Anders Bekeken

Pleidooi voor de pantoffelheld

Anders bekeken: Paterson van Jim Jarmusch

Pleidooi voor de pantoffelheld

In de rubriek Anders Bekeken gaat redacteur Johannes niet enkel op zoek naar hoe goed een film is, maar vooral ook naar wat de film ons leert over vandaag. Deze maand: Het poëtische Paterson keert hippe, grootstedelijke helden de rug toe om de schoonheid van de pantoffelheld te ontdekken in de vergeten slaapstad Paterson, New Jersey.

Niemand zegt dat hij later doodgraag buschauffeur wil worden. Enkel het schrijversberoep scoort qua populariteit waarschijnlijk nog slechter. Niet omdat de crepeerindex van de broodschrijver torenhoog is – over die van de buschauffeur kan ik niets zeggen – maar vooral omdat hun kluizenaarsbestaan niet altijd strookt met het hippe en gejaagde stadsleven. Toch kiest de kabbelende dramedy Paterson net voor dát: een verhaal over een alledaagse busbestuurder die na zijn shifts niets liever doet dan (niet eens zo’n goede) gedichten schrijven over de slaapstad waarnaar hij vernoemd werd: Paterson, New Jersey.

paterson

Kleurrijke grijsaard

Merkwaardig, kan je denken. Wie wil nu een film maken over een personage dat zo saai is als de doodse stad waarin hij woont? Jim Jarmusch, dus. Deze kleurrijke cineast met zijn typische grijze haardos – rumour has it dat hij nooit een andere haarkleur heeft gehad – valt immers onder de categorie ‘prettig gestoord’, wat ook meteen zijn voorliefde voor atypische personages verklaart. Zo voerde hij reeds maffe ontsnapte gevangen, Japanse Elvis Presley-fans en gesofisticeerde vampieren op. Toch is Paterson, gespeeld door de uitmuntende schlemiel Adam Driver (Girls, Star Wars), de gekste van allemaal. En wel omdat hij tevreden is met zijn leventje en de routineuze gang van zaken, hoe onspectaculair die ook is.

Nieuwsmedia smullen van conflict en polarisatie. Dat heeft de nieuwsindustrie alvast gemeen met de filmbusiness.

Is de brave en tevreden burger vandaag dan atypisch geworden? Die vraag achtervolgde me na het bekijken van Paterson, misschien wel de beste film die je dit jaar nog kan zien. Zelf ben ik best tevreden, maar atypisch zou ik me niet noemen (buiten misschien het feit dat ik niet aan pensioensparen doe, dat is blijkbaar echt heel vreemd). Maar gevoelens als typisch of tevreden verkopen niet meer. In kranten en op televisie duwen sensatie en vlammende Twitter-opinies deze steeds verder in het vergeethoekje. Iedereen lijkt zo wel boos of ontevreden. Nieuwsmedia smullen van conflict en polarisatie, zei Rob Wijnberg van De Correspondent onlangs. Dat heeft de nieuwsindustrie alvast gemeen met de filmbusiness. ‘Mensen die het grotendeels met elkaar eens zijn, wie kijkt daar nou naar?’

paterson2paterson4

Een (on)bewogen week

Challenge accepted! Zoiets moet Jim Jarmusch gedacht hebben toen hij aan zijn poëtisch portret over Paterson en zijn dromerige vriendin Laura (Golshifteh Farahani) werkte. In deze film volgt de hippe grijsaard het koppel en hun routines tijdens één doodnormale week. Vuurwerk geeft dat niet, want zelfs onenigheid bestaat niet in hun rimpelloos universum. Die wordt liefdevol ontweken, zoals wanneer Laura’s experimentele kaasquiche met Brussels sprouts niet echt in de smaak valt. Elke dag lijkt zo op de voorgaande, maar dat is niet erg. Een dichter als Paterson heeft aan observeren en noteren een dagtaak waardoor hij op z’n dagelijkse busrit doorheen zijn stad toch genoeg nieuwigheden ziet of hoort. Enkel zijn Engelse bulldog Marvin, normaal een braaf gewoontedier, krijgt soms genoeg van die alledaagsheid en rebelleert dan.

De film drijft niet op prikkelend conflict en flitsend spektakel, maar wordt gestuwd door het dolende ritme van het alledaagse.

Al ligt de nadruk veel op dagelijkse routines en observaties, saai wordt het poëtische Paterson nooit. Het is een warme, dynamische film die niet drijft op prikkelend conflict en flitsend spektakel, maar die gestuwd wordt door het dolende ritme van het alledaagse, zoals ook bij het coming of age-drama Boyhood (2014) van Richard Linklater. Deze film vertelt chronologisch 12 jaar uit het leven van een opgroeiende tiener, Paterson houdt het bij één (on)bewogen week. Bijgevolg gebeurt er veel minder, maar dat maakt de film geen minder mooie ode aan het alledaagse.

paterson3paterson_5

Wikken en wegen

Naast een wondermooie ode is het portret ook een pakkend pleidooi voor de pantoffelheld. Als dichter wikt en weegt Paterson eindeloos zijn woorden, als pantoffelheld doet hij hetzelfde met zijn acties. De slungelige buschauffeur-dichter is hierdoor een wat naïeve held wiens wereldbeeld haast kinderlijk en premodern is. Echter, de manier hoe hij met verwondering en de soms bijhorende teleurstelling naar de wereld kijkt is toch vooral een verademing.

In een periode waarin roepen het nieuwe praten is geworden, lijken bedachtzame helden als Paterson een zeldzaamheid. Gelukkig bewijst deze film niet enkel het tegendeel, maar ook dat eensgezindheid wel boeiend en zelfs niet eens zo eigenaardig is. Hebben we dan vandaag niet meer pantoffelhelden dan superhelden nodig? Ik heb alvast liever te doen met iemand die luistert, nuanceert en zijn tijd neemt dan met een zwart-wit superheld die in naam van de mensheid meteen uit zijn krammen schiet. Leve de pantoffelheld!

 

Paterson (Jim Jarmusch, 2016) is vanaf 7 december in de cinema te zien. De film wordt verdeeld door Imagine.
De rubriek Anders Bekeken wordt vanaf volgende maand exclusief aangeboden aan onze abonnees. Naast een originele filmrecensie, maken onze abonnees elke maand ook kans op gratis filmtickets om de film in kwestie te gaan kijken. Wil jij dit niet missen? Word dan ook lid van de leukste club van de interwebs! Abonneren doe je hier.

Schrijf je reactie

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen