Opinie

Hoe het zeggenschap over ons eigen lijf nog steeds op losse schroeven staat

Hoe het zeggenschap over ons eigen lijf nog steeds op losse schroeven staat

In de Amerikaanse staat Alabama werd recent een wet goedgekeurd die vrijwel alle abortussen verbiedt. Karolien Vandersmissen woont in Canada en ziet dat anti-abortusactivisten zich gesterkt voelen door de ontwikkelingen in de VS. Volgens haar is er ook in België en Nederland reden tot ongerustheid met de opkomst van rechts en extreem-rechts. “Elke generatie vrouwen zal moeten vechten om verworven rechten en vrijheden te behouden en uit te breiden.”

Zelfbeschikking (de; v): de mogelijkheid om over zichzelf en het eigen lichaam en leven te beslissen. Een evidentie in de hedendaagse westerse maatschappij, zou je denken. Niks van, zo blijkt nog maar eens uit wat er zich in de VS afspeelt.

In verschillende Amerikaanse staten wordt vrouwen immers het recht ontnomen om zelf te beslissen wat er met hun lichaam gebeurt indien ze (ongewenst) zwanger worden. Abortus wordt er nagenoeg compleet verboden en artsen die de procedure toch uitvoeren, riskeren een zwaardere straf dan incestplegers en verkrachters. Het feit dat het aan de andere kant van de plas gebeurt, betekent trouwens niet dat we op onze lauweren mogen rusten. Ook in Europa steken steeds meer extreme stemmen de kop op.

“Vrouwen die een miskraam krijgen, kunnen voorwerp worden van een crimineel onderzoek.”

In de zes Amerikaanse staten Kentucky, Mississippi, Georgia, Missouri, Ohio en Louisiana heeft het lokale parlement beslist abortus te verbieden vanaf zes weken zwangerschap. Alabama ging de voorbije week nog een stap verder en keurde een totaalverbod goed, zonder uitzondering voor een zwangerschap als gevolg van incest of verkrachting. De procedure zal enkel gerechtvaardigd zijn als het leven van de vrouw in gevaar is of de baby een dodelijke afwijking heeft. Verkrachters worden in Alabama minder zwaar gestraft dan een arts die een abortus uitvoert: de dokter riskeert tussen 10 en 99 jaar cel, een verkrachter hangt maximaal 20 jaar boven het hoofd.

In Georgia worden ongeboren kinderen volgens de nieuwe wet bovendien erkend als natuurlijke personen. Vrouwen die een abortus laten uitvoeren of zelfs een miskraam krijgen, kunnen voortaan het voorwerp van een crimineel onderzoek worden. Wees maar eens een vrouw die voor de rechtbank moet bewijzen hoe ze haar kind verloren is…

Asheville, North Carolina. Twee mannen houden anti-abortus protestborden omhoog. Via Istock

Doodstraf

Alsof de bovenvermelde wetten nog niet draconisch genoeg zijn, lag vorige maand in Texas een wetsvoorstel op tafel dat stelde dat zowel artsen die abortus uitvoeren als vrouwen die de procedure ondergaan, kunnen aangeklaagd worden voor moord en daarop staat de doodstraf. Het voorstel werd uiteindelijk niet goedgekeurd, maar dat betekent niet dat er geen draagvlak voor is. De tegenstanders van abortus worden steeds extremer.

“Tegenstanders van abortus voelen zich gesterkt door conservatieve rechters.”

Volgens Tony Tinderholt, de Republikein die het wetsvoorstel deed, moest de wet vrouwen aanmoedigen “om na te denken over de gevolgen van de seksuele relaties die ze aangaan”. Dat er wel degelijk een man moet bij betrokken zijn om een vrouw zwanger te krijgen, laat hij hier wel heel gemakzuchtig achterwege. Dat voorstel haalde het gelukkig niet.

Roe v. Wade

Voorlopig zijn deze strenge abortuswetten nog niet van kracht. De meeste staten gaan ervan uit dat hun beslissing in beroep verworpen wordt en hopen dat de zaak voor het Amerikaanse Hooggerechtshof belandt, met als ultiem doel de verwerping van Roe v. Wade, de beslising waarmee het hof in 1973 abortus legaliseerde. Aangezien er tijdens het bewind van Trump al twee conservatieve rechters werden aangesteld en conservatieven nu de meerderheid hebben in het hooggerechtshof, voelen de tegenstanders van abortus zich gesterkt in hun plannen.

“Politicians make crappy doctors.” Asheville, North Carolina. Twee vrouwen protesteren tegen de strengere abortuswetgeving in de VS. Via Istock

The Handmaid’s Tale

Ik heb me de voorbije weken meermaals afgevraagd of de VS stilaan verglijden in een ‘Gilead’: de nieuwe naam voor het Amerikaanse vasteland in de fictiereeks ‘The Handmaid’s Tale’. In deze serie, die zich afspeelt in de nabije toekomst, zijn alle abortusartsen geëxecuteerd en hebben vrouwen alle recht op zelfbeschikking verloren. De beslissing over wat er met hun lichaam en hun leven gebeurt, ligt in de handen van een select clubje mannen dat de macht heeft gegrepen, een totalitair bewind voert en komaf maakt met alles wat ingaat tegen hun opressieve religieuze normen.

Abortus is nog altijd een taboe, maar of je nu voor of tegen abortus bent, het feit dat (veelal mannelijke) politici beslissen wat wij vrouwen met ons lijf mogen doen, zonder enig inlevingsvermogen en zonder stil te staan bij de psychologische, emotionele, fysieke en financiële consequenties, is bijzonder verontrustend.

Hallucinant is het, om te zien hoe de VS, een land dat decennialang een voortrekkersrol speelde in industriële, maatschappelijke en sociale vernieuwing, op slechts enkele jaren tijd aan ijltempo weer achteruitgaat en de verworven rechten van vrouwen, maar ook holebi’s, transgenders en andere minderheden gestaag ontmantelt.

Controverse

 De hoofdreden daarvoor is het bewind van president Donald Trump, die er een sport van maakt zoveel mogelijk naar de pijpen te dansen van zijn diepreligieuze achterban, die net als zijn zwaargelovige vice-president Mike Pence erg tegen abortus gekant is. Pence is een evangelische christen, en laat de evangelicals nu net de ruggengraat van de Amerikaanse pro-life-beweging zijn.

“Hoewel de meeste strenge abortuswetten in de VS gestemd worden door (vaak oudere) mannen, zijn ook veel vrouwen anti-abortus.”

Hoewel de meerderheid van de strenge abortuswetten in de VS gestemd wordt door (vaak oudere) mannen, zijn ook veel vrouwen anti-abortus. Uit een rondvraag van YouGov en de universiteit van Cambridge eerder dit jaar bleek dat 46 procent van de Amerikanen gekant is tegen abortus. 38 procent is voor de procedure, 16 procent van de respondenten had geen mening of hield die liever voor zichzelf.

De Amerikaanse controverse vindt haar oorsprong niet alleen in religie, maar ook in het feit dat de meeste staten late abortussen toestaan. De grens ligt meestal op 24 weken of vaak nog langer: een ogenblik waarop de foetus al levensvatbaar kan zijn. In België ligt de grens op 12 weken, in Nederland op 24.

Washington D.C., USA. Een pro-life betoger clasht met pro-choice betogers aan het U.S. Supreme Court. Via Istock

Ook buiten de VS

De VS zetten hun strijd tegen abortus ook buiten de landsgrenzen voort. Onder Trump is beslist dat hulporganisaties en instellingen in het buitenland die abortus aanbieden of er zelfs maar over spreken met patiënten, voortaan mogen fluiten naar financiële steun.

In Canada, het land dat ik al vier jaar mijn thuis noem, voelen anti-abortusactivisten zich gesteund door de ontwikkelingen in de VS. Tijdens een betoging in Toronto verklaarden drie conservatieve politici vorige week dat ze van abortus een zaak van het verleden wilden maken.

België en Nederland

Ook in onze contreien is er reden tot ongerustheid. In Nederland worden voortaan bodyguards ingezet om vrouwen te begeleiden naar sommige abortusklinieken. Die moeten de vrouwen beschermen tegen intimidatie door anti-abortusactivisten. De demonstranten krijgen echter de steun van de Nederlandse politicus Kees van der Staaij, leider van de christelijke partij SGP en een fervent tegenstander van abortus, zelfs na verkrachting.

“In Nederland worden voortaan bodyguards ingezet om vrouwen te begeleiden naar sommige abortusklinieken.”

En volgens Dries Van Langenhove, de extreemrechtse oprichter van Schild & Vrienden en onafhankelijke lijsttrekker voor Vlaams Belang in Vlaams-Brabant, springen vrouwen vandaag te lichtzinnig om met abortus. “Het is goed dat abortus bestaat. Het normaliseren en promoten ervan heeft echter geleid tot lichtzinnig en overmatig gebruik, in die mate dat het nu beschouwd wordt als een anticonceptiemiddel”, tweette hij op 30 januari 2018. Op welke wetenschappelijke studie die bewering gestoeld is, weet alleen hijzelf.

Schild & Vrienden zet familiewaarden en traditie op de eerste plaats. Een ideaalbeeld dat S&V best aanlokkelijk in de oren klinkt, zo bleek uit de ophefmakende Pano-aflevering van september 2018, die aantoonde dat vrouwen er volgens S&V vooral goed moeten uitzien en voor het nageslacht zorgen.

En net vandaag komt Thierry Baudet, de leider van Forum voor Democratie, de grootste partij van Nederland, met een essay op de proppen waarin hij de emancipatie van de vrouw hekelt en zijn afkeur uit voor het principe van gelijkheid, dat volgens hem ten koste van het gezinsleven en de steun aan de man gaat. “Zelfs het nieuwe leven (in de baarmoeder) kan vernietigd worden om de individuele vrijheid niet te verstoren”, schrijft Baudet over abortus. Dat die woorden anno 2019 überhaupt uit de mond van een millennial komen, is naar mijn mening buitengewoon angstaanjagend.

Over mijn lijk

Als er één ding is dat we uit deze situatie kunnen leren, is het dat de strijd voor gelijkheid en zelfbeschikking nog lang niet gestreden is en dat we niet op onze lauweren mogen rusten, terwijl mensenrechten gestaag worden teruggeschroefd door elites die er baat bij hebben om zoveel mogelijk controle te verwerven over de burger. Elke generatie vrouwen zal moeten vechten om de reeds verworven rechten en vrijheden te behouden en uit te breiden. Dat blijkt een processie van Echternach te zijn: drie stappen naar voren zetten om er daarna twee naar achter te zetten.

De strijd reikt overigens verder dan vrouwenrechten. Ook de rechten van holebi’s, transgenders en etnisch-culturele minderheden staan nog voortdurend op de helling. We kunnen niet lijdzaam toezien hoe wereldwijd het recht op privacy en zelfbeschikking nog steeds met de voeten getreden wordt. Het is ons lijf en dus ook aan ons om te beslissen wat ermee gebeurt.

Beeld boven: Istock

Schrijf je reactie

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen