De bladeren vallen van de bomen, het fleecedekentje ligt in de zetel en het is weer file richting Antwerpen wegens de Boekenbeurs. Dat kan maar een ding betekenen: het is eindelijk herfst. Herfst betekent naast al deze dingen ook je klaarmaken voor het aankomende feestseizoen.
Elk jaar maak ik me in deze periode de bedenking dat we dat toch allemaal niet zo goed georganiseerd hebben qua festiviteiten in het najaar. Waar tijdens de rest van het jaar onze feestdagen netjes verspreid zijn over verschillende maanden, zijn alle feesten van het najaar in één maand gepropt. In december kan je geen winkel passeren zonder te worden getrakteerd op een diarree van glitters, goedkope-cava-aanbiedingen en chocolade.
“Laten we een feest schrappen in december en een meer relaxt feest vieren in oktober, namelijk Halloween.”
December begint met Sinterklaas, waarvoor je kinderen al weken opgefokt worden met snoep en speelgoedreclames. Dan volgt kerst, met vooraf een kerstdrink op het werk, waar je lauwe cava drinkt en ongemakkelijk beweegt op de tonen van Mariah Carey’s ‘All I want for Christmas’. Kerstavond vier je vervolgens met een beetje geluk met je naaste familie of vrienden, maar daarna staan er meerdere feesten gepland, zodat je na drie dagen met een indigestie zwetend naast de kerstboom zit.
Je feestjurk mag hierna nog niet de kast in, want op 31 december word je sociaal verplicht om kei hard te gaan feesten of een 27-gangen menu door je strot te duwen, net als die ganzen van wie je net een stukje lever aangeboden kreeg. Met een flinke kater moet je op 1 januari nog even langs de bomma voor een stukje taart en een enveloppe voor je kinderen.
En dan ben je er, godzijdank, weer vanaf voor een paar maanden.
Waarom maken we onszelf gek met al die feesten op een kluitje? Laten we er gewoon eentje schrappen in december (of meer kan ook!) en een extra en meer relaxt feest vieren in oktober, namelijk Halloween. Nu zul je misschien denken, Halloween, wat heb je daar nu aan? Maar laat me de voordelen van dit feest even op een rijtje te zetten.
“Je kan als gastvrouw of -heer rustig ademhalen, want voor Halloween hoef je helemaal niet goed te kunnen koken.”
1. ER KOMEN GEEN CADEAUS AAN TE PAS. Ik herhaal: je hoeft geen cadeaus te kopen! Worden je kinderen met Sinterklaas en kerstmis overspoeld door reclamefolders met Made in China spul, dan zeuren ze met Halloween enkel om een pompoen. Ik weet niet hoe het bij jullie zit, maar ik verkies een tripje naar de groentewinkel of supermarkt waar ik samen met mijn kinderen de beste pompoen uitkies, boven uren ronddwalen in speelgoedwinkels waar ik een mental breakdown krijg, net zoals die verwende kleuter die zijn grote Playmobil set niet kreeg.
2. ER ZIJN GEEN SJIEKE MENU’S! Je kan als gastvrouw of -heer rustig ademhalen, want voor Halloween hoef je helemaal niet goed te kunnen koken. Een basic pompoensoep en een pistolet met kaas is ruimschoots voldoende. En als je je gasten toch wil imponeren, haal je een blik Knakworstjes en steek je een schijfje amandel in het topje. Beetje ketchup erop, en met deze ‘afgehakte vingers’ ben je de life of every Halloween party. Hoe democratisch is dat? Iedereen kan gewoon lekker meedoen, niet alleen de rijke stinkerds kunnen genieten van dit volksfeest.
Geen fancy driegangenmenu’s nodig op Halloween
3. JE HOEFT JE HELEMAAL NIET NETJES AAN TE KLEDEN! Geen knellende panty’s of figuurcorrigerend ondergoed. Geen hoge hakken waardoor je na een half uur alleen maar aan je pijnlijke voeten denkt. Geen vervelende stropdas of strakke broeken waardoor je kan zien aan welke kant je oom zijn zaakje draagt. Nee, gewoon je simpele huiskloffie. En wil je een beetje extra, dan was je je haren een paar weken niet, zet je met mascara een pukkel op je neus en sla je een oude vest om. Klaar. Je bent een heks.
Voor je ‘CULTUURMARXISME’ of ‘WEG MET ONS!’ begint te roepen, lees even dit. Halloween is veel meer dan een commercieel, Amerikaans feest en is eigenlijk ontstaan uit een oude Europese traditie. Halloween kent zijn oorsprong in het Keltische feest Samhain, dat op 31 oktober gevierd werd in Groot-Brittannië. Op 1 november eindigde het oogstseizoen en begon de winter en daarmee het nieuwe jaar. De Kelten geloofden dat tijdens dit feest de deur naar de onderwereld eventjes openstond waardoor de zielen van de doden en andere toverwezens naar boven konden komen. Om de doden te eren werden grote feestmalen georganiseerd en er werd een bordje bijgezet voor alle overleden familieleden en vrienden. Zo zat de bomma nog eens mee aan tafel. Maar omdat niet alleen de bomma op bezoek kon komen, maar door de deur ook boze wezens uit de onderwereld konden ontsnappen, moesten mensen een manier vinden om die af te schrikken. Dat deden ze met enge maskers en kostuums, vandaar de verkleedpartijtjes op Halloween.
Op Halloween mogen kinderen het monster in zichzelf naar boven halen (al doen die van mij dat al op regelmatige basis).
In de negende eeuw stak een Europees christelijk gebruik de Noordzee over en vermengde zich met deze heidense traditie. De katholieken vierden op hetzelfde moment in het jaar Allerheiligenavond, oftewel All Hallows Eve, waaruit de naam Halloween is ontstaan.
“Eigenlijk is Halloween hartstikke Europees, en zelfs een beetje christelijk. Het is een oudere traditie dan Sinterklaas.”
De Christenen, goedzakken als ze toen waren, bakten op Allerheiligen zogenaamde zielenkoeken, een soort brood of cake met rozijnen in. Kinderen en arme mensen trokken in lompen van deur tot deur en bedelden om de zielenkoeken. Ze zeiden een gebedje op voor de dode zielen van familieleden van de persoon die de koeken uitdeelde. Elke gegeten koek stond voor een ziel die bevrijd werd uit het vagevuur en zijn weg naar de hemel vond. En zo ontstond de trick-or-treattocht.
Je ziet, eigenlijk is Halloween hartstikke Europees, en zelfs een beetje christelijk. Het is een oudere traditie dan pakweg Sinterklaas. Pas zo’n dikke honderd jaar geleden werd het een Amerikaans ding, toen in de 19e eeuw immigranten uit Ierland en Schotland het feest meenamen over de plas. Ze tweakten het feest een beetje en zetten het naar hun hand. Zo werden er in Europa rapen uitgehold, maar in Amerika waren er meer pompoenen, waardoor die oranje groenten nu hét symbool zijn geworden voor dit feest. (Gek trouwens dat mensen al eeuwen lang hun tradities bijschaven en aanpassen, maar dat sommige mensen in België en Nederland zo hard vasthangen aan het uiterlijk van het helpertje van Sinterklaas. Maar dit volledig terzijde.)
De raap werd vervangen door de pompoen, nu hét symbool voor Halloween
Ik ben dus helemaal pro Halloween en tegen de overvloed aan feesten in december. Want als je er bij nadenkt, is het helemaal zo gek niet om een keer per jaar stil te staan bij onze sterfelijkheid en de doden te vieren. In Mexico doen ze dat heel mooi op Día de los Muertos, de Dag van de Doden, dat op 1 en 2 november wordt gevierd. Is het niet heel logisch en nodig in onze consumptiemaatschappij om het in plaats van hebben en krijgen eens te hebben over verliezen en afscheid nemen, al was het maar een avond per jaar?
“Is het niet heel logisch om het in plaats van hebben en krijgen eens te hebben over verliezen en afscheid nemen?”
En al waren de Kelten op Samhain doodsbang, het was ook een feest waarop ze afscheid namen van het afgelopen jaar en het nieuwe jaar welkom heetten. Ze maakten grote vuren aan, zetten enge maskers op en dachten met een warm hart terug aan hun overleden dierbaren.
Call me crazy, maar mij lijkt een feest als Halloween dan ook veel aantrekkelijker dan het zoveelste familiefeest met ovenhapjes, ongemakkelijke gesprekken en cadeautjes die je eigenlijk niet wil. Zullen we onze tradities nog eens een beetje bijschaven? Het bordjes voor mijn overleden oma staat aan mijn tafel alvast gedekt. Nu maar hopen dat Prince en David Bowie ook effe langskomen.
1 reactie
Kleine aanvullingen: Kelten woonden in Schotland, Ierland én Normandië. Net zoals Sinterklaas stamt uit een Germaanse traditie en niet louter Vlaams is, is samhain niet louter Schots. Aangezien er ongeveer 5 miljoen Ieren naar Amerika trokken (om armoede, Britse overheersing en honger te ontvluchten en ook daar dan vaak als tweederangsburgers behandeld te worden), is het een beetje cru om hun aandeel tot niets te herleiden.
December voelt als een overdaad aan feesten door Sinterklaas én kerst, maar het zorgt er wel voor dat kinderen op kerst geen berg speelgoed meer verwachten. Wij wonen nu in Ierland, waar de Sint niet bestaat, Santa komt op kerst en ik vind dat persoonlijk jammer. Speelgoed reclames zijn even talrijk (nu al), maar duren gewoon nog 3 weken langer. Kinderen krijgen geen warme pyjama, mooie kleren of nuttige dingen met kerst, maar bijna enkel speelgoed. Kerstcadeaus worden gebracht door een magische man, terwijl ze bij ons gegeven worden door familie en iedereen weet wie de moeite deed om iets “speciaal voor jou” te zoeken. Wij blijven dan ook koppig verder Sint én kerst vieren…