Reportage

Dit zijn de mensen die jouw kleding maken

Dit zijn de mensen die jouw kleding maken

De explosie van de kledingfabriek Rana Plaza in april 2013 waarbij meer dan 1100 mensen om het leven kwamen, is jammer genoeg niet de enige in zijn soort. Ongevallen en ontploffingen in de kledingindustrie komen zoveel voor dat ze amper het hoofdnieuws nog halen. Begin deze week nog was er een ontploffing in een textielfabriek in Bangladesh waardoor minstens 8 mensen het leven lieten. Foto’s: Charles Fox

Hoe ziet het leven in de Cambodjaanse textiel- en kledingindustrie eruit? Wereldsolidariteit lanceerde in april dit jaar de Cleane Kleren Campagne en de Nederlandse journalist Ate Hoekstra en fotograaf Charles Fox gingen op undercovermissie om antwoorden op die vraag te vinden. Dat leven ziet er allesbehalve rooskleurig uit, zo blijkt uit hun reportages. De Schone Kleren Campagne pleit dit jaar in het bijzonder voor “schone” sportkledij die gemaakt wordt in menswaardige arbeidsomstandigheden en spoort bedrijven aan om te zorgen voor meer transparantie en eerlijkheid tegenover de consument. Veel merken schuiven immers al te makkelijk de verantwoordelijkheid van zich af en de onderlinge concurrentie tussen leveranciers maakt dat de hongerlonen blijven.  Waar komen onze gloednieuwe Adidas-sneakers eigenlijk vandaan? En wie maakt de felbegeerde truitjes van onze Rode Duivels? Enkele kledingarbeiders vertellen meer:


Ouk Channeng (21) werkt in de hoofdstad Phnom Penh voor merken als Puma en Adidas. Omdat ze haar school niet afgemaakt heeft, is het voor haar de enige manier om geld te verdienen. Ze heeft een minimumloon van 88 euro per maand, dat ze aanvult door over te werken en lange dagen te kloppen. Iedere maand stuurt ze 100 dollar naar haar familie op het platteland. “Ik houd nooit iets over om te  sparen. Ik denk dat ik in de fabriek blijf werken tot ik oud ben en niet langer kan. Maar
 ik hoop dat de lonen snel omhoog gaan. Ik zou het goed vinden 
als de consumenten de merken onder druk zetten om de lonen te verhogen, want dan wordt het voor mij makkelijker om mijn familie te helpen. En wie weet, als ik genoeg verdien, dan kan ik een mooi huis voor hen bouwen.”


Yorn Theary (24) werkt soms tot wel 12 uur per dag en dat 6 dagen per week in een kledingfabriek. Ze verdient hiermee ongeveer 178 euro per maand. Yorn praat over de stresserende omstandigheden waaronder arbeiders in de fabriek gebukt gaan: “We stonden onder grote druk van het management. Onze ploegbazen scholden ons uit en werden ontzettend kwaad als je een kleine fout maakte. Eerder hadden we al een vakbond in de fabriek, maar die deed niets voor de arbeiders. We bedachten dat we een nieuwe vakbond nodig hadden om voor onze rechten op te komen.” Daarom richtte ze twee jaar geleden een lokale vakbond op, waarna ze ontslagen werd. Uiteindelijk werd ze dankzij bemiddelingen weer aangenomen, maar het blijft voor haar ontzettend lastig om iets te organiseren.

“Soms maken ze foto’s van me als ik met een collega sta te praten.”

“Ik word continu 
in de gaten gehouden en soms maken ze foto’s van me als ik met een collega sta te praten. Ze maken het me zo moeilijk mogelijk om meer vakbondsleden te verzamelen. We hebben nu 420 vakbondsleden in
 de fabriek, maar met tweeduizend arbeiders in de fabriek is dat vaak niet genoeg om een vuist te maken.” Het grote probleem volgens Yorn is dat topmerken als Adidas of Reebok onvoldoende op de hoogte zijn van de barre omstandigheden in de fabrieken. Haar tweede kindje overleed door een te zwakke gezondheid, te wijten aan het slechte klimaat (zoals de chemische stoffen en slechte ventilatie) in de fabriek, waar ze de dag vóór de geboorte nog steeds werkte. Net zoals Yorn zien veel arbeidsters zich genoodzaakt hun zwangerschap zo lang mogelijk verborgen te houden omdat het de kans op een contractverlenging verkleint. Dat heeft natuurlijk gevolgen voor zowel moeder als kind.


Phouk Croch werkt al tien jaar in de fabriek New Mingda  waar hij Puma- en Adidas sportkledij maakt. Toch heeft hij nog steeds geen contract van onbepaalde duur. Kortetermijncontracten, vaak voor drie maanden, zijn de realiteit voor 80 procent van de Cambodjaanse kledingarbeiders. Het maakt het voor de fabrieken gemakkelijk af te geraken van arbeiders die te veel klagen of niet hard genoeg werken door hun contract niet te vernieuwen. Phouk heeft zo al in verschillende fabrieken gewerkt. Bovendien is de situatie nog nadeliger voor mannelijke arbeiders: “De vrouwen krijgen vaak een contract aangeboden voor zes maanden, 
wij mannen maar voor drie. De managers denken namelijk dat vrouwen minder snel onrust zullen veroorzaken als mannen. Ze zijn bang dat als ze mannen een contract voor langere tijd aanbieden, zij zich zullen verzamelen en in verzet komen tegen de omstandigheden in de fabriek,” zegt Phouk.

“Een arbeider verdient gemiddeld 60 cent voor een t-shirt waarvoor 85 euro wordt betaald.”

De tijdelijke contracten zorgen voor onzekerheid en stress. “Ik weet nooit zeker of ik drie maanden later nog een baan heb. Stel dat ik op een dag de orders van de ploegbaas niet opvolg of een keer naar huis ga zonder overwerk te doen, dan kan het zijn dat hij me ontslaat.” Phouck vindt het onrechtvaardig dat een arbeider zo weinig verdient terwijl de prijskaartjes van de kledij in het Westen hoog oplopen (ter illustratie: een arbeider verdient gemiddeld 60 cent voor een T-shirt waarvoor 85 euro wordt betaald). “Ik zou het goed vinden als die verhouding eerlijker wordt,” zegt Phouk. “Met meer geld en als ik bijvoorbeeld geld zou kunnen lenen indien ik een langer contract had, zou ik eindelijk een stuk land kunnen kopen en er een boerderijtje kunnen opstarten.”


De 34-jarige Tahra (pseudoniem) werkte voor de Cleane Kleren Campagne mee aan een undercoverreportage. Tahra staat elke dag op om halfvijf om voor haar twee dochtertjes te zorgen. Ik slaap maar drie tot vier uur per nacht,” verzucht ze. “Ik ben continu doodop.” Zes dagen per week reist Tahra naar de rand van de Cambodjaanse hoofdstad Phnom Penh, waar ze in een kledingfabriek werkt voor internationale sportmerken. Tahra moet elke dag in de laadbak van een vrachtwagen kruipen om in de hoofdstad te geraken: “Ik herinner me dat de chauffeur eens iemand wilde inhalen en toen tegen de wagen aanbotste die voor ons reed. Iedereen schreeuwde en raakte in paniek. Een paar van ons gingen bijna tegen de vloer.”

Ze begon als naaister op haar zeventiende. “De enige baan die ik kon vinden was in een kledingfabriek. Ik heb vier zussen en die werken allemaal in de fabriek. We zouden graag ergens anders werken, maar er zijn geen andere banen voor ons.” Cambodja is met wel 600 fabrieken een van de belangrijkste kledingproducenten ter wereld. De arbeidsomstandigheden laten echter te wensen over, de arbeiders worden onder grote druk gezet en verrichten minutenwerk. Zo moet Tahra elke dag meeweken aan 700 kledingsstukken. “De managers zetten ons altijd onder druk”, vertelt Tahra. “Ze schreeuwen naar ons dat het werk sneller moet, ze dreigen met ontslag en schelden ons uit. Het maakt me kwaad, maar als ik terugvecht moet ik me melden en krijg ik een officiële waarschuwing.”

“Volgens de manager is het verplicht iedere dag minstens twee uur over te werken.”

In de fabriekshallen is het bovendien heet, vochtig en onhygiënisch. “Ik krijg er hoofdpijn van en raak vermoeid. En door de slechte ventilatie vallen er regelmatig mensen flauw. Gisteren nog zag ik dat twee collega’s waren flauwgevallen. Dat gebeurt zeker één keer per dag.” In deze omstandigheden werkt Tahra wel tot tien uur per dag, zodat ze, de lange rit inbegrepen, vaak vijftien uur per dag van huis is. “Ik zou graag acht uur per dag willen werken, maar zonder overwerk is mijn loon niet hoog genoeg om mijn levenskosten te dekken. En volgens de manager is het verplicht iedere dag minstens twee uur over te werken. Alleen als je een heel goede reden hebt, mag je vroeg naar huis. Maar als je dat te vaak doet, wordt je contract na drie maanden niet vernieuwd.”

De undercoverreportage waarin Tahra aan het werk ging met allerlei traininggadgets, toonde aan dat ze 2439 calorieën verbrandde in dertien uur tijd, wat bij een gemiddeld persoon gelijk staat aan drie tot vier uur hardlopen. Op het heetst van de dag was het 34 graden in de fabriek met een luchtvochtigheid van 85 procent. De kledingarbeidster hoopt dat de metingen tot meer begrip voor de kledingarbeidsters leiden en uiteindelijk tot een betere industrie. “Ik was bang dat de manager de gadgets zou zien en me zou stoppen, maar nu ik het heb gedaan denk ik dat mensen beter begrijpen onder welke omstandigheden wij hun kleren maken.”

In Cambodja werkt een kledingarbeidster meer dan tien uur per dag, zes dagen op zeven, voor een hongerloon. Tijdens een werkdag verbrandt ze evenveel calorieën als een sporter die vier uur hardloopt. Jij ziet graag af in sportkleren, maar niemand ziet graag af voor jouw sportkleren.

Het staat vast dat de schrijnende omstandigheden van arbeiders zoals Ouk, Yorn, Phouk en Tahra niet meer zonder gehoor kunnen blijven. Daarom zijn petities als de Cleane Kleren Campagne uiterst belangrijk (hier kan ook jij je stem laten gelden). Op de website www.fairwear.org vind je terug welke merken meewerken aan fair wear. Ook op andere manieren kan je een steentje bijdragen aan een faire, eerlijke kledingindustrie. Maar hoe doe je dat, ethisch kopen? Hoe kies je verantwoord uit de waaier aan kledij die ons aangeboden wordt? Daarover binnenkort meer op Charlie!
Alle foto’s: Charles Fox

Schrijf je reactie

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen