want de rozige pointes lijken enkel op maat van mensen met een bleke huidskleur gemaakt en suggereren dat ballet toch niet echt iets is voor mensen met een ander huidpigment. Representatie werkt. Huidskleur hoeft dan geen factor te zijn in het zelfvertrouwen en zelfbeeld van iemand.
Terwijl ik een laatste ode breng aan de fantastische, maar enige bruine pop uit mijn kinderjaren, hoop ik dat de Sint vandaag meer speelgoed heeft gebracht op maat van àlle kinderen, dus ook zij met diverse roots. Dat de sinterklaasboekjes niet langer vervallen in genderstereotypering en dat op de verpakking van het gevraagde speelgoed ook eens een bad ass brown kiddo de show mag stelen.
Schrijf je reactie