Samenwerking

Kunst in de Kijker: ‘The Tourist’ van Jolijn Baeckelandt

Kunst in de Kijker: ‘The Tourist’ van Jolijn Baeckelandt

Kunstjournaliste en redactrice Annelies Vanbelle fileert elke maand een inspirerend kunstwerk uit de collectie van Kunst in Huis. Ze kiest voor vrouwelijke kunstenaars die, naar eigen zeggen, ook Charlie-fähig werk maken.

JOLIJN BAECKELANDT: ‘The Tourist’: ‘Copacabana’ & ‘Borderline’ (2016 – 2017), 170cm op 140cm, acryl, olie en lakverf op doek

Er roert wat in de Belgische kunstscene. Tot voor een paar jaar was het moeilijk een bepaalde stroming te onderscheiden in de jonge aanstormende talenten. Maar nu: een explosie van kleur en een en al drukte en extraversie op hun canvassen. Een losse, spontane schilderstijl vaak, waar liefst een en ander onaf blijft, of zeker niet al te gepolijst: de act mag zichtbaar blijven. Een correct perspectief is bijzaak en een zekere naïviteit een pluspunt. Vaak rollebollen beelden, metaforen allerhande, mens- en dierfiguren over elkaar heen – schilderkunst als een hedendaags alternatief voor religieuze iconografie. Als kijker heb je aardig wat tijd nodig om te decoderen.

Jolijn Baeckelandt (°1993) schuift zich met gemak in in deze stroming. In haar reeks ‘The Tourist’ schuwt ze het brutale koloriet niet. BAM, in your face, zo zijn haar schilderijen. Nochtans is ze zelf eerder verlegen, zo bekent ze. Haar werk is de plek waar ze stoutmoedig durft te zijn, ongeremd, een stoere, ongefilterde versie van zichzelf. Primaire kleuren als blauw, rood, groen en geel zet ze graag naast elkaar, een tegenstrijdige combinatie die zonder meer knalt. “Vaak ontploft mijn werk op een bepaald moment”, zegt ze. “Ik doe een ingreep die een radicale verandering teweegbrengt. Het schilderij moet altijd op een bepaalde manier wankel staan.”

“Wij zagen jongens vliegeren op de daken van de krottenwijken. Het bleek echter geen onschuldig kinderspel.”

Ietwat wiebelig ogen ze zeker, de flatgebouwen op het schilderij ‘Copacabana’. We zijn in Rio de Janeiro, een plek waar Jolijn in 2016 naartoe trok, en onder de indruk raakte van de vele verontrustende contrasten. Ze sprak met de plaatselijke bevolking, maar bleef op een afstand, als een ondervragende, onderzoekende toerist. Het wereldberoemde strand ziet er niet al te idyllisch uit: de ginds alomtegenwoordige opgespoten billen worden geflankeerd door een vervuilde zee, waar je niet in kunt zwemmen. Een rijke buurt met een zurig randje.

Die kritische noot wordt verder doorgetrokken in deel twee van deze diptiek, die qua formaat geschoeid is op de uitvergroting van een polaroidfoto. Het geometrische patroon in ‘Borderline’ verwijst naar de armoedige favela’s, de vlieger voegt een vleugje vrolijkheid toe. Denk je. Tot Jolijn de achtergrond van dit schilderij uit de doeken doet: “Het bewijst vooral hoe naïef je als toerist kunt zijn. Wij zagen jongens vliegeren op de daken van de krottenwijken. Het bleek echter geen onschuldig kinderspel. Die vliegers waren het signaal voor de eigen commune dat de politie op komst is, het sein dat er gevaar dreigde. Vandaar de adelaar: het symbool van de ordehandhavers daar.”

Links ‘Copacabana’, rechts ‘Borderline’

Het moge duidelijk zijn: Jolijn Baeckelandt is een rasechte verteller. Ze vertrekt niet vanuit de verf maar vanuit anekdotiek die ze her en der bijeensprokkelt. “Uit het niets beginnen vind ik heel moeilijk”, zegt ze. “Ik wil iets herkenbaars maken, iets wat voor iedereen leesbaar is.” Toch blijven haar motieven altijd subtiel en laat ze de kijker een zekere vrijheid voor eigen invulling. Het zijn meestal assemblages van diverse waarnemingen, die elkaar vinden terwijl ze aan het tekenen is. Haar vele observaties vinden de neerslag op papier, en worden uitvoerig geoefend vooraleer ze aan het schilderdoek worden toevertrouwd. De compositie, de kleuren liggen vooraf vast, maar worden onderweg losgelaten. Soms worden de plotse ingrepen gedicteerd door het doek zelf, zoals de rookpluim in het werk ‘Borderline’. “Het werk had dit nodig”, oppert Jolijn.

“Ik heb een zekere afkeer van de routine, zeker als het je hele leven beheerst.”

Ze tekent tot ze de handeling in de vingers heeft. En dan gaat het snel. In één trek komt de tekening op het canvas terecht. Met een spuitbus worden vliegensvlug de contouren uitgezet. Niet met penseel, want dan krijg je een haperende beweging, omdat je telkens in de verf moet dopen. Als het geraamte van het werk is aangebracht, volgen nog drie à vier sessies in het atelier. Korte momenten van hoge concentratie, met olieverf, acryl en lak, wat een interessante gelaagdheid creëert. “Het zijn mijn beste werken, die snel en spontaan ontstaan”, vindt ze.

De bovenstaande werken dateren uit 2016-2017. Ondertussen is het parcours van Jolijn Baeckelandt verder geëvolueerd. Nu is haar werk persoonlijker, directer, dichter bij haarzelf. De anekdote wordt steeds meer zichtbaar, tot op het cartooneske af. Een toegankelijke vorm van kritisch bewustzijn. Zo is er een werk met klokken, waarin ze de dagdagelijkse sleur aankaart, maar ook relativeert. “Ik heb een zekere afkeer van de routine, zeker als het je hele leven beheerst. Zoals mensen die niets anders doen dan keihard werken om een eigen huis te kunnen bekostigen. Maar zelf ben ik blij dat ik nog parttime werk. Het zorgt ervoor dat ik de connectie met andere mensen en de realiteit behoud – het is de voedingsbodem voor mijn werk, en maakt dat ik niet in een bubbel terechtkom.”

Toch probeert ze ook elke dag in haar atelier te zijn: “Het is een noodzaak. Anders zou ik een zeer gefrustreerde mens zijn.” We kijken verder uit naar hoe Jolijn haar kritische kijk kanaliseert in heerlijke, eerlijke ontploffinkjes op doek.

Hier vind je meer werk van Jolijn Baeckelandt.
Bekijk hier alle kunstwerken in de reeks Kunst in de Kijker.
Bij Kunst in Huis kan iedereen, van kunstleek tot expert, boeiend werk ontlenen van hedendaagse Vlaamse kunstenaars. De perfecte manier om kunst te ontdekken en in je eigen huis te hangen. De collectie telt zo’n 5.000 werken van ruim 350 kunstenaars en wordt regelmatig aangevuld met nieuwe kunstenaars en kunstwerken. Voor €12 per maand haal je al zo’n uniek kunstwerk in huis en ruil je zo vaak je wil. Kiezen is dus de kunst. En als je verliefd wordt op een kunstwerk en je wil het niet meer teruggeven? Goed nieuws: bijna alle kunstwerken van Kunst in Huis zijn ook te koop. Kunst in Huis heeft vier filialen waar je kunt inschrijven, kiezen, reserveren, ruilen en kopen. Je vindt hen in Antwerpen, Gent, Brussel en Leuven. www.kunstinhuis.be.
Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Kunst in Huis.

Schrijf je reactie

Annelies A. A. Vanbelle kijkt als journalist al tien jaar diep in de ziel van mensen. Tijdens dagelijkse lange wandelingen brengt ze haar hyperactieve hoofd tot bedaren en krijgt ze haar spannendste ideeën. Het is haar vorm van meditatie, net als frequent museumbezoek. Daar, en in kunstenaarsateliers en galerieën, is ze het gelukkigst. Ze schrijft bevlogen over kunst voor diverse opdrachtgevers en is co-hoofdredacteur van het passionele kunstmagazine The Art Couch.

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen