Fotografe Sarah Van Looy zag met haar eigen ogen hoe de gigantische hoeveelheden plastic in zee een grote invloed hebben op de gezondheid van zeedieren en dus op het ecosysteem. In Schotland leerde ze dat de schade over veertig tot vijftig jaar nog steeds een impact zal hebben. Gelukkig steken steeds meer mensen de handen uit de mouwen. “Een positief verhaal heeft meer impact dan mensen murw te slaan met feiten en cijfers.”
In 2018 gebruikten we met z’n allen wereldwijd zo’n 230 miljoen ton plastic, meer dan ooit tevoren. Een groot deel van de plastic heeft een korte levensduur en wordt snel in afval omgezet. Denk maar aan zakjes, verpakkingen, rietjes, bolletjes in de scrub, … Een klein deel van het plastic afval wordt gerecycleerd of verbrand. Het merendeel zal op een stortplaats of in onze leefomgeving terecht komen. Via riolering, waterwegen en rivieren komt het in de zee terecht. Daar verdwijnt het plastic uit het zicht, maar weg is het zeker niet.
Ongeveer zestig procent van de plastic die wordt geproduceerd heeft een lagere densiteit dan zeewater. Wanneer deze plastic terecht komt in de oceanen drijft het rond op en onder het wateroppervlak. Mettertijd degradeert het in steeds kleinere stukjes. Zeedieren zien het plastic afval vaak aan voor voedsel, wat ze met de dood moeten bekopen. Ze stikken in een plastic voorwerp, raken vergiftigd of ze sterven een trage hongerdood door al het plastic in hun maag. Zo werd er in maart nog een jonge mannetjeswalvis gevonden die veertig kilogram plastic in zijn maag had. Ook de dieren bovenaan de voedselketen, zoals haaien, dolfijnen, orka’s en ijsberen, krijgen veel troep binnen omdat hun prooidieren het giftige plastic afval opeten.
WDC – Whale and Dolphin Conservation
WDC is een organisatie die zich wereldwijd inzet voor het welzijn van verschillende soorten walvissen, dolfijnen en bruinvissen. Ze ijveren voor een wereld waarin elke walvis en elke dolfijn kan leven in alle veiligheid en vrijheid. Met de hashtag #notwhalefood willen ze mensen bewust maken van de desastreuze gevolgen van plastic op de oceanen en mensen aanzetten hun dagelijkse gewoontes, met nadruk op het gebruik van minder wegwerp plastic, dringend aan te passen.
Bord met informatie op Spey Bay
Het Scottish Dolphin Centre is een afdeling van WDC, en gelegen in Spey Bay. Spey Bay is een natuurgebied in het Noorden van Schotland. Ze hebben, onder andere, een educatief centrum waar bezoekers informatie kunnen krijgen over zeedieren en je kan er als bezoeker mee dolfijnen en walvissen spotten vanaf de kust. Zij willen mensen inspireren actie te ondernemen door ze de wondere wereld van dolfijnen en walvissen te tonen.
Vrijwilliger geeft uitleg in het educatief centrum.
Natuurgebied Spey Bay
Lisa Farley is de commerciële kracht in het Scottish Dolphin Centre in Spey Bay. Ze heeft haar hele leven in Londen gewerkt. Maar wou weg uit de ratrace. Vijf jaar geleden besloot ze om samen met haar man en zoon naar Schotland te verhuizen. Anderhalf jaar geleden zag ze een vacature bij het Scottish Dolphin Centre en kreeg ze de job. Ze geeft geen seconde spijt gehad van haar beslissing.
Lisa Farley: “De schade die we hebben aangericht zal nog steeds een impact hebben over 40 tot 50 jaar. We moeten nu ingrijpen.”
Volgens Lisa is er een groeiende bewustwording over de gevaren van plastic afval. Er zijn veel kleine initiatieven van mensen die het heft in eigen handen nemen en de handen uit de mouwen willen steken. De beach cleans zijn een succes. Al het afval dat ze vinden wordt gesorteerd en gaat naar recyclage. Ze zijn zelfs zo succesvol dat er op de stranden in Spey Bay amper een stukje plastic te vinden is. Ze ziet een enorme boom in het ecotoerisme. Ze wil mensen inspireren en tools aanreiken om zelf aan de slag te gaan. Ze gelooft dat je met het brengen van een positief verhaal veel meer impact kan hebben dan mensen murw te slagen met feiten en cijfers.
Het recyclageparkje aan Scottish Dolphin Center. Hier kunnen mensen het afval dat ze op strand vinden, sorteren.
Katie Dyke: ‘‘Maakt niet uit wie je bent, wanneer je de dolfijnen ziet, is het altijd magisch.”
Katie Dyke was als kind al gebeten door natuur. Ze groeide op met BBC Wildlife en National Geographic documentaires. Ze trok de wereld rond om als vrijwilliger en marine bioloog om, tegen haar eigen verwachtingen in, weer in haar geboorteland een baan te vinden bij WDC. Sinds ze bij WDC werkt, heeft ze alle soorten gezien waarvan ze dacht dat ze ze enkel in verre oorden kon vinden.
Eén van de taken van Katie is het opleiden van vrijwilligers om dolfijnen en andere zeedieren te spotten vanaf de kust. Dit valt onder het Shore Watch programma. Op die manier dolfijnen spotten heeft volgens Katie de voorkeur omdat je de dieren niet lastigvalt en op een verantwoordelijke manier toezicht houdt.
Door de populatie van dolfijnen en walvissen op een wetenschappelijke manier vast te leggen, kunnen ze inschatten wat de impact is van bijvoorbeeld klimaatsverandering, de vervuiling van hun leefmilieu, etc. Volgens Katie blijft voor veel mensen moeilijk om in te schatten hoe groot dit probleem wel is. De oceanen en zeeën zijn voor veel mensen iets mysterieus. Je wordt pas met je neus op de feiten gedrukt als je beelden ziet van de plastic soup of een walvis met een maag vol plastic.
Een vrijwilliger spot dolfijnen en andere zeedieren vanaf de kust.
Telkens tien minuten kijken naar verschillende richtingen.
Katie Dycke gebruikt een tabel om aan te duiden welke soorten ze heeft gezien en in welke aantallen.
Adopteer een dolfijn
Een ander project van WDC is #adoptadolphin. Charlie Phillips, natuurfotograaf, is de bezieler van dit project. Hij besteedt een groot deel van mijn leven aan het fotograferen en spotten van dolfijnen, walvissen en andere zeedieren. Hij herkent ze aan de vorm van hun rugvin en kent de naam en nummer van de meeste dolfijnen die hij spot uit het hoofd. Aan de hand van zijn foto’s kan WDC metingen doen en de gewoontes van de dolfijnen vastleggen. Zijn foto’s worden ook gebruikt door wetenschappers die onderzoek doen naar dolfijnen of de vissen waar ze op jagen.
Dolfijn Flosse. Credits: Charlie Phillips. (www. www.charliephillipsimages.co.uk)
Wanneer hij over dolfijnen en walvissen praat, doet hij dat met een aanstekelijk enthousiasme. Hij kent de vaste bewoners van de Schotse kust en Moray firth en kan zeggen welke verschillende karaktertrekken ze hebben. Zo heb je de speelvogels zoals Kesslet, de goede jagers zoals het mannetje Sundance die graag de show steelt, of de sociale Moonlight die veel vrienden heeft en graag tijd doorbrengt in groep. Wanneer je een dolfijn adopteert, krijg je updates over jouw dolfijn en bouw je een speciale band op met een individuele dolfijn. Je werkt mee aan het beschermen van de hele populatie en geeft ze een veilige toekomst.
Charlie Phillips: “Schotten zijn mensen van weinig woorden. Dus ik ga het met één woord zeggen: care.”
Charlie is ook een getrainde zeedieren-geneeskundige. Zij zijn gespecialiseerd om dolfijnen en walvissen te redden uit touwen en vislijnen. Die netten, ook wel bekend als ghostnets, zijn zeer gevaarlijk voor dolfijnen en walvissen. Zij raken verstrikt en verdrinken. Zo werd er onlangs een walvis gespot met een visnet rond zijn staartvin. Ze wachten nu tot de walvis opnieuw wordt gezien om een poging te wagen het dier te bevrijden van het net.
Eén van de plaatsen om dolfijnen en walvissen te spotten is Chanonry point. Door komen ook vrijwilligers Sarah en Debby dolfijnen spotten voor WDC. Zij staan hier in weer en wind en elk seizoen om te spotten. In de winter is het rustig, maar in de zomer komen er meer en meer toeristen. In de zomer zien ze vaak dat toeristen hun afval op het strand laten liggen. Dat afval komt in de zee terecht of wordt meegenomen door meeuwen en verderop gedropt. Het is pas als er een storm is geweest dat er afval vanuit de zee op het strand zichtbaar wordt. Dat zijn dan vaak plastic zakken of visnetten.
Chanonry point. Informatiebord van WDC.
Vrijwilligers Sarah en Debby op Chanonry point.
Uitzicht vanaf Chanonry point op Moray Firth.
Wat kan jij doen?
Om plastic in ons dagelijks leven te reduceren, bestaan er tal van ecologische alternatieven:
- Plastic zakjes van de supermarkt kunnen volledig vermeden worden door herbruikbare, katoenen/stoffen zakjes te gebruiken.
- Geef voorrang aan glazen en herbruikbare potjes wanneer je sausen of dips koopt. Je kan er makkelijk een etiket van papier op kleven, zodat je weet wat er precies in zit.
- Maak zelf een aantal eenvoudige producten en bewaar ze in herbruikbare potjes of kommetjes. Denk hierbij bijvoorbeeld aan mayonaise, granola of pesto.
- Vermijd flessenwater
- Geef je kinderen een lunchtrommel mee in plaats van een (voor)verpakte lunch.
- Zeg nee tegen een plastic rietje in je drankje. Koop roestvrij stalen of bamboe rietjes en stop die in je tas, zo heb je altijd een rietje bij de hand.
- Warme (en koude) dranken voor onderweg, maar ook op kantoor kan je best in herbruikbare meeneembekers of –flessen verbruiken. Denk aan al die plastic bekertjes uit de automaat die je zo kan vermijden, maar ook aan de potjes melk. En je koffie of thee blijft ook nog eens langer warm.
- Gebruik een zeepblok onder de douche in plaats van vloeibare zeep die in plastic flesjes wordt verkocht. Ook shampoo kan je tegenwoordig in de vorm van een shampoobar kopen.
- Snacks zitten vaak verpakt in plastic zakjes. Probeer eens zelf wat originele snacks te maken zoals popcorn, zelfgebakken koekjes of wafeltjes, fruit en crumble. Koop noten aan de kilo in een vers winkel, of maak zelf ijsjes.
- Raap plastic op tijdens een wandeling. Klinkt misschien een beetje gek, maar het is zo makkelijk!
Schrijf je reactie