Kennis is macht. Daarom checkt Charlie voor jou hoe dingen werken. Deze keer: hoe is hiphop ontstaan?
Ik hou van hiphop. Ik luister er al naar zo lang ik mij kan herinneren. Daar wil ik een paar dingen over vertellen. Want hiphop is meer dan gangstas en bitches, yo. Hiphop is een cultuur, een levensstijl en een filosofie met miljoenen aanhangers.
1. Hiphop, dat is: something out of nothing
Hiphop begon op een back-to-schoolfeestje in The Bronx. De pioniers waren kinderen en jongeren die in armoede opgroeiden: DJ Kool Herc en zijn zus. Zij besloten om een Back to school-feestje te organiseren in the Bronx. Hiphop als muziekgenre bestond nog niet, DJ Kool Herc draaide funk- en rockplaten.
Op funkplaten is er altijd een ‘break’, dat is een stuk in de muziek waarop enkel drum en bas te horen is. Die break was het leukste stukje muziek om op te dansen. Daarom zocht de DJ een manier om de break telkens te herhalen met twee platen. Dat gebeurde voor het eerst op het feestje van DJ Kool Herc en zo werd hiphop geboren! Nu weet je ook meteen waar de naam breakdance vandaan komt: de dansers dansten op de ‘break’.
“Om te rappen heb je niks nodig. Alleen je stem.”
The Bronx was in de jaren 60 geen mooie New Yorkse buurt, maar een verpauperde wijk waar vooral zwarte en bruine mensen woonden, met Afrikaanse of Latijns-Amerikaanse roots. Scholen hadden geen geld. Mannen trokken massaal verplicht naar de Vietnam-oorlog en kwamen zwaar gehavend terug – of helemaal niet. Ouders werkten dubbele shiften aan lage lonen. Drugs en bendes waren alledaags. Uitgerekend in dat ruwe klimaat ontstond dus iets magisch. Iets dat ondanks alle miserie mensen bij elkaar bracht. Iets dat mensen eigenwaarde en zelfvertrouwen gaf. En je had er bijna geen geld voor nodig.
Muziek, als een rauwe en pure expressievorm. Geen geld om dure instrumenten te kopen? Dan speel je maar wat met de platenspeler van je school. Geen centen voor danslessen? Dan dans je gewoon op straat. Kan je geen canvas kopen? Dan zet je je tekening op een muur. Ook om te rappen heb je niks nodig. Alleen je stem.
De meest populaire vaardigheid in hiphop is niet voor niets het mc’en of rappen. Iedereen kent wel een rapper, maar waarschijnlijk geen dj, b-girl of graffiti artiest. Maar ook zij komen uit de hiphopcultuur. Ze maken allemaal something out of nothing. Dat idee kan je meenemen naar andere gebieden in je leven. Het is een sjabloon voor creatieve ontwikkeling. Het is een visie die je kunt doortrekken in hoe je je kleedt, de evenementen waar je heen gaat, hoe je in het leven staat. Het is een manier van denken die ik koester.
2. Hiphop is ook: bitches & blingbling
Veel mensen denken dat rappers het enkel hebben over geld, bitches en drugs. Zo’n 25 jaar geleden was dat nog anders. Populaire programma’s zoals ‘Yo! MTV Raps’ toonden vooral rappers die ‘conscious rap’ brachten. Zij rapten over hun eigen verleden met drugs of armoede, en hoe ze hun leven verbeterd hadden.
“Net als andere kunststromingen is hiphop vandaag een verzameling van allerlei vertakkingen en interpretaties: rap is een vorm van zelfexpressie.”
Die rappers zijn er vandaag ook nog, maar in de mainstream domineren rappers die de drugdealer- en gangsterlifestyle verheerlijken in hun teksten en clips. En dat terwijl deze rappers zelf vaak in een villa wonen en niets meer met de straat te maken hebben. Een klassiek voorbeeld is rapper 50 Cent. Hij maakt al even geen muziek meer, maar iedereen kent zijn stereotype clips en liedjes over geld, bitches en drugs. Deze invulling van hiphop heeft het beeld van het genre veranderd, maar hiphop is veel meer dan dat. Net als andere kunststromingen is hiphop vandaag een verzameling van allerlei vertakkingen en interpretaties: rap is een vorm van zelfexpressie.
Rappers schrijven teksten vanuit hun eigen perspectief, over hun eigen leven en gedachtes. Die levens en gedachtes komen in alle vormen, maten en gewichten. Van de gangsta rap van NWA, tot de conscious rap van A Tribe Called Quest. Van de maatschappijkritische teksten van Kendrick Lamar tot de emotionele kwetsbaarheid van Drake of Noname. Van de blije positieve rap van Blu & Exile tot de emanciperende raps van Nicki Minaj. Van de stoefende Migos en Cardi B tot het absurde je-me’en-foutisme van Tyler, The Creator. Van de druipend-in-seks teksten van Lil Kim tot de woordspelingen en ingewikkelde rijmfestijnen van Notorious B.I.G. en Eminem. Van de effortless godfather flow van Jay-Z, tot de zingende raps van Azealia Banks. En dat zijn enkel Amerikaanse artiesten! De lijst is eindeloos, en elke rapper heeft zijn of haar eigen onderwerpen. Als maker en luisteraar kun je zelf kiezen wat bij jou past.
“Kendrick Lamar laat de kracht van hiphop zien: je kunt er wereldwijd mensen mee verbinden.”
Ja, er wordt grof geld verdiend met rap. En het is de bitches-en-blingretoriek, die het hoogst scoort in de hitlijsten. Waarom? Daar heb ook ik het raden naar. Er wordt over zoveel andere thema’s gerapt. Misschien is het omdat rappers en hun luisteraars leven volgens de waarden van de westerse maatschappij, met het kapitalisme als economisch systeem en geld als hoogste goed. Rappers en hun luisteraars functioneren in een samenleving waarin mannen en vrouwen nog altijd niet gelijk zijn. Bitches-en-blingrap is daarmee een soort extreme afspiegeling van de maatschappij. Of dat de reden is dat dit subgenre zo populair is, lijkt me voer voor een uitgebreid onderzoek.
Dat het ook anders kan, laat Kendrick Lamar zien. De rapper is enorm populair, maar bij hem geen bitches en bling. Hij schrijft baanbrekende teksten, waarin hij maatschappelijk bewust en zelfkritisch is. Met zijn raps wil hij luisteraars nieuwe inzichten geven. Hij weet met zijn genuanceerde boodschap een groot publiek te bereiken. Dat is de kracht van hiphop: je kunt er wereldwijd mensen mee verbinden.
3. Maar hiphop is vooral: Peace, love, unity and having fun
Die leuze blijft voor mij de belangrijkste van al. Er wordt heel vaak gediscussieerd over wat “echte” hiphop is. Wie erbij hoort en wie niet. Hoe vroeger alles beter was, en hoe nu te veel dingen verloren gaan. Zo wordt er vaak gezegd dat het gemeenschapsgevoel van hiphop verdwenen is. Toen hiphop ontstond, was het samenkomen met anderen even belangrijk als het tonen van je skills in een rap of break battle. De rappers, dj’s, dansers, graffiti-artiesten en mc’s kenden elkaar. Dat gevoel is nu minder sterk, maar dat is niet heel vreemd: er zijn zoveel mensen met hiphop bezig dat niet alle hiphoppers in een stad elkaar kennen. Hiphop is te groot geworden om een gemeenschap te zijn, ik noem het daarom een ‘verbindende subcultuur’.
“We doen het omdat we het graag doen, met mensen die dezelfde passie delen.”
In België is de hiphopscene klein maar bloeiend. We hebben goede producers, rappers, dansers en graffiti-artiesten. Daar mogen we best trots op zijn. Ik denk bijvoorbeeld aan DJ LeFtO, die de scene keihard boost door een hiphopprogramma op Canvas te brengen. Coely die internationaal doorgebroken is en enorm goed kan rappen. Breakdance crew Team Shmetta, die internationaal naam maakt. Of het opkomende talent van breakdance crew Style Invaders. En wist je dat Olivier Warner ons land zal vertegenwoordigen in de nieuwe categorie breakdance tijdens de Jeugd Olympische Spelen 2018 in Buenos Aires? Op het vlak van graffiti is Animal Farm uit Antwerpen een bekende naam. Gent heeft een heus Hiphophuis. We mogen natuurlijk Lets Go Urban niet vergeten, dat zoveel gedaan heeft voor dansers. Of All Eyes on Hip Hop, een organisatie die massa’s evenementen en optredens organiseert. Of A Polaroid Story, een fotografisch kunstproject dat al 10 jaar hiphop-artiesten in beeld brengt.
Je ziet: hiphop is voor veel mensen een serieuze aangelegenheid, ook in België. Het is hun inkomstenbron, hun passie, hun leven. Maar de spirit van hiphop is volgens mij het enige wat niet verloren mag gaan. We doen het omdat we het graag doen, met mensen die dezelfde passie delen. We stay fresh, we don’t imitate, we originate.
Schrijf je reactie