Maarten Mellemans (30) leeft sinds februari van ruilhandel. Hij zei zijn vaste job en zijn appartement vaarwel en biedt al negen maanden zijn diensten als fotograaf aan in ruil voor eten, transport en onderdak. Daarvoor trekt hij van de ene opdracht naar de andere: gemiddeld om de vijf dagen belandt hij op een nieuwe plek. Charlie sprak met Maarten in november 2015, toen hij druk bezig was met de voorbereidingen. Nu het project volop loopt, willen we weten hoe zijn nieuwe leven hem bevalt. Een deel van dit gesprek vind je alvast hier, de volledige reportage lees je in ons nieuwe bookzine.
Hoe bevalt het zwerversbestaan je, Maarten?
“Meestal is het heel leuk: ik ontmoet veel boeiende mensen en kom op superleuke locaties. Allemaal door op een knopje te duwen. Ik vind dat soms heel vreemd. Maar het is geen walk in the park, ik ben niet op vakantie. Ik werk 7 dagen op 7. Gemiddeld om de vijf dagen verandert mijn hele leven: nieuwe plaatsen, nieuwe mensen, nieuw ritme, nieuw eten… En dat is echt intens. Ik probeer wel altijd een aparte kamer te hebben, want dat is het enige moment dat ik even de deur kan dichtdoen en mijn eigen tijd heb. Maar dat lukt zeker niet altijd: vooral mentaal is dat zwaar.”
Is dat het moeilijkste aan de hele onderneming: te weinig tijd voor jezelf?
“Nee, ik heb dat verrassend weinig nodig. Wat ik het vervelendst vind, is al dat geregel: vluchten opzoeken, e-mails, gedoe met de website, teksten schrijven… Die overhead, daar kruipt veel tijd in.”
Ik ontmoet veel boeiende mensen en kom op superleuke locaties. Allemaal door op een knopje te duwen.
Heb je nu een ontwricht gevoel omdat je geen vaste voet meer aan de grond hebt?
“Nee. De wereld is zo klein. Ik ben echt nog veel in Antwerpen, misschien nog meer dan ik zou willen. Via Skype en Whatsapp hoor ik mijn vrienden dagelijks. Ik heb ook bijna geen tijd om daarbij stil te staan. Ik heb het zo druk, ik ben constant bij nieuwe mensen en ben daar de hele tijd mee bezig.”
Je ruilt je werk voor eten en onderdak. Wil dat zeggen dat je de voorbije maanden geen euro verdiend hebt?
“Klopt. Ik ben nooit betaald. Ik heb wel op twee festivals foto’s gemaakt en daar was ik officieel een vrijwilliger, dus heb ik een vrijwilligersbijdrage gekregen. Er waren ook een paar mensen uit de omgeving van mensen met wie ik ruilde, van wie ik een foto maakte die ze wel mooi vonden. En die wilden me daarvoor iets geven. Dat heb ik wel geaccepteerd. Maar van de mensen met wie ik ruilde, nul.”
Heb je genoeg opdrachten om voortdurend onderdak te hebben?
“De eerste vier maanden zat ik volgeboekt. Nu komen er een of twee voorstellen per week binnen. Dat is te weinig. Het is al twee keer gebeurd dat ik een paar dagen bij vrienden moest gaan logeren. Ik kan ook niet op alles ingaan. Bijvoorbeeld als mensen het gewoon willen doen omdat het gratis lijkt of omdat ik mezelf niet de juiste fotograaf vind voor het onderwerp.
Maar vooral, ik ben eerder introvert. Ik ben meer een artiest die verscholen achter zijn camera gewoon wat foto’s maakt. Daarom kan ik dit ook zo goed. Ik kan goed in het behang verdwijnen en dat is hiervoor een meerwaarde. Maar als je wil dat mensen je kennen, moet je zelf promotie maken, jezelf ‘out there’ brengen, zodat ze je werk leren kennen. Dat vind ik moeilijk.”
Je zei ook dat het je bedoeling was om nul euro uit te geven. Is dat gelukt?
(lacht) “Bijlange niet. Ik denk dat ik op zeven maanden 2000 euro heb uitgegeven. Als je ziet dat mijn huur hiervoor 600 euro was, dan is het gelijk aan drie maanden huur. Eén lens heeft het opgegeven, ja dat is 600 euro. Je GSM-rekening loopt op als je naar het buitenland gaat. Mijn GSM is gevallen, dus een nieuwe GSM. Ik moet om de 100 dagen twee nieuwe harde schijven kopen. En dan kleine dingetjes: een pro-account van Dropbox, mijn webhosting, al die dingen lopen op. Maar op gebied van eten, transport en onderdak zal het nog geen 100 euro zijn. Ik heb wel meer uitgegeven dan ik had gehoopt, maar zo gaat dat natuurlijk altijd.”
Denk je na over de toekomst na dit project?
“Absoluut. Elke dag. Ik heb nu de Fools With Dreams Club opgericht. Mensen kunnen me daar steunen voor een bedrag naar keuze. In ruil krijgen ze elke maand onder andere een foto in hoge resolutie en het verhaal achter die foto, volgens het ‘pay what you can’-principe: mensen steunen wat een artiest doet, maken dat mogelijk voor de prijs van een koffie per maand en krijgen door die samenwerking inzicht in het werk van de artiest. Dat is het ultieme. Als je mij vraagt what’s next, dan is het dat.”
Hoe lang hou je dit nog vol?
“Drie jaar lijkt mij echt het maximum, twee jaar is al veel, maar ik ben al bijna aan een jaar. Stel twee jaar in totaal. Maar het is echt intens. Ik weet niet of ik het volhoud.”
Ik heb geleerd dat eigenlijk iedereen worstelt met dezelfde dingen en op zoek is naar bevestiging en eigenheid.
Denk je dat je nog ooit op één plaats kan settelen? Of gaat die wanderlust de bovenhand houden?
“Ik heb niet zo’n een drang om te settelen. Ik kan ondertussen wel de voordelen van een vaste woonplaats appreciëren, maar ik vrees dat ik geen ‘forever-persoon’ ben. Dat is de rode draad door heel mijn leven. Ik speel piano, gitaar, ik heb gedeejayd, ik heb elk jaar van mijn leven een andere job gedaan.”
Wat heb je de voorbije negen maanden geleerd?
“90 procent van de mensen met wie ik ruil, zijn vrouwen, waarvan de helft vegetariër. Ik denk dat het romantische karakter van het project bij vrouwen misschien meer resoneert. Ik heb ook geleerd dat de vrouw meestal de subtiele baas is in een huishouden en dat eigenlijk iedereen worstelt met dezelfde dingen en op zoek is naar bevestiging en eigenheid.
Ik heb ook geleerd wat mijn sterktes in fotografie zijn en waar ik wat minder goed in ben. Jezelf af en toe eens uitdagen om iets anders te doen, zelfs al is dat een beetje akelig, kan ik alleen maar aanraden. Ik word daartoe gedwongen, elke vijf dagen is alles nieuw. Wat heb ik nog geleerd? België is echt megaklein, de wereld is redelijk klein. En bijna iedereen heeft een IKEA-badmat.”
Schrijf je reactie