Reportage

Sheep and the city: het gras is groener daar waar de schapen staan

Sheep and the city: het gras is groener  daar waar de schapen staan

Het klimaat is een hot topic. Letterlijk dan, maar ook figuurlijk. De Belgische jeugd heeft haar stem meermaals laten horen in Brussel en hier en daar springen er ook burgerinitiatieven uit de grond ten voordele van het milieu. Redactrice Charlotte trok er op uit om deze initiatieven onder de loep te nemen. Vandaag: de Antwerpse stadsherder die samen met zijn hond en schapen velden langs snelwegen en kanalen ecologisch verantwoord begraast. Foto’s: Sarah Van Evercooren

“Come bye. Cooome bye.” Bij het horen van deze Engelse woorden drijft een jonge hond een kudde schapen op. De schapen beginnen zich te bewegen en Ran, de energieke bordercollie, stuurt hen. De imposante dierenmassa verplaatst zich naar waar stadsherder Lukas Janssens (21) wil. We zijn op een grasperk naast de Oelegemse steenweg in Ranst, vlakbij het Albertkanaal. Het is een niet alledaags zicht, maar de schapen zijn er niet zomaar voor het entertainment van buurtbewoners en toevallige passanten. Ze moeten ervoor zorgen dat het gras nabij het kanaal binnen de week is gekortwiekt. Rondom het grasperk staat een omheining zodat de schapen niet kunnen ontsnappen.

“De schapen zijn er niet zomaar voor het entertainment van buurtbewoners en toevallige passanten.”

Als herder heeft Lukas een niet alledaags beroep. De jonge ondernemer heeft onlangs zijn eigen bedrijf opgericht en het toepasselijk de Antwerpse Stadsherder gedoopt. Samen met hond Ran en een kudde schapen trekt hij naar grasperken die een kappersbeurt kunnen gebruiken. De grootte van de kudde wordt aangepast aan de grootte van het terrein. Voor Ranst werden er zo’n 150 schapen gebruikt, maar voor andere opdrachten kunnen er zeker ook 250 schapen geplaatst worden. Het hangt af van wat in de vakterminologie de graasdruk wordt genoemd.

Het is niet voor veel mensen weggelegd hun droomjob uit te oefenen wanneer ze begin de twintig zijn, maar Lukas lijkt daar in te zijn geslaagd. Als kind wilde hij graag boer worden en stadsherder sluit daar dicht genoeg bij aan, vindt hij. “Ik heb erg veel geluk dat ik dit nu al kan doen”, beaamt hij zelf. Lukas kan rekenen op de steun van Kemp VZW, een organisatie die zelf al jaren ervaring heeft in het hoeden van schapen, zoals dat heet.

Ecologisch en efficiënt

Schapen inzetten in bewoonde en stedelijke gebieden om het gras te maaien, gebeurde ook al in Parijs. Daar klonk het dat het een milieuvriendelijke manier is om grasperken te onderhouden in bewoonde gebieden. Het is ook gewoon erg logisch om schapen in te zetten voor iets dat ze al van nature doen. In de Franse hoofdstad zetten ze in 2013 al een stap richting schapen, al waren dat er toen amper vier.

“Ik denk dat ik op een goed moment met mijn onderneming begonnen ben. Mensen zijn aan het wakker worden. Mag ik dat zo zeggen?” De stem van de klimaatactivisten in Brussel helpt het jonge bedrijf, aldus Lukas. “De CO2-uitstoot moet nu eenmaal naar beneden. Schapen laten grazen in plaats van machines te gebruiken, maakt al een groot verschil. Het verstookt niets.”

“De CO2-uitstoot moet nu eenmaal naar beneden. Schapen laten grazen in plaats van machines te gebruiken, maakt al een groot verschil.”

“Met schapen wordt de vegetatie onderhouden en wordt het grasperk tegelijkertijd ook bemest. Bovendien nemen schapen ook zaden van andere percelen mee waardoor een perceel waar wij staan meer biodiversiteit zal krijgen. Je krijgt op een natuurlijke wijze gewoon meer plantensoorten. Zaaddispersie heet dat en het maakt dat de cirkel rond is”, legt Lucas uit. “Als je hier binnen twee weken komt zien, staat dat hier allemaal opnieuw fris en jong.”

Lucas Janssens wijst naar een stuk dat de schapen twee dagen geleden al onder handen hebben genomen en het ziet er inderdaad gezond groen uit. Groener dan het deel waar de schapen nu aan het grazen zijn. Ook zullen bramen en dorens eerder verdwijnen uit gebieden waar schapen grazen. Volgens Lucas kunnen zulke planten de stress niet aan.

“Op deze manier het gras laten maaien, doet de flauna en flora in het gebied deugd”, gaat hij voort. “Bovendien verdelen schapen hun gewicht op een andere manier dan zware tractoren of grasmachines. Hun gewicht wordt gelijk verdeeld over hun vier pootjes wat beter is voor de grond. Je krijgt geen verdichting.” Wanneer een bodem verdicht is, gaat de bodemstructuur verloren omdat de bodem te hard wordt samengedrukt. Dit remt mogelijkheden tot verder plantengroei af.

Wat ook opvalt, is dat de helling waar de schapen nu op grazen niet gemaaid kan worden door elektrische alternatieven. “Het is gewoonweg te steil. Voor schapen is dat natuurlijk geen probleem: zij kunnen gewoon op een helling grazen zoals mensen op een helling kunnen staan, wat schapenbegrazing dan weer uiterst efficiënt maakt.”

Een dutje naast de weg

Schapen het gras laten kortwieken trekt volgens Lukas ook toeristen en nieuwsgierigen aan. “Het is al vaak gebeurd dat mensen even stoppen om een foto te nemen of een video te maken.” Het is dan ook een imposant zicht: 150 schapen die eventjes staan te grazen op een steile helling naast een autoweg.

“Naast de Antwerpse ring grazen, zou ik fantastisch vinden.”

Vooral wanneer de kudde zich moet verplaatsen naar het perceel aan de overkant van de straat. Om het zo ecologisch mogelijk te houden, steekt Lukas dan over met de kudde. “Dan is er natuurlijk wel wat bekijks. Er is ook nog nooit een schaapje ontsnapt, maar moest het toch gebeuren dan komt die sloeber niet meer mee op toekomstige opdrachten”, lacht hij.

Je kan je wel afvragen of die voorbijrijdende auto’s niet voor onnodige stress zorgen bij de dieren. Lukas verzekert echter dat dit niet het geval is. “Zien ze er gestresseerd uit? Dikwijls houden ze zelfs een dutje op het hoogste punt van de helling, dus vlak bij de autoweg. Daar is meestal het meeste zonlicht.”

Hoewel Lukas nog maar net begonnen is, heeft hij al wel enkele opdrachten te pakken. Zijn grootste droom is er voorlopig nog niet van gekomen. “Ik wel erg graag het gras naast de Schelde begrazen en in de stad Antwerpen zelf ook. Dat zou ik echt geweldig vinden. Oh, en naast de Antwerpse ring grazen, zou ik ook fantastisch vinden.” Make it happen, Bart De Wever.

Wie interesse of graag meer informatie wil, kan de Antwerpse Stadsherder boeken via zijn website.
Lees alle reportages in de reeks Groene Doeners

Schrijf je reactie

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen