Het taboe op alcoholisme is te groot…

We gaan enorm makkelijk om met drank. Ook ik ben niet vies van een lekker biertje op zijn tijd. Maar we drinken zonder stil te staan bij de risico’s die eraan verbonden zijn. Als je kijkt naar hoe hard alcohol ingebakken zit in onze cultuur, is het niet gek dat er mensen zijn die een alcoholverslaving ontwikkelen. Toch worden zij, als het zo ver is, scheef bekeken door anderen. Het lijkt erop dat de vanzelfsprekendheid van drank niet alleen een drankverslaving in de hand werkt, maar ook het taboe rond dit probleem versterkt.

Zuipcultuur

Overmatig drankgebruik brengt een 60-tal ziektes en aandoeningen met zich mee. En dan heb ik het nog niet over de 3 miljoen mensen die jaarlijks sterven ten gevolge van drank. Hoe kan het dat we dan toch zo makkelijk met alcohol omgaan? Ik spreek af met Peter. Hij is individueel ontwenningsbegeleider en was zelf zestien jaar lang verslaafd aan allerlei drugs, waaronder alcohol.

Drank hoort bij gezelligheid. En bij gezelligheid hoort drank.

Volgens Peter is de vanzelfsprekendheid waarmee wij met drank omgaan het grote probleem. “Kijk, alcohol zit diep geworteld in onze cultuur. Drank hoort bij gezelligheid. En bij gezelligheid hoort drank. Als we iets gepresteerd hebben, drinken we daar een glaasje op. Iedereen doet het, dus jij ook. Hierdoor staan we niet stil bij de gevaren. Alcohol is een toxische stof. Bovendien is het verslavend.”

Verslaafd

Een vriend van mij heeft zichzelf twee weken geleden laten opnemen in de ontwenningskliniek. Hij is weer eens aan het drinken geslagen. En dat na eindelijk een jaar clean te zijn. Wanneer ik tegenover hem in zijn ziekenhuiskamer zit, zeg ik hem voorzichtig dat ik het klote vind dat hij het weer zo ver heeft laten komen. Hij knikt en zegt dat hij dat ook vindt. “Ik voelde me heel slecht en de drank stond voor het grijpen. Dan is de verleiding enorm. Sorry, dat ik je niks heb laten weten maar ik wil niemand lastigvallen met mijn drankprobleem.”

Er hangt altijd een wolk van ongemakkelijkheid tussen ons in als we het over zijn verslaving hebben. Ik heb het idee dat hij zich schaamt. En ik snap dat. Ik zou me ook schamen. Na een lange stilte zegt hij: “Ik ben blij dat ik hier met mensen kan praten die in hetzelfde schuitje zitten. Tegenover hen hoef ik me niet te schamen voor mijn probleem.”

Stigma

Maar waar schamen alcoholisten zich dan precies voor? Er zijn ruim een miljoen Belgen die kampen met een alcoholprobleem. Hoe kan het dat er toch zo’n taboesfeer rond hangt?

Mensen die van hun alcoholverslaving af willen, kunnen individueel bij Peter terecht. Ze kunnen van thuis uit behandeld worden en niemand hoeft te weten van de therapie. Dat vinden veel van Peters cliënten, die vaak een gezin en een goede baan hebben, belangrijk. “Omdat iedereen alcohol lijkt aan te kunnen, voel jij je verplicht om dat ook te doen. En als je dat niet lukt, als je de controle verliest, voel jij je een loser. Je denkt dat je de enige bent. Je probeert je probleem daarom zo lang mogelijk te ontkennen. Niet alleen tegenover anderen maar ook tegenover jezelf”, legt Peter uit.

Gevaren erkennen

De vanzelfsprekendheid van drank verhoogt niet alleen het risico op alcoholisme maar versterkt tegelijkertijd ook het taboe rond de drankverslaving. Dus, als we de gevaren zouden erkennen, zouden we niet alleen minder drinken maar ook degenen die niet meekunnen in onze hijscultuur, beter begrijpen.

In tien jaar tijd is het gebruik van tabak van vanzelfsprekend naar bezwaarlijk gegaan. Met alcohol moeten we dezelfde kant op.

Alcoholisten hoeven hun probleem dan ook niet langer stil te houden uit schaamte. Consulent Peter: “Als je een zware drinker bent, voel je je vaak onbegrepen en zwijg je zo lang mogelijk. Toch heeft je omgeving meestal wel door dat er iets scheelt. Door te melden dat je een probleem hebt en eraan wilt werken, zal je waardering van hen krijgen. Mensen zullen rekening houden met je behoeften. Zo zie je meteen wie je echte vrienden zijn. Door het uit te spreken, draag je ook bij in het doorbreken van het taboe. Hoe meer mensen voor hun probleem uit zullen komen, hoe makkelijker dit ook voor anderen zal zijn omdat zij zien dat ze niet de enige zijn.”

Op de goede weg

Ondanks alle gevaren worden we nog steeds overspoeld door prachtige advertenties die aansporen tot drinken. Al zien we ondertussen wel de kleine lettertjes die er ons attent op maken dat we niet té gek mogen doen met de drank. Peter vindt het goed dat we ons bewuster worden van het probleem. “Ik denk dat we met alcohol dezelfde kant opgaan als met tabak. In tien jaar tijd is het gebruik van tabak, van vanzelfsprekend naar bezwaarlijk gegaan. Het drinken van alcohol zit zo diep in onze cultuur dat het nog jaren zal duren voordat iedereen inziet hoe slecht het eigenlijk is. Alcohol hoeft niet te verdwijnen maar we moeten, volgens mij, af van het idee dat het er gewoon bij hoort.”