In de reeks Start Me Up interviewen we mensen die een idee hadden om de wereld te verbeteren en er een bedrijfje van maakten. Ze verkiezen maatschappelijke meerwaarde boven winst. Ze zorgen dat kromme komkommers niet op de afvalhoop belanden, dat vluchtelingen verloren familieleden kunnen vinden of dat kinderen leren programmeren. Wat drijft deze ondernemende wereldverbeteraars? Foto’s: Sarah Van Looy
Wanneer ontstond het idee voor Wonky?
Helena: “Nauwelijks een half jaar geleden! Ik was al langer bezig met voedselverspilling. Mijn ouderlijk huis is echt een open huis: mijn ouders ontvangen graag veel gasten en maken dan te veel eten, dat niet allemaal bewaard kan worden. Dat is toch zonde? Ik stel dan altijd voor een restjesdag te doen.
Een half jaar geleden zag ik een documentaire over voedselverspilling. Ongeveer een derde van het voedsel dat we produceren, wordt weggegooid. Voor groente en fruit is dat zelfs 45 procent. Dat is immens veel. Toen besefte ik dat er meer nodig is dan af en toe een restjesdag.”
Ik kan niet tien uur aan iets werken dat niet zinvol voelt.
Heb je altijd al een bedrijf willen beginnen?
“Ja, ik wist al heel lang dat ik ooit zou ondernemen. Tot vorige week had ik nog een vast contract bij Proximus, het grootste bedrijf van het land, en nu werk ik voor mezelf. Een flinke stap, maar weet je, het is altijd een risico. En ik kan niet tien uur aan iets werken dat niet zinvol voelt.
Als ik voor Wonky spreads aan het maken ben, staan op het einde van de dag al die potjes daar, en dan weet ik: ik heb 20 kilo groente gered van verspilling. Dat geeft voldoening. En met dat verhaal kan ik andere mensen mobiliseren tegen voedselverspilling.
Met Wonky wil ik van een verlies een winst maken. Dus niet alleen het probleem van voedselverspilling aanpakken, maar ook een winstgevende onderneming op poten zetten. Ik wil aantonen dat het voedsel dat we weggooien, nog perfect bruikbaar en lekker is.”
Heb je het gevoel dat het besef dat we veel te veel voedsel weggooien, begint door te dringen?
“Gelukkig zijn er steeds meer mensen die zeggen: die komkommers hoeven voor mij niet allemaal recht te zijn. Wat een gek idee eigenlijk, denken dat alle komkommers in de supermarkt even groot en recht zijn. Kijk eens in de moestuin, niets ziet er hetzelfde uit! Mensen weten dus wel dat er onnodig voedsel verspild wordt, maar weten niet altijd hoe dat komt. Er is veel onzichtbare verspilling.”
De grootste verspilling gebeurt bij nog altijd bij mensen thuis: maar liefst 41 procent.
Leg eens uit?
“We kennen allemaal de verhalen van groenten die niet aan de vereisten van de supermarkten voldoen. Gelukkig wordt daar al veel rond gesensibiliseerd. Maar de grootste verspilling gebeurt bij nog altijd mensen thuis: maar liefst 41 procent. De andere grote verspiller is de productiefase, daar vindt 39 procent van de verspilling plaats. Die verspilling is het minst zichtbaar en het moeilijkst aan te pakken. Daar focus ik met Wonky op.
Het gaat dan bijvoorbeeld om het pulp dat sapproducenten achterlaten. Of de worteltjes voor diepvrieszakken, die standaard worden versneden in blokjes van dezelfde grote. Geen enkele wortel is exact deelbaar, dus er blijven altijd stukjes over. Of tomaten voor in slaatjes, waar de uiteinden van afgehakt worden omdat dat gemakkelijker is dan het kroontje eruit snijden. Of de steeltjes van kruiden, waar je nog prima pesto van kunt maken… Dat soort overschotten wil ik recupereren.”
Hoe gaat dat in z’n werk?
“Momenteel is het vooral uitproberen. Ik zoek bedrijven die overschotten hebben, waar ik spreads van kan maken. Om een spread in mijn assortiment te kunnen opnemen, heb ik een vaste toevoer van ingrediënten nodig. Ik moet erop kunnen rekenen dat de ingrediënten beschikbaar zijn: niet de ene week 100 kilo tomaat en de volgende maar 10.
Daarom werk ik nu bijvoorbeeld met juice-producenten, die mij van pulp voorzien. De pulp die overblijft als je een juice maakt, bevat nog zoveel nutriënten. Op basis daarvan ontwikkel ik dan een recept, zoals rode bietenspread. Ik maak de spreads op basis van natuurlijke ingrediënten en ik gebruik geen bewaarmiddelen. Ik wil dat zoveel mogelijk mensen mijn spreads kunnen eten, daarom zijn ze ook veganistisch.”
Onze kijk moet veranderen: de reststoffen zijn geen afval, maar een waardevol product dat we niet moeten weggooien.
Waarom worden overschotten niet standaard gerecupereerd?
“Producenten willen graag dat bruikbare overschotten een goede bestemming krijgen, maar voor menselijke consumptie moeten ze aan allerlei voorwaarden voldoen. Vaak is het dus makkelijker en goedkoper om het weg te gooien of aan vee te geven.
Ik betaal de producenten voor hun reststromen. Zo loont het voor hen om de overschotten te verpakken en gekoeld te bewaren. Door te betalen kan onze kijk bovendien veranderen: de reststoffen zijn geen ‘afval’, maar een bruikbaar, waardevol product dat we niet moeten weggooien.”
Je bent pas net begonnen met Wonky, toch sta je al heel ver. Hoe verklaar je dat?
“Ik kan niet traag functioneren (lacht). Toen ik het idee kreeg, ben ik heel snel zoveel mogelijk contacten gaan leggen. Ik nam deel aan verschillende challenges en start up weekends en werd ‘most sustainable project’ van de Food Challenge van Start Up Weekend Gent. Via zulke evenementen kon ik expertise binnenhalen. Inmiddels heb ik ook al op meerdere foodmarkets gestaan om mijn product aan de man te brengen.”
Wist je dat de steel van een bloemkool ook perfect eetbaar is?
Wat zijn je toekomstplannen?
“Nu verkoop ik nog enkel Wonky dips, het komende jaar wil ik een gamma van verschillende producten creëren. Nu doe ik nog alles zelf, en ik vind het super leuk om met recepten te experimenteren. Maar op termijn wil ik op grotere schaal produceren en de productie outsourcen. Ik wil mij dan meer gaan bezighouden met bewustmaking en de zakelijke kant.
Ik hoop de Wonky producten binnen een jaar op twintig plekken te verkopen, in lunchbars en winkelpunten. Maar minstens zo belangrijk als het product, is het verhaal: ik wil dat zoveel mogelijk mensen nadenken over wat ze nog met hun restjes kunnen doen. Wist je trouwens dat de steel van een bloemkool ook perfect eetbaar is? Als een paar lezers dat nu ontdekken, ben ik alweer wat dichter bij mijn doel!”
Volg Wonky op Facebook en Instagram
Foto’s: Sarah Van Looy
Lees alle verhalen in de reeks Start Me Up hier.
Schrijf je reactie