Opinie

Vrouwelijke priesters, hell no?

Vrouwelijke priesters, hell no?

De paus herhaalde deze week zijn stelling dat vrouwelijk priesterschap er nooit van zal komen. En dat is een groot probleem, vindt hoofdredactrice Jozefien. Niet omdat ze zelf gelovig is of priester wil worden. Maar omdat discriminatie op zulke grote schaal niet meer van deze tijd is en wat luider aangeklaagd moet worden.

(Efeziers 5:22-23) Gij vrouwen, weest aan uw eigen mannen onderdanig, gelijk aan den Heere; 23 Want de man is het hoofd der vrouw, gelijk ook Christus het Hoofd der Gemeente is; en Hij is de Behouder des lichaams.

Ik zag het filmpje gisterenochtend aan de ontbijttafel. Paus Franciscus keerde terug van een bezoek aan het protestantse Zweden, waar de lutherse kerk geleid wordt door een vrouw, en beantwoordde een vraag van een journaliste. Hij zei dat de katholieke Kerk nooit of te nimmer vrouwelijke priesters zal toelaten. Het was vooral het glimlachje waarmee hij de boodschap overbracht, dat me raakte. Alsof hij in zichzelf dacht: “Vrouwelijke priesters? AS IF!”

Niet dat ik ambities heb om priester te worden. Absoluut niet. De reden waarom dit filmpje mij schokte, is het feit dat de leider van het grootste religieuze instituut ter wereld zomaar eventjes doodleuk komt verkondigen dat 51% van de wereldbevolking niet dezelfde rechten heeft als de andere 49% en die rechten ook nooit zal krijgen. Dat een vrouw in de Kerk geen leiding mag geven aan haar gemeenschap, gewoon, omdat ze een vagina heeft en geen piemel. En vagina’s zijn onbetrouwbaar, dat weet toch iedereen.

Niet alleen herkauwt de paus hier een archaïsch en achterhaald idee uit een boek dat duizenden jaren geleden geschreven werd, maar – en dit is zo belangrijk – hij bevestigt met zijn uitspraak een visie op de plek van vrouwen in de wereld. Die visie draagt hij uit aan miljoenen mensen. “Vrouwen horen niet thuis in leidinggevende functies.”

Wat als alle religieuze leiders vrouwen waren en besloten dat mannen, no way never nooit niet, toegang konden krijgen tot hun postjes?

Dat is een pretty big deal, zelfs als je niet katholiek of gelovig bent. Het is gelegaliseerde discriminatie. Een heilig huis dat anno 2016 dringend afgebroken moet worden. Probeer je eens voor te stellen dat het andersom was. Dat alle religieuze leiders vrouwen waren en unaniem besloten dat mannen, no way never nooit niet, toegang konden krijgen tot hun postjes? Ze zouden weggezet worden als een bende gestoorde wijven, als een sekte met te veel machtswellustelingen. En terecht. Wanneer één bevolkingsgroep alles voor het zeggen heeft, leidt dat tot ongezonde situaties. Toch is vandaag het omgekeerde dagelijkse realiteit.

Atheïsten en niet-praktiserende katholieken halen hun schouders op. “Ach, laat die ouwe man maar wat kletsen.” De Kerk loopt op haar laatste benen, toch? Dat mag zo lijken, maar de katholieke Kerk is in grote delen van de wereld nog alomtegenwoordig. In Amerika sluit de president elke belangrijke boodschap af met ‘God Bless Amerika’. Religie speelt een enorme rol in de Amerikaanse presidentsverkiezingen, die belangrijk zijn voor de hele wereld.

En ook bij ons is het katholicisme veel meer aanwezig dan je zou denken. Mensen laten hun kinderen nog steeds dopen of hun plechtige communie doen. Ze zetten elk jaar een kerststalletje onder de kerstboom en op Kerstavond gaan ze naar de nachtmis. Ze laten hun huwelijk inzegenen door een priester en nemen afscheid van hun geliefden in de kerk. We doen nog steeds volop mee aan de rituelen van een organisatie die op grote schaal de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen installeert en rechtvaardigt. Hoe kan je deze tradities behouden, zonder te reageren tegen de misogynie van de leiders van de gemeenschap waar je lid van bent? Het is net als stemmen op een politieke partij met wier standpunten je het niet eens bent, maar er toch lid van blijven omdat de partijbijeenkomsten zo gezellig zijn. Cherry picking noemen ze dat. Je kiest alleen de kersen die jij lekker vindt.

De ongelijkwaardige behandeling van mannen en vrouwen is geen detail, het staat aan de basis van je hele mens- en wereldbeeld.

Het pertinent weigeren van vrouwen in leidinggevende functies is geen detail, geen kleinigheidje dat je voor het gemak even over het hoofd kan zien. Het staat aan de basis van je hele mens- en wereldbeeld. De eeuwenlange institutionalisering van de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen door de Kerk is een van de redenen waarom vrouwen vandaag nog steeds behandeld worden als tweederangsburgers. Waarom ze minder verdienen dan mannen en ’s nachts op straat lastig gevallen worden. Het heeft het idee geconsolideerd dat vrouwen ondergeschikt zijn aan mannen en over minder kwaliteiten beschikken. Dat de ambities en verlangens van vrouwen minder belangrijk zijn dan die van mannen. Het basisidee dat mannen het eerste en uitverkoren geslacht zijn, gemaakt naar het evenbeeld van God, en daarom meer respect en aanzien verdienen dan een vrouw.

 

casual-priest3

Via www.casualpriest.com, een Zweedse kledinglijn voor een nieuwe generatie priesters en dominees (M/V).

Niet alleen vrouwen zijn trouwens de pineut van dat archaïsche mensbeeld, ook homo’s hebben het eeuwenlang moeten ontgelden. In de tijd van de Oude Grieken was homofilie of biseksualiteit niets om je over te schamen. Vorig jaar noemde de paus homofilie een “ideologische kolonisering” die mensen “abnormale en onverantwoorde levenswijzen” opdringt. Je moet het maar durven. 

Moest de Kerk een privé-bedrijf zijn, was het allang aangeklaagd voor discriminatie. De populairste CEO van Vlaanderen, Donald Muylle van Dovy Keukens, werd onlangs veroordeeld wegens leeftijdsdiscriminatie omdat hij een sollicitant te oud vond. Terecht. Maar de katholieke Kerk blijft vrolijk verder discrimineren, zonder aan iemand verantwoording te moeten afleggen. Ze krijgt er zelfs 76 miljoen euro subsidies bovenop. Cadeautje.

Alle wereldgodsdiensten zijn in hetzelfde bedje ziek. De regels worden geschreven door mannen in het voordeel van mannen.

Laten we wel wezen, de katholieke Kerk is niet de enige die niet weet wat ze aanmoet met vrouwelijk leiderschap. Er bestaan vandaag dan wel vrouwelijke imams en rabbi’s, maar deze vrouwen hebben lang niet dezelfde rechten als hun mannelijke collega’s. Vrouwelijke imams mogen bijvoorbeeld enkel het gebed leiden voor een groep vrouwen. Als we eerlijk zijn, zijn alle wereldgodsdiensten in hetzelfde bedje ziek. De regels worden geschreven door (hetero) mannen in het voordeel van (hetero) mannen. Wist je dat in het boeddhisme als vrouw geboren worden betekent dat je in je vorige leven iets fout hebt gedaan? Ooit een mango gestolen? Als straf zal je je hele volwassen leven elke maand bloeden!

Het zag er nochtans een tijdje veelbelovend uit. Er waren achter de schermen gesprekken aan de gang waarin gediscussieerd werd over de mogelijkheid van vrouwelijke priesters en bisschoppen. Deze ideeën werden tegengewerkt door het Vaticaan, maar het onderwerp lag tenminste op tafel. Tot vandaag. Met een korte mededeling en een glimlach op zijn gezicht veegde de paus single-handedly alle hoop op gelijkwaardigheid weg.

Niet zo slim van de Kerk, denk ik dan. Want er viel nog het een en ander goed te maken ten opzichte van vrouwen. Tussen de 15e en 18e eeuw werden tienduizenden vrouwen verbrand en doodgemarteld omdat de Kerk hen van hekserij verdacht. (Is daar eigenlijk ooit een welgemeende sorry voor gekomen?) En ook vandaag nog delven vrouwen het onderspit door de vrouwonvriendelijke richtlijnen die de Kerk uitzet. Denk maar aan de abortusban in strenge katholieke landen als Ierland of Polen.

De weinige aandacht die er anno 2016 is voor vrouwenrechten binnen de katholieke Kerk is om van te huilen. Er zou evenveel protest moeten komen op de boodschap van de paus als op de oubollige programmatie van de Ladiesnight op de Boekenbeurs. De massale verontwaardiging zorgde ervoor dat het event binnen een dag tijd werd afgeschaft. De organisatoren zullen hopelijk niet snel meer in dergelijke stereotypen hervallen. Maar waar blijft het protest vandaag?

Wil de katholieke Kerk, en elke andere wereldgodsdienst, vandaag nog mee zijn met de helft van haar volgelingen, zal ze hen als volwaardig moeten behandelen.

Het patriarchaat is zijn laatste adem aan het uitblazen. Het mag ondertussen tijd worden, na zoveel eeuwen! Er studeren meer hoogopgeleide jonge vrouwen af dan mannen. Over een week zitten we misschien met de eerste vrouwelijke president van Amerika. Overal worden glazen plafonds doorbroken. Religieuze instituten zullen hier niet aan ontsnappen. In Denemarken eist publiciste Sherin Khankan het recht op om haar eigen moskee op te richten waar alleen vrouwen de preekstoel mogen betreden. In Iran wordt het protest tegen de verplichte hoofddoek en het verbod op fietsen voor vrouwen elke dag groter. In Polen was er zoveel protest tegen de verstrenging van de abortuswet dat de plannen werden opgeborgen.

Wij updaten onze smartphone om de zoveel weken, onze religieuze instituten installeren hun updates slechts om de paar honderd of duizend jaar. Nochtans weet iedereen dat je af en toe moet vernieuwen om frustraties en ergernissen te vermijden.

Wil de katholieke Kerk, en bij uitbreiding elke wereldgodsdienst, vandaag nog mee zijn met de helft van haar volgelingen, zal ze hen als volwaardig moeten behandelen. Ook al wil ik nooit priester worden, en zou ik religie liever een minder prominente plaats zien innemen in de samenleving, ik wil mijn kinderen wel groot zien worden in een wereld die gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen als een basisrecht beschouwt. Dat kan alleen als mensen zich ook tegen dit soort discriminatie uitspreken. Wie volgt?

 

Beeld boven: @sarcasticlutheran via Instagram. Nadia Bolz-Weber is dominee en oprichter van The House for All Sinners and Saints in Denver, Colorado. www.nadiabolzweber.com.
Nadia draagt een top van Casual Priest, een kledinglijn ontwikkeld door de Zweedse Maria Sjödin om gewijde vrouwen te ondersteunen in hun rol als dominee of pastor. www.casualpriest.com

Schrijf je reactie

11 reacties
  • Erica says:

    Ik was me er eigenlijk niet van bewust dat vrouwen nog steeds geen gelijke rechten hadden in het christendom. Ongelooflijk! Ik ben met stomheid geslagen. 😳

  • Karine says:

    Je hebt absoluut een punt maar wat ik wat jammer vindt is dat je het kind met het badwater weggooit. Het is niet omdat een paar mannen dit beweren dat we ons daarbij moeten neerleggen en dus de katholieke kerk maar moeten afschrijven. In onze westerse samenleving is er geen plaats voor religie en toch gebeuren er in naam van die religie in de wereld ook heel veel mooie dingen. Daar focussen we nooit op. We plaatsen liever steeds het negatieve in the picture. Mensen vergeten soms dat die katholieke kerk nog steeds de basis vormt voor een groot stuk van onze cultuur. Laten we anders al die mooie oude kerken in België maar afbreken, Sinterklaas naar Spanje verbannen en Kerstmis hoeven we ook niet meer te vieren. Nee, meer zelfs, iemand die er tegenwoordig nog openlijk voor uitkomt gelovig te zijn vinden we met zijn allen belachelijk, zielig en ziek. En dat terwijl er ondertussen wel plaats is voor politiek-correct gepraat over de Islam in de media. Oh wee moesten we iets slecht zeggen over hoofddoeken. Dat kan absoluut niet. Ik heb niks tegen hoofddoeken en ook niets tegen de kerk. Laat iedereen toch vrij en focus eens wat meer op het goede. De boodschap van liefde die Jezus wou verkondigen heeft hier dan ook niets mee te maken. Dat is de essentie. De basis die ik wil meedragen in mijn leven.

    • Jozefien Daelemans says:

      Hoi Karine, bedankt voor je reactie. Begrijp me niet verkeerd, ik pleit niet om de katholieke kerk af te schaffen, en al zeker niet Sinterklaas of kerstmis. Het enige dat ik vraag is dat religieuze instituten meegaan met hun tijd en gelijke rechten gunnen aan iedereen: mannen en vrouwen, homo’s en hetero’s. Het zijn niet slechts ‘enkele mannen’ die lelijke dingen vertellen over homo’s, het is de leider van het grootste religieuze instituut ter wereld. Dat zich niemand daar vragen bij stelt, vind ik abnormaal. En dit past ook absoluut niet bij de boodschap van liefde en verdraagzaamheid die Jezus uitdroeg mijns inziens.
      Ik zeg in mijn stuk ook dat alle godsdiensten zich hieraan schuldig maken. Ik spreek nu over de kerk, omdat ik zelf 12 jaar lang katholiek onderwijs heb gehad en de bijbel en pauselijke uitspraken dus beter ken dan die van de islam of het jodendom. Maar stel je eens voor dat een imam had gezegd dat ‘homofilie een bedreiging is van de wereldvrede’. Dan had het land in brand gestaan. Gefundeerde godsdienstkritiek moet kunnen, zonder daarmee afbreuk te doen aan de mooie dingen.
      Ik vind alle vormen van discriminatie en intolerantie bijdragen aan een hardere samenleving en zal ertegen blijven reageren. We zijn allemaal mensen en allemaal gelijk geboren. Dit is de basis die ik ook wil meedragen in mijn leven.

      • Karine says:

        Daar heb je helemaal gelijk in. Het is jammer dat mensen van godsdienst een dienst maken van regeltjes en wetten en de essentie daarbij compleet verloren gaat. Ik denk dat Jezus zoiets ook helemaal niet gewild zou hebben… tijd voor een jonge lesbische vrouwelijke paus dus. 🙂

  • AVE says:

    Ik heb werkelijk nog nooit zo’n lang artikel gelezen wat kant nog wal slaat……. Waarom zou 50 % van de wereldbevolking, waaronder ook veel hoogopgeleiden, juist hun leven bouwen op een geloof? Denkt u nu werkelijk dat in deze huidige westerse samenleving vrouwen gedwongen kiezen om tot de Katholieke Kerk te behoren? In tegenstelling tot misschien de Islam worden zij echt niet verbannen uit hun families hoor of met zwavel overgoten. Nogmaals werkelijk waar ik ben met stomheid geslagen dat een artikel weet te schrijven wat enkel ingegeven is door uw gevoel en enkel een mening is.

  • Maryse says:

    Ja,ik dacht eerst ook als Ruth…dit artikel heeft me wakker geschud !
    En zeggen dat er in andere landen en kerken,zoals UK,er wel vrouwen worden toegelaten en het celibaat ook niet aan de orde is .

  • Ilse Degerickx says:

    Je hebt weer helemaal gelijk Jozefien. Hemeltergend en tenenkrullend, die uitspraak. Maar er gaat een veel grotere en fundamentele ongelijkheid achter schuil, met bijzonder kwalijke gevolgen. Die bovendien in andere geledingen van de maatschappij terecht niet langer getolereerd wordt. En dat mechanisme leg jij weer haarscherp bloot. Met verve. Waarvoor dank. Eigenlijk moeten jouw stukken als didactisch materiaal in scholen gebruikt worden! Meen ik echt. Waar blijft het debat? Hallo maatschappij? Is daar iemand?

  • Ruth says:

    “Ach, laat die ouwe man maar wat kletsen.” De Kerk loopt op haar laatste benen, toch?” Min of meer diezelfde reactie kreeg ik van mijn man … Vanavond duw ik hem je artikel onder de neus. Dochter en zoon mogen meelezen. Perfect geformuleerd. xxx

  • Topartikel kapitein Josie! Communities zoals Charlie zijn de nieuwe religies. Die waren toch bedoeld om mensen te inspireren, te steunen, te doen groeien? Of niet soms?

    • Jozefien Daelemans says:

      Exact! Om te luisteren naar elkaar en te leren van elkaar in plaats van dogmatisch regeltjes te volgen, zoals die van jullie ook. In die zin ben ik liever bij een beweging dan bij een religie 🙂

  • Samaja says:

    Nagels met koppen!

Jozefien was in een vorig leven art-director bij de vrouwenbladen en is nu kapitein van het Charlie-schip. Haar stokpaardjes zijn gendergelijkheid, beeldvorming in de media en het opvoeden van twee luidruchtige jongens.

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen