Column

Zweden is geen incident. Het is waarom zo weinig vrouwen in de muziek werken.

Zweden is geen incident. Het is waarom zo weinig vrouwen in de muziek werken.

Deze week was het internet in rep en roer omdat Bråvalla, het grootste festival van Zweden, volgend jaar niet meer zal doorgaan vanwege het schrikbarende aantal verkrachtingen (4) en aanrandingen (23) dit jaar. Het laat zien waarom als vrouw alleen naar een concert of festival gaan uitgesloten is, en daarmee indirect ook waarom de muziekindustrie een mannenbastion blijft.

Ik was vijftien, het was mijn eerste concert. Tijdens het optreden stond ik even alleen in de menigte voor het podium. Ik had een camera – dit was voor de tijd van de smartphone – mee naar binnen gesmokkeld en maakte stiekem een foto. Ineens stond er een veertiger met rossig krulhaar achter me. Hij trok me tegen zich aan en riep in mijn oor “Je weet toch dat foto’s maken niet mag he? Doe maar, ik zal niets zeggen!” Daarna greep hij mijn borsten vast en liet niet meer los. Ik was verward. Zou ik verwijderd worden door de security als ze mijn camera zagen? En wat deed die man en hoe kon ik hem laten stoppen? Na wat nu een eeuwigheid lijkt, maar in feite een paar seconden duurde, duwde ik hem vol afgrijzen van me af.

“Ik wilde hem verrot schelden, maar ik zweeg. Inmiddels had ik geleerd dat je nooit alleen mag gaan staan bij een concert.”

Dat wat er gebeurde aanranding was en bovendien strafbaar, besefte ik maar half. Ik verdrong het, want ik wilde mijn eerste concert niet door zo’n vieze vent laten verpesten. Het was al een wonder dat mijn ouders me naar een concert lieten gaan, ik moest blij zijn dat ik erbij mocht zijn. Als ze dit zouden horen, zou het mijn laatste concert zijn. Dus zweeg ik. Twee jaar later zag ik dezelfde man opnieuw bij een concert van dezelfde band. Ik wilde hem verrot schelden, maar ik zweeg. Inmiddels had ik geleerd dat je nooit alleen mag gaan staan bij een concert. Ik hoopte dat de man me niet zag, want hij wist hoe dom ik twee jaar eerder was geweest, toen ik de codes nog niet kende. Ik schaamde me, terwijl hij zich zou moeten schamen.

Ondanks deze twijfelachtige inwijding in de muziekwereld, was mijn eerste echte job een paar jaar later bij de organisatie van een groot Nederlands popfestival. Eerst op administratie, daarna op communicatie, de afdelingen waar je de weinige vrouwen vond die er werkten. Directie, management en boekers (en de meerderheid van de line up) waren mannen. Zoals bij de meeste festivals.

“Boekers herken je omdat ze vooraan staan onder de boxen, zonder te dansen. Beroepsluisteraars. Meestal zijn ze ook man.”

Om bijvoorbeeld boeker te kunnen worden moet je wekelijks meerdere concerten bezoeken en zoveel mogelijk festivals in binnen- en buitenland afgaan. Alleen zo leer je om snel te kunnen inschatten of een band goed is binnen zijn genre, het goed doet op een podium en voor welk publiek. Boekers herken je vaak aan hun leeftijd, leren jas, strakke jeans en dat ze vooraan staan onder de boxen. Met pokerface, zonder te dansen. Beroepsluisteraars. Meestal zijn ze ook man. Sommigen blijven hun leven lang boeker, anderen worden bandmanager, festivaldirecteur, labeleigenaar of artistiek leider.

Een rapport uit 2012 liet zien dat de muziekindustrie in Zweden voor tachtig procent uit mannen bestaat. Het land is daarin geen uitzondering. Dat recent heel wat vrouwen zich uitspraken over de scheefgroei en het seksisme in de cultuursector is een zeldzaamheid. Klagen wordt niet gewaardeerd in een sector waar iedereen dolgraag wil werken en waar de banen niet voor het oprapen liggen. Waar verwacht wordt dat je leeft voor de muziek en zonder morren dag en nacht werkt om een festival neer te zetten, een plaat af te maken of een zaal uit te verkopen. Je moet blij zijn dat je erbij mag zijn. Ben je niet blij genoeg, dan kan het je je baan kosten. Dus zwijg je.

“Hoewel het me heerlijk lijkt om de hele avond zonder zorgen mijn ogen op een band gericht te houden, ben ik niet voor een manvrij festival.”

Wat er bij Bråvalla gebeurde is geen incident. Als we de cijfers erbij nemen van bijvoorbeeld straatintimidatie (liefst 98 procent van de Belgische vrouwen krijgt er ooit mee te maken) en dat extrapoleren naar een festivalomgeving, met massa’s mensen die vaak in het donker dicht op elkaar staan, consumptie van veel alcohol en soms drugs, dan is de optelsom snel gemaakt. Als vrouw kijk je wel uit om alleen naar een festival of concert te gaan, je wordt al genoeg lastiggevallen wanneer je samen met vrienden bent. Ik ken heel wat mannelijke muziekgeeks – sommigen professionals, anderen gewoon liefhebbers – die naar alle concerten gaan waar ze heen willen, vaak in hun eentje, zelfs in een zaal waar ze waarschijnlijk geen bekenden zullen tegenkomen. Dat is vrouwen niet gegeven. En een baan als boeker, bandmanager, festivaldirecteur, labeleigenaar of artistiek leider daarmee ook niet – want hoe kun je van muziek je job maken als je daarvoor een waanzinnig aantal concerten moet bezoeken en daarbij altijd begeleiding nodig hebt?

Hoewel het me heerlijk lijkt om de hele avond zonder zorgen mijn ogen op een band gericht te houden, ben ik niet voor een manvrij festival zoals in Zweden wordt voorgesteld. Ik ben bevriend met heel wat mannelijke muziekliefhebbers en wil gewoon met hen naar een festival kunnen gaan. Ik luister veel naar muziek die door mannen gemaakt wordt. Ik ben bovenal principieel tegen uitsluiting. Maar zolang intimidatie (en erger) bij muziekevenementen doorgaat, worden vrouwen van zoveel meer uitgesloten dan enkel een fijne festivalervaring waarbij ze geen ogen op hun rug moeten hebben om handen op hun borsten te voorkomen.

Foto: Istock
Selma leest meer kranten dan gezond is voor een mens. Om dit tijdverdrijf tot nut te maken, schrijft ze elke week een column over iets wat haar opviel in de media.

Schrijf je reactie

6 reacties
  • Nataly says:

    Ook hier een andere ervaring: ik ben vrouw, 38, ga wel eens alleen naar festivals of feestjes, dans daar dan ook en ben country manager van muziekzender XITE.

  • Renske says:

    Mijn ervaringen zijn gelukkig anders. Ik werk in de poppodia en popfestivals sector en ja, er gebeurt helaas af en toe iets naars, maar dat zijn incidenten en is geen regelmaat. Elke ongewenste aanraking is onacceptabel en daar moet zéker iets aan gebeuren, maar je beeld van de sector is wat mij betreft té negatief. Ja, er werken veel mannen, maar ook steeds meer vrouwen! Met veel plezier! En ik ken zó veel vrouwen die alleen naar concerten gaan en alleen over festivalterreinen wandelen. Deze sector zet vooral heel veel moois neer waar zowel vrouwen als mannen heel blij van worden.

  • Helene says:

    Niet overdrijven! De meeste aanrandingen en verkrachtingen gebeuren nog steeds door bekenden. En geweld door de eigen partner is er meer dan we kunnen vermoeden. Er zijn ook helaas nog zoveel sectoren waar mannen de meerderheid vormen. Wij vrouwen zijn soms zo slecht in girlpower vs haantjesgedrag. Ik reis zelf heel de wereld af en durf overal alleen heen. Bij festivals en concerten is eigenlijk iedereen er om van de muziek te genieten in eerste plaats. Er hangt meestal een geweldige sfeer en je hebt leuke contacten. Ik heb ooit een paar incidenten meegemaakt maar niet meer dan een ander… Enjoy the music!

  • Sofie says:

    Ik bezoek vaak alleen als vrouw voorstellingen en soms ook een concert. Ik werk in de cultuursector en vind niet altijd ‘begeleiding’. Maar moet dat altijd, dat een vrouw begeleid wordt? Kunnen we dat niet alleen? Alle begrip voor je onfijne ervaring, maar ik denk juist wel dat we meer alleen moeten durven.

  • Michele says:

    Ik heb daar persoonlijk nooit last van gehad. Ik ben altijd aan het dansen en sluit mij aan bij een groepje gelijkgestemden. Dansers zijn uitbundig en zoeken elkaar op. Mensen die geluk en kracht uitstralen worden zelden aangerand. Dat is wat ik vaststel. Personality and attitude maakt je sterker

    • Evelyne says:

      “Mensen die geluk en kracht uitstralen worden zelden aangerand.” Dit vind ik victim blaming. En ook onwaar.

      Ik ben alleszins gelukkig, straal naar ’t schijnt ook veel zelfzekerheid uit, ik beweeg me zonder angst door buurten zoals Molenbeek en Antwerpen-Noord ook in het donker op mijn eentje. Ik geef veel weerwoord en ook wel eens een mep aan menig lastigvallend manneke.
      Ook op festivals sta ik wel eens alleen te luisteren naar dingen waar mijn vrienden niet van genieten. En toch ben ik op deze Werchter editie als crewlid maar 5 keer ongewenst gekust geweest, 3 keer op mijn kont gekletst en 1 keer in mijn borst genepen. En ik zeg ‘maar’, want op mijn eerste editie, toen ik met side shave en piercing in mijn lip en met combats in een short en topje in de zon stond te werken gebeurde er elk uur van de dag wel zoiets.

      Pretty sure I am not to be held responsible. Misschien ligt het aan mijn kleine gestalte ofzo, who knows. Toch ligt dat ook niet aan mij!

      Ik heb wel al vaak gehoord van enkele vriendinnen dat ik in tegenstelling tot hen veel te verduren krijg, dus er is inderdaad misschien wel iets dat sommige vrouwen helpt om het niet of minder te ervaren. Andere vriendinnen, die thans ook veel personality hebben, komen dan toch ook wel weer regelmatig met verhalen af waarvan ik dan blij ben dat ik toch niet de enige zelfzekere, gelukkige vrouw ben die wordt lastig gevallen in het openbaar.

Selma Franssen is freelance journalist en auteur van 'Vriendschap in tijden van eenzaamheid' (uitgeverij Houtekiet, 2019). Haar werk verscheen onder meer bij Charlie Magazine, OneWorld, De Morgen, De Standaard, The New Statesman, VPRO en Vice. Ze volgde het postgraduaat Internationale Onderzoeksjournalistiek, ontving een beurs van het Fonds Pascal Decroos voor haar werk en presenteert journalistieke lezingenreeks 'Moeilijke Dingen Makkelijk Uitgelegd'.

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen