De Britse actrice Jameela Jamil neemt geen blad voor de mond. Mega-beroemdheden die ongezonde dieetproducten promoten geeft ze ervan langs en ze verzet zich tegen airbrushen en andere trucjes die tienermeisjes een onrealistisch beeld geven van beroemdheden. Toch is niet iedereen fan: sommigen verwijten Jameela Jamil dat body positivity wel erg gemakkelijk is als je zelf aan het schoonheidsideaal voldoet. Wie is deze uitgesproken actrice en activiste? Redactrice Charlotte zocht het uit.
Toen ik een jaar of twaalf was, bedacht ik mijn eerste dieetplan. Niet dat ik me eraan hield, maar ik dacht wel oprecht dat ik een dieetplan moest hebben. Als meisje. Mijn vriendinnen en ik waren obsessief met ons gewicht bezig. We vergeleken elkaars getallen op de weegschaal en hielden er geen rekening mee dat dat nummer wel moest veranderen, omdat onze lichamen zouden veranderen. Tijdens de turnles werd ik nerveus als ik op iemands rug moest springen: ik dacht dat ik te zwaar zou zijn en dat daar iets van gezegd zou worden. Ik was zeker niet te enige. Zou het anders zijn geweest als we toen iemand als Jameela Jamil gehad hadden?
“Het is ongelofelijk gek dat we in 2018 het gewicht van vrouwen op hun lichamen schrijven.”
Misschien zag je Jameela Jamil, een Britse actrice die strijdt voor body positivity en vrouwenrechten en die resoluut tegen racisme en discriminatie is, al eens voorbij komen op Twitter. Haar ster is snel rijzende sinds ze een hoofdrol kreeg in de Amerikaanse Netflixserie ‘The Good Place’. Daarin speelt ze de opportunistische socialite Tahani Al-Jamil, die denkt heel bescheiden te zijn, maar ondertussen graag opschept over haar connecties (‘It’s not about who you know, enlightenment comes from within. The Dalai Lama texted me that’, is een klassieke The Good Place-quote). Niet alleen haar acteerprestaties trekken de aandacht. Ook de strijd die Jameela voert tegen airbrushing en de ‘I weigh’-beweging die ze begin 2018 heeft opgericht, vinden online navolging.
Jameela Jamil als opportunistische socialite Tahani Al-Jamil in de serie The good Place
“I weigh xx fucking kg”
De aanleiding van de ‘I weigh’ (oftewel ‘ik weeg’) beweging was een foto van de vrouwelijke Kardashians die Jameela op Instagram voorbij zag komen. Op deze foto stond bij elke Kardashian een nummer. “Dat is vast hun nettowaarde”, dacht Jameela eerst, totdat ze beter keek en ‘kg’ zag staan. “Het was hun gewicht. Wat ik verder ook vind van de Kardashians, dit zijn zes vrouwen die een imperium hebben gebouwd en het zijn zakenvrouwen. Het is ongelofelijk gek dat we in 2018 hun gewicht op hun lichamen schrijven,” vertelt ze in een interview aan het Britse Channel 4. “[Onder de foto] waren er duizenden commentaren van jonge meisjes die zeiden: ‘oh nee, ik ben even groot als hen, maar ik weeg zoveel’; ‘oh nee, ik ben te dik, ik ben verschrikkelijk.’ Allemaal opmerkingen met als rode draad een constante zelfhaat.”
Jameela begon erop te letten en zag op Instagram nog meer foto’s die vrouwen reduceren tot hun gewicht. De actrice, die zelf anorexia heeft gehad als puber, wilde iets doen voor de onzekere tiener die ze vroeger was. Als een echte millennial, nam Jameela een selfie. Op haar foto schreef ze haar eigen gewicht. Ze drukte het echter niet uit in kilo’s, maar in alles wat haar Jameela maakt: een liefdevolle relatie, fantastische vrienden, het feit dat ze elke dag lacht en dat ze van haar job houdt. Het lijstje gaat nog even verder en eindigt met ‘fucking kg’. Ze postte de foto in haar Instagram stories en op haar Twitter-account. Andere vrouwen (en mannen) volgden snel haar voorbeeld.
“Op de body positivity-kar springen terwijl je je eigen pagina’s vult met geairbrushte vrouwen, dat kan niet langer.”
Dat was eind februari 2018. Nog geen maand later had Jameela zoveel soortgelijke foto’s ontvangen dat ze besloot de beweging een eigen Instagram-account te geven. Een jaar later heeft dat account bijna 2.500 posts en meer dan 265.000 volgers. Nadat Engelstalige media het ‘I weigh’-verhaal oppikten, besloot Jameela diezelfde media ook op hun eigen verantwoordelijkheid te wijzen. Want op de body positivity-kar springen om vervolgens je eigen pagina’s te vullen met foto’s van geairbrushte vrouwen, dat kan niet langer, vindt Jameela. Ze maakte handig gebruik van de media-aandacht en haar nieuwe volgers op sociale media om het probleem van airbrushing op de agenda te zetten. “Airbrushing zou illegaal moeten zijn,” zegt ze. “Wanneer fotoredacteurs mijn huid proberen lichter te maken en mijn etniciteit proberen te veranderen, is dat niet enkel slecht voor de meisjes die naar de foto kijken. Het is ook slecht voor mijn eigen geestelijke gezondheid. Het geeft me een hekel aan wat ik in de spiegel zie.”
Verder vraagt ze zich af waarom mannen mogen verouderen zonder Photoshop, maar vrouwen niet. “Mannen kunnen het onvermijdelijke vieren, wij moeten er bang van zijn.” Ze kreeg veel bijval, op Twitter en Instagram.
Vrouwen drukken zichzelf in de campagne #Iweigh, uit in dingen die hen uniek maken.
Giftig feminisme
Een dag later postte ze een nieuwe foto op Instagram, met als bijschrift: “Zeg nee tegen airbrushing. Het is raar om nooit puisten en rimpels en poriën te zien. Ik wil er uit zien als een persoon, niet als een emoji.” Het is een mooie tekst, maar de foto die ze er bij koos, viel niet bij iedereen in goede aarde. Jameela is daarop namelijk bloedmooi, zonder airbrushing. Sommigen begonnen zich luidop af te vragen of Jameela Jamil wel de juiste persoon is om kritiek te geven op fotobewerking. Het is wel erg gemakkelijk voor haar, niet?
“Rapster Cardi B moest er aan geloven vanwege het promoten van detox-thee, Kim Kardashian vanwege een eetlustremmende lolly.”
De Ierse krant The Business Post deed er nog een schepje bovenop en verweet Jameela dat ze vrouwen vertelt hoe ze er moeten uitzien. Voeg Jameela’s kritiek op andere vrouwelijke beroemdheden daar aan toe (in 2014 verweet ze bijvoorbeeld zangeres Miley Cyrus haar seksualiteit en vagina te gebruiken voor media-aandacht) en haar feminisme zou kunnen klinken als toxic feminism, of giftig feminisme. Niet iedereen neemt het haar in dank af dat ze openlijk beroemdheden aan de schandpaal nagelt, want dat zou niet erg sisterly zijn. Zo moest rapster Cardi B er aan geloven vanwege het promoten van detox-thee bij haar fans en kreeg Kim Kardashian de volle lading toen ze een eetlustremmende lolly voorstelde aan haar instagramvolgers: “Neen. Fuck off. Neen. Je [hebt een] verschrikkelijke en toxische invloed op jonge meisjes.” Kim verwijderde later haar post, maar de volgers van Kim Kardashian en Cardi B zijn niet Jameela’s grootste fans.
In een interview met het Amerikaanse online magazine Nylon, merkt de interviewster ook op dat Jameela de fotograaf uitdrukkelijk vroeg om geen foto van haar tenen te nemen. De actrice vindt die te lelijk. Bovendien is ze niet vies van een stevig laagje make-up tijdens photoshoots en weet ze precies hoe ze haar hoofd moet kantelen om de perfect foto te krijgen. Zijn dat dan wel realistische foto’s?
Jameela Jamil trekt ten strijde tegen body shaming op Twitter
Feminist-in-progress
Jameela lijkt intussen gewoon te zijn aan criticasters. Voor mensen die haar kritiek op beroemdheden in vraag stellen, heeft ze een antwoord klaar: “Aan iedereen die denkt dat feminisme betekent dat je nooit andere vrouwen met de vinger mag wijzen: je hebt het fout en dit is niet progressief. We wijzen mannen met de vinger wanneer ze vrouwen pijn doen, we moeten de vrouwen die hetzelfde doen ook met de vinger wijzen. Je gender beschermt je niet.”
“Het is nooit te laat om naar jezelf te kijken en je fouten recht te zetten. Ik was vroeger slutshamey.“
Over de kritiek in verband met haar uiterlijk stelt ze op sociale media dat “als je [als vrouw] niet ‘conventioneel mooi’ bent […] en je laat van je horen, dan ben je ‘jaloers en bitter’ en krijg je geen platform. Als je voldoet aan de sociale normen, dan ben je te mooi om je mening te geven. Slimme manier om ons ALLEMAAL te doen zwijgen, he?”
Toch is ze bereid te leren en haar fans mee te nemen in haar leerproces. Ze is niet bang haar excuses aan te bieden op sociale media wanneer een uitspraak of een foto in slechte aarde valt. Een blogpost die ze enkele jaren geleden schreef waarin ze zangeres Beyoncé verweet te veel naakt te laten zien in een van haar videoclips, heeft ze ondertussen verwijderd. Ook beaamt ze dat ze vroeger aan slutshaming deed. “Het is nooit te laat om naar jezelf te kijken en je fouten recht te zetten. Ik was vroeger slutshamey, veroordelend en mijn feminisme was niet intersectioneel genoeg,” tweette de actrice bijvoorbeeld afgelopen december.
Ze beschrijft zichzelf dan ook als een feminist-in-progress. Tegen de Britse krant The Guardian zei ze eerder dit jaar: “Ik kan gewoon niet meer stil blijven. Het kan me niet schelen als dit me neerhaalt – ik zal neergaan in vlammen. Ik vind het oké om niet meer in deze industrie te werken. Maar ik vind het niet oké om niets te zeggen.”
“Vet-fobie bestaat echt”
Wanneer je door het I weigh-account op Instagram scrolt en de gesprekken leest die daar gevoerd worden, merk je hoe Jameela op korte tijd een grote invloed heeft gehad op vrouwen en ook enkele mannen. Toch wordt haar soms verweten dat ze enkel aanvalt, maar niets doet om het systeem zelf te veranderen. Een verwijt dat Jameela ter harte heeft genomen, want begin 2019 kondigde ze aan dat ze ‘I weigh’ zal omvormen tot een bedrijf dat zal lobbyen voor een beleidsverandering, die ervoor moet zorgen dat fatshaming als haatspraak geclassificeerd wordt. “Vet-fobie bestaat echt, het is alomtegenwoordig en overheersend, en schaadt de geestelijke gezondheid van miljoenen,” tweette de actrice toen ze haar plan aankondigde. Precies om deze reden riep Jameela rond de jaarwisseling ook op om je niet voor te nemen af te vallen dit jaar.
Niet alleen Jameela heeft de afgelopen jaren bijgeleerd over body image en feminisme, dat heb ik zelf ook. Met dank aan rolmodellen zoals zij. Voor mij dit jaar geen dieetplan waar ik me toch niet aan ga houden, om me daar vervolgens weer slecht over te voelen. In plaats daarvan maakte ik een ‘I weigh’-foto van mezelf. Je kunt zeggen wat je wil over de oprechtheid van Instagram-activisme, maar als ik naar dit plaatje kijk, dan ben ik oprecht trots op het gewicht dat ik in de schaal leg.
Schrijf je reactie