Iedereen die me kent weet dat ik van festivals hou. Ik breng sinds mijn kindertijd de zomer door op festivalweides allerhande en dit weekend mag ik er zelfs eentje presenteren en speechen op een ander. Wat er op Pukkelop gebeurde, snijdt dan ook heel diep.
Onze media schrijven graag over zomerfestivals. En ook dit jaar was het weer een onderwerp: het gebrek aan een divers publiek op sommige festivals. Een redacteur van Knack zocht op Twitter onlangs nog naar moslims die wilden vertellen waarom ‘moslims geen festivals doen’. Hmmm.
Het is een gedachtenkronkel waar de Vlaamse media zich vaak op laat betrappen: als evenementen of programma’s geen diversiteit aan mensen bereiken, gaat men zoeken naar waarom ‘de andere’ niet komt of niet kijkt/luistert. In plaats van op zoek te gaan naar de organisatoren of makers die er wél in slagen iedereen te bereiken en daarvan te leren hoe het moet. Of in plaats van de zogezegde afwezigen te bevragen wat die ‘witte festivals’ dan hebben gedaan of niet gedaan om een betere mix in hun publiek te bekomen.
Gisteren las ik het verhaal van Sarah en haar zus, die op Pukkelpop werden nageroepen, geduwd, betast, een drankje over zich heen kregen en tenslotte een liedje over Congo. Een liedje over handjes kappen wel te verstaan. Daar bleef het niet bij, wat racistische praat betreft.
“Hoe lang gaan we nog verbaasd zijn, of denken dat het ‘toch allemaal wel meevalt’?”
Verbaasd was ik niet. Verbazing bij rauw racisme vind ik hoe langer hoe meer problematisch. Telkens als er een verhaal de media haalt, reageren er mensen met stomme verbazing. En dat is menselijk. Ik geloof dat die verbazing oprecht is, en de verontwaardiging die volgt ook. Maar er zijn al zo veel verhalen naar buiten gekomen. Zo veel getuigenissen gedaan, onderzoeken gebeurd, boeken geschreven… Hoe lang gaan we nog verbaasd zijn, of denken dat het ‘toch allemaal wel meevalt’?
Toen een witte schrijfster vorige week de media haalde door aan te kondigen dat ze naar Costa Rica verhuist vanwege het dagelijkse racisme dat haar zuiderse partner en hun kinderen in Vlaanderen te beurt valt, was de reactie nagenoeg hetzelfde. Verbazing. Iedereen reageert verbaasd, behalve 90% van de mensen met migratieroots. Want zij maken het zelf mee. Er is weinig reden om nog verbaasd te zijn.
Sinds gisteren doet een video-opname van de racistische aanval (want dat was het, daar moeten we niet omheen draaien) op Pukkelpop de ronde op sociale media. Ook de mainstream media bericht erover. Er werd een klacht ingediend bij Unia en één van de daders werd al snel geïdentificeerd. Mensen reageren boos en verontwaardigd. Terecht.
Hoewel ook nu weer een deel van de boosheid gericht wordt op de slachtoffers. Ik hou mijn hart vast als ik denk hoe een 19-jarig meisje om moet gaan met alle haatcomments die ook nu weer vlotjes vloeien. Ik heb er zelf de afgelopen jaren een punt van gemaakt om mij, telkens als ik racisme aanklaag, te richten op een systeem of instelling en weg te blijven van het persoonlijk shamen van daders. En dat was heus niet altijd gemakkelijk.
“Ik weet dat een feestje met overwegend witte mensen waar er gedronken wordt niet veilig is voor mij.”
Want eigenlijk vind ik het nodig en belangrijk dat iemand die zichzelf vrij genoeg voelt zich racistisch uit te laten, weet dat daar zware gevolgen aan vasthangen. De tijd van hoofdschuddend ondergaan is voorbij. Maar ik achtte de kans altijd te groot dat door naam en toenaam te linken aan een incident, we blijven steken in het ‘domme enkelingen’-verhaal. Zoals ook nu weer aan het gebeuren is: het waren een paar zatte, onwetende, domme jongeren. En daar zijn we dus boos op, die specifieke zatte, onwetende, domme jongeren. En hoewel ik de verontwaardiging deel, en mijn bloed kookt bij de beelden en de uitleg die ik zag, doe ik daar ook niet meer aan mee. De daders moeten gestraft worden, die boodschap mag luid en duidelijk binnenkomen. Maar enkel woede uiten naar specifieke daders is te gemakkelijk.
Dit soort situaties doen zich voor net omdàt we ze telkens reduceren tot losstaande gevallen. Net omdàt we blijven beweren dat het incidenteel is en niet systematisch. Terwijl ik heel goed weet, uit eigen ervaring en de honderden getuigenissen die ik nog steeds wekelijks binnenkrijg, dat racisme alomtegenwoordig is. Mensen met migratieroots en in dit geval specifiek zwarte mensen, en nog specifieker zwarte vrouwen, moeten met een resem zaken rekening houden waar een ander geen seconde bij stilstaat. Wanneer vriendinnen uit de goeie ouwe Kempen me vragen om nog eens mee op stap te gaan denk ik tien keer na. Ik weet dat een feestje met overwegend witte mensen waar er gedronken wordt niet veilig is voor mij. Zelfs op iets onschuldigs als een trouwfeest weet ik dat ik het aan mijn rekker zal hebben. Keer op keer moeten wij ons schrap zetten als we ons in die omgevingen bewegen. En keer op keer worden we als zeurderig, flauw of ‘overdrijvers’ afgeschilderd als we om die reden weigeren.
Van het incident op Pukkelpop onthoud ik drie kernzaken:
1. Zoals ik en vele anderen al tot in den treure herhaalden is de geschiedenis van de kolonisatie van Congo, Rwanda en Burundi een gigantisch (letterlijk) zwart gat in ons collectief geheugen. Dit heeft gigantische, problematische gevolgenen. Wat deze jongens zongen snijdt door merg en been bij iedereen die de gevolgen dan de kolonisatie en die gitzwarte pagina uit onze geschiedenis nog steeds voelt. Het is niet alleen schrijnend, maar ook beschamend hoe weinig het onderwijs inzet op educatie hierover. Onlangs werd in een Antwerps district een standbeeld van Leopold II voorzien van een plakkaatje met extra informatie (hallelujah). Geschiedenisleraren van alle middelbare scholen in dat district werden gevraagd of ze samen met hun leerlingen een tekstje wilden opstellen. Geen één durfde het aan.
“Net zoals in gevallen van openlijk seksisme of able-isme of gewone pesterijen: see something say something.”
2. Festivals die overwegend witte festivalgangers aantrekken, ook al programmeren ze een artiest als Kendrick Lamar (één van de meest uitgesproken muzikale stemmen in debatten over racisme), moeten aan zelfreflectie doen. Het is echt niet goed genoeg om wat hiphop te programmeren, en te zeggen ‘iedereen is welkom’. Als iedereen welkom is, moet je dat ook voélen. Ik zeg hetzelfde in vormingen die ik geef aan bedrijven: het generische zinnetje ‘wij discrimineren niet op basis van sekse, leeftijd, handicap, afkomst etc’ onderaan een vacature plakken is niet genoeg. Ik lees liever ‘wij zullen actief racisme, seksisme, able-isme etc bestrijden en tolereren dit niet in onze werking’. Voor je nu zegt: ja maar we zijn hier in Vlaanderen dus dat het publiek op zomerfestivals overwegend ‘Vlamingen’ zijn is doodnormaal, even dit: 65% van de jongeren (-25) in Antwerpen heeft migratieroots en in alle andere grote steden loopt dat percentage ook in de tientallen. Vlaanderen en wat ‘Vlaams’ is, is volop in verandering.
3. Nergens eerder werd een racistisch incident in Vlaanderen gefilmd met zoveel omstaanders. En die deden… niets. Helemaal niemand sprong in de bres voor de slachtoffers. En ik weet uit ervaring dat die stille omstaanders voor een groter trauma zorgen dan de aanvallers ooit zullen kunnen. Je voelt je zo alleen, zo weinig waard, zo voor de leeuwen geworpen als een massa mensen zwijgt terwijl jij ontmenselijkt wordt. Mijn raad aan iedereen die ooit getuige is van zulks en niet weet wat te doen is altijd: vergeet de aanvaller, focus op het slachtoffer. Toon dat je hem of haar steunt door een babbeltje te doen, een fysieke barrière op te werpen, gewoon even te laten weten: jij bent niét alleen. Dat geen enkele Pukkelpopganger zich geroepen voelde dit te doen, toont aan wat voor lange weg er te bewandelen is in de antiracistische strijd. Net zoals ik zou zeggen in gevallen van openlijk seksisme of able-isme of gewone pesterijen: see something say something. Het maakt echt een wereld van verschil.
“Laat iedereen die wakker is dealen met de realiteit. En stappen zetten.”
Nee, aan verbazing, eenzijdige boosheid en het constant opnieuw tonen van onze wonden, trauma’s, frustraties en verdriet probeer ik niet meer mee te doen. Ik wil dat er actief stappen vooruit gezet worden. Meer stappen. Grotere stappen. En dat in dat proces af en toe mensen tegen hun zin zullen moeten bijbenen, hoort erbij. Dat er mensen willen blijven geloven dat dit sporadisch, af en toe, en als extreme vorm van dommigheid voorkomt, is hun goed recht. Maar laat iedereen die wakker is dealen met de realiteit. En stappen zetten. Grote, vastberaden stappen richting vooruitgang.
Ik kan alvast beloven dat ik wanneer ik dit weekend Bomboclat host, op Gonewest of een ander evenement spreek of gewoon in het publiek sta tijdens een van de vele festivals en concerten die ik bijwoon, dit gedrag niet zal dulden. Ik voel me daarin gesteund door de organisatoren die me uitnodigen en de mensen waarmee ik me omring. We moeten echt actief een lijn in het zand trekken. Het festivalseizoen is nog niet voorbij.
20 reacties
Mevrouw Hermans kan het altijd zo formuleren dat racisme altijd blank is. Ik heb in een school les gegeven met ongeveer 50 nationaliteiten. Wel dream on mevrouw Hermans: ik heb walgelijk racisme gehoord bij mosllims, zwarten én blanken. Ik word misselijk van altijd dat vinger wijzen naar blanken. Lees de Koran en verbaas u over antisemitisme. Het is gewoon een feit dat moslims en andere gekleurde medemensen geen concerten bijwonen en dat heeft niet alleen met betasten te maken. Ik heb concerten gezien van Tinariwen en Anouar Brahim in de Roma en het OLT : geen allochtoon te zien. Dus stop met altijd zwakke excuses te zoeken. Je ziet geen allochtonen in boekhandels, musea, tentoonstellingen. Ja ook na vierde en vijfde generaties. En ze zijn ook niet te zien op klimaatbetogingen. Maar ja, daar zal mevrouw Hermans ook wel een verklaring voor hebben.
OK, iedereen die “witte” zegt, mag ik “neger” noemen. Blanke klinkt te positief? Moet ge u eens afvragen waarom. Als ge daarmee klaar bent, probeer dan eens te verklaren waarom “neger” is geëvolueerd tot scheldwoord.
Mag ik wat olie op het vuur gooien… racisme bestaat ook bij sommige Afrikaanse gemeenschappen, bij sommige moslim gemeenschappen.
Helaas is racisme geen exclusiviteit voor de blanke man.
Ik spreek uit eigen ervaring en we verhuizen om die reden.
Laten we racisme aanpakken op àlle vlakken.
En op een exclusief hetero-trouwfeest is er altijd wel een zatte nonkel of neef die in de vroege uurtjes eens komt vragen wie nu eigenlijk het ‘vrouwtje’ is, of iets dergelijks.
Ik snap je punt, maar op dit moment is het belangrijk om te focusen op de witte gemeenschap en het racisme daarbinnen. Of reverse racism (racisme naar witte mensen) nie echt bestaat of niet laat ik terzijde, maar de discriminatie naar niet-witten is ZO veel erger dan die naar witten dat het ook allermeest belangrijk is dat we daar eerst op focusen, aangezien dit nu veel te weinig gebeurt. Ik hoop dat je mijn punt begrijpt
Dalilla,
graag hadden wij excuses gekregen van u, nu blijkt dat de dame in kwestie het verhaal verzonnen heeft en zélf racistisch is.
Kwestie van nog een beetje geloofwaardig over te komen. In het vervolg misschien eerst de feiten afwachten i.p.v. direct te wenen en hysterisch te doen en het weer over de ‘witte stoute man’ te hebben.
Want die mening hadden we nodig? Je bent het niet eens met het opniniestuk, oké, so be it. Maar om nu direct in de aanval te gaan? Waar doet ze hysterisch? Ik zie geen tranen? Waarom gebruik je aanhalingstekens als ze dat woord niet heeft gebruikt?
Als je hiermee sensatie aan het maken bent, wil ik daarvoor ook graag jouw excuses, voor het verspillen van mijn tijd.
Geen idee waar je dit vandaan haalt, hoe zou ze het hebben kunnen verzinnen als er beeldmateriaal is? Don’t get me started met het slachtoffer gedrag van je gekwetst te voelen vanaf dat het gaat over witte mannen die iets fout doen. Als je niet een van die mannen bent, proficiat! voel je dan ook niet aangesproken, maar besef wel dat er maar al te veel van dat soort mensen zijn.
Dalilla,
Dank voor deze reactie. We zitten in een moeilijke overgangsperiode, Over 25 jaar bestaat er geen wit en geen zwart deel van de wereld meer, tegen dan is alles van ons, van iedereen en niets van ons. Tot die tijd moeten we allemaal ons best doen om met elkaar te leren omgaan. wit heeft een flinke inhaalbeweging te doen, en zwart heeft een flinke hap aan het verwerken van een zwart verleden. Racisme is blijkbaar eigen aan de mens, ik was 3 jaar geleden in het diepe binnenland van Congo als zo goed als enige witte tussen 150.000 Congolezen die hun dorp nog niet waren uitgeweest. Daar is ook racisme, in de omgekeerde (positieve) zin weliswaar, maar ze is er wel. Onlangs zat ik op de bus in Brussel, een zwarte vrouw werd uitgescholden door een witte vrouw, te horen op gans de bus. Even was er Niemand die er zich mee bemoeide, mijn hart brak, ik wou wel, maar durfde niet. Toen stond er een witte man op en zei tegen de witte zei tegen de witte vrouw dat haar gedrag ontoelaatbaar was, op een mum van tijd reageerde een kwart van wat er op de bus zat op dezelfde manier. Een van de mooiste dingen om aan te zien. Met andere woorden, er is nog hoop. Voer je strijd! Voer de strijd! Weet wel: een appel pluk je niet van de boom omdat je er echt op hebt, een appel pluk je van de boom als hij rijp is
Dag Marc,
Je schreef: “Daar is ook racisme, in de omgekeerde (positieve) zin weliswaar, maar ze is er wel”. ‘Omgekeerd positief racisme’, wat bedoel je daar precies mee? Kan je je nader verklaren? Dank.
Dag Dalilla Hermans,
Ikzelf laat me zeggen ik ben een Vlaming (autochtoon) en dat is een woord .. zeg ik niet graag. Dat u opkomt tegen racisme dat siert U geweldig. Echter heden is het wel zo dat dit woord wel gemakkelijk wordt geprofileerd. Zo zou ik het noemen. Echter ikzelf zeg altijd je moet twee klokken moet horen luiden. Want altijd het woord racisme uitspreken en daarna blijkt dat er niets van aan is drijft U de bevolking nog meer naar het extremisme. En dat is voor mij een gevaarlijk issue! Dus eerst een correct onderzoek en dan publiceren. Een aanrader waar u toch even moet over nadenken nietwaar?
Mvg
Voor niet blanke is rascisme zeer vaak een excuse voor hun eigen discriminatie op basis van huidskleur.
Maar als een niet blanke een niet blanke omverrijd dan is het de blanke medemens die beter wetten moet schrijven.
Zeg de kans om door een blanke overreden te worden is 56 keer hoger dan door een andere.
Het was te verwachten, een reactie van Dalila Hermans.
En iedereen weer racist.
Ondertussen zijn er een aantal getuigenissen van omstaanders waaruit blijkt dat S en haar gezelschap, ‘nogal’ opdringerig en hooghartig uit de hoek kwam.
“I am black, Kendrick is black so fuck off.”
Misschien dat daarom de drang om haar te verdedigen zowat bij alle omstaanders wegebde?? Het is maar een gedacht.
Was ik er geweest, dan was ik waarschijnlijk gefilmd geweest als zogenaamde raciste…
PS Laat het duidelijk zijn dat dat liedje niet door de beugel kan en dat ik me daar even hard tegen zal verzetten mocht ik dat horen.
Beste Dalilla,
Toen ik het artikel las over deze situatie op Pukkelpop was ik verbaasd. Daarom voel ik mij aangesproken en toch ook lichtjes op mijn tenen getrapt.
Ik ga ervan uit dat mijn medemens, zeker op dergelijk muziekfestival, het beste voorheeft met een ander. Misschien is dat wat aan de naïeve kant, dat geef ik best wel toe.
In elk geval hou ik mij niet bezig met wekelijkse polls bij mijn medeburgers om te peilen naar de racismegraad.
Ik ben iemand die werkt in de software business, ik ben dus geen demograaf. Daardoor behoud ik mij het recht om verbaasd te zijn wanneer racisme zich voordoet, zonder dat ik mij daarvoor schuldig hoef te voelen.
Uiteraard is dit gewoon maar mijn mening, en dient dit dus als dusdanig geïnterpreteerd te worden.
Verder draag ik jouw strijd een warm hart toe.
Veel succes!
Thomas
Er word spijtig genoeg wel nergens vermeld dat het twitteraccount van het onschuldige slachtoffer zulke mooie verwoordigen bevat als zijnde: I hate white people, white girls are liars, enzoverder.
Beste,
Ik blijf het ongelooflijk vinden al die aandacht die er gegeven wordt aan jullie;
Mijn zoon werd door autochtonen voetballers na de wedstrijd en in het zicht van iedereen toegetakeld , botbreuken, kneuzingen tot gevolg
Na aangifte bij de politie werd er niets ondernomen, klagen mochten ik en mijn zoon niet
Ik ben herhaaldelijke malen gaan navraag doen of deze personen gestraft zouden worden en wie de kosten van het ziekenhuis zou betalen, doch zonder resultaat
Ik begrijp dat wat jij meemaakt erg is, maar van onze leed , pijn en de discriminatie door jullie aan ons geadresseerd wordt nooit gesproken
Laat ons de rollen eens omdraaien en ga eens kijken bij andere mensen die nog veel ergere dingen meemaken , die niet in de krant komen en die in de kou blijven staan
Veel sterkte
vera
Wat en wie is ‘jullie’? ‘Jullie’ is een groot woord. Het is ARROGANT om dit woord te gebruiken. Als alles ok was, dan zouden je kleine zijn ziekenhuiskosten wel betaald geweest zijn.
Sta me toe een stukje uit uw tekst aan te passen, om aldus aan te tonen dat het een non-argument is.
“Telkens als er een verhaal de media haalt, reageren er mensen met nuance. Maar er zijn al zo veel verhalen naar buiten gekomen. Zo veel getuigenissen gedaan, onderzoeken gebeurd, boeken geschreven… Hoe lang gaan we nog denken dat het ‘toch allemaal wel meevalt’?”
(…)
Het waren een paar radicale, domme moslims of illegalen. En daar zijn we dus boos op, die specifieke domme moslims/illegalen. (…) Maar enkel woede uiten naar specifieke daders is te gemakkelijk.
Dit soort situaties doen zich voor net omdàt we ze telkens reduceren tot losstaande gevallen. Net omdàt we blijven beweren dat het incidenteel is en niet systematisch. (…) Mensen met blanke roots en specifiek blanke vrouwen moeten met een resem zaken rekening houden waar een ander geen seconde bij stilstaat. Wanneer vrienden uit de goeie ouwe stad Antwerpen me vragen om nog eens mee op stap te gaan denk ik tien keer na. Ik weet dat een feestje met overwegend een zwart of Noord-Afrikaans publiek niet veilig is voor mij. Zelfs op iets onschuldigs als een trouwfeest weet ik dat ik het aan mijn rekker kan hebben. Keer op keer moeten wij ons schrap zetten als we ons in die omgevingen bewegen. En keer op keer worden we als zeurderig, flauw of ‘overdrijvers’ afgeschilderd als we de problematiek aankaarten.”
Ook nog dit: als er niemand tussenkomt, is dat geen teken dat er nog een lange antiracistische strijd te gaan is. Het is een teken des mens, namelijk dat de meerderheid stilzwijgt. Of het nu gaat over racisme, pesterijen, seksisme, of eender welke vorm van intimiderend gedrag… de meerderheid staat erbij en kijkt ernaar. Ook dat is dus een non-argument.
Jammer, u bent superintelligent, maar als het over racisme gaat, trekt er een soort rode waas over uw ogen en kan u niet meer nuchter analyseren. Dat komt uw (overigens terechte) strijd tegen racisme niet ten goede.
Net zoals het gegeven dat die meisjes blijkbaar dachten dat ze niet op tijd moesten zijn om een goede spot te bemachtigen. Neen, ze hadden zogezegd voorrang “coz they black and Kendrick’s black.” Dat lijkt me (zichzelf) bevoordelen o.b.v. huidskleur. Anders gezegd: racisme. Dat verontschuldigt het gedrag van die idioten absoluut niet (daar is geen verontschuldiging voor mogelijk), maar we willen toch een correct en genuanceerd beeld, waarin de omstandigheden ook gekend zijn? We gaan toch geen al te zwart-witbeeld hanteren?
Jamaar je mag zo boos niet zijn. Mijn gebuur scheldt zijn witte vrouw soms uit voor ‘zog’.
Ik denk dat ik Mathilda SOMS voor stomme negerin uitgescholden heb. Omdat we ruzie hadden. ZIJ verwijt mij van alles in het Ghanees. Waar ik dus niks van snap. Dus ik verwijt haar terug. Maar al jaren worden er geen teljoren meer gebroken. Al meer dan 20 jaar.
Natuurlijk is Congo van ‘ons’. Schoorvoetend gaan ze hier een straat naar Lumumba noemen. Ze zouden beter een mutualiteit invoeren in Congo. DAN kan er gepraat worden.
Rwanda zal desondanks zijn eigen koers blijven varen. Ze hebben betere wegen dan België. Rwanda is geen ‘ontwikkelingsland’.
En toch heb je een soort van ‘nijdigheid’ over je. Enkele mensen hebben ze een hand afgehakt. Maar dat was honderd jaar geleden.
Congo heeft ruimte. Veel zwembaden zijn nog in goede staat. Na 60 jaar.
Samenleven = soms na al die jaren toch nog plots verschieten als ik haar in het donker tegenkom.
We moeten racisme nimmer beschouwen als een voorrecht voor minderheden….We hebben meermaals racistische zaken gehad in de media (femme de la rue, homo’s aangevallen in Brussel, https://en.wikipedia.org/wiki/Ni_Putes_Ni_Soumises, ….)
Als iedereen over dezelfde kam geschoren word…dus ongeacht de persoon…vanaf dat die een onderscheid maakt op basis van ras, geloof, kleur, geslacht,…dan is dat racisme.
Als dat gebeurt met evenveel media aandacht….Dan gaan we niet meer verbaasd zijn