Gisteren hoorden we dat de man die verdacht wordt van de moord op Julie Van Espen al twee keer veroordeeld werd voor verkrachting. Slechts twee weken geleden schreef hoofdredactrice Jozefien Daelemans nog dit opiniestuk dat het lakse beleid inzake bestraffing van verkrachting aanklaagt. “We moeten blijven praten over seksueel geweld. Al zijn er 100 hashtags, 1000 opiniestukken en 10.000 getuigenissen nodig.”
Twee jaar cel met uitstel. Dat is de straf die S.V., een dertiger uit Bonheiden, kreeg voor het verkrachten van een minderjarig meisje (14) tijdens een vrijgezellenweekend in 2016. Het slachtoffer was in het restaurant van haar grootouders toen ze herhaaldelijk werd lastig gevallen door de man. Op een gegeven moment volgde hij haar naar de toiletten waar hij haar aanrandde en verkrachtte.
Deze week sprak de rechter het vonnis uit. “Het slachtoffer werd zowel aangerand als verkracht in de toiletten van het restaurant, het restaurant van haar eigen grootouders dan nog wel”, zo zei hij. En ook. “Deze feiten hebben schade berokkend aan het slachtoffer en haar aangetast in haar normale ontwikkeling, maar ook in het vertrouwen van de hele familie in de maatschappij. Die plaats was een beschermde omgeving, die voorgoed werd kapotgemaakt door meneer zijn daden.”
En toch. En toch kreeg de dader slechts twee jaar met uitstel. Dat betekent dat de uitvoering van de straf voor een bepaalde tijd wordt uitgesteld. Een proeftermijn van twee jaar dus. Dat is even veel, of beter even weinig, als pakweg de straf voor schriftvervalsing. Misschien liet de rechter zich leiden door het feit dat de dader, and I quote, “een liefdevolle papa en partner is met een professioneel en sociaal heel normaal leven”. Maar zijn ze dat niet allemaal, meneer?
“De dader kan na een flinke boete en twee jaar flink zijn best doen weer verder met zijn leven.”
Het slachtoffer zal haar leven lang beschadigd zijn door wat S.V. haar aandeed. De dader kan na een flinke boete en twee jaar flink zijn best doen weer verder met zijn leven. Wie weet probeert hij het daarna nog eens. Het zou niet voor het eerst zijn. Kijk maar naar de zaak van de Gentse radio DJ, uit 2016, die een vrouw verkrachtte in zijn radiostudio. De zaak kwam voor, maar zijn straf werd opgeschort. In 2018 maakte dezelfde man een tweede slachtoffer. Opnieuw werd hij nauwelijks gestraft (enkel zijn voorhechtenis van 2,5 maanden was effectief en hij kreeg een drank- en drugsverbod), terwijl hij op het moment van de verkrachting nog steeds onder voorwaarden stond van de eerste verkrachtingszaak. “Hoeveel harder kan iemand zijn voorwaarden schenden?” vroeg het slachtoffer zich verslagen af. De man is intussen terug op Tinder gesignaleerd.
Nog een paar cijfers. Uit een rapport van Amnesty International uit 2014 blijkt dat er per dag in België acht verkrachtingen worden aangegeven. Het werkelijke aantal verkrachtingen ligt waarschijnlijk zo’n tien keer hoger, aangezien slechts 10% van de slachtoffers aangifte doet. Van de 100 Belgische dossiers die in 2009 werden onderzocht, leidden er slechts vier tot een veroordeling. We behoren daarmee tot de zeven slechtst scorende Europese landen wat het bestraffen van verkrachting betreft. 44% van de verkrachtingszaken werd geseponeerd zonder gevolg, onder meer wegens gebrek aan bewijzen of omdat de dader onbekend was. “De andere redenen waarom verkrachtingszaken geseponeerd worden zijn vaak te gek voor woorden,” noteert Amnesty. “Zo worden onder meer het gedrag van het slachtoffer, de beperkte maatschappelijke weerslag of het feit dat het ging om een misdrijf van relationele aard (terwijl verkrachting binnen het huwelijk wel degelijk strafbaar is).”
“Wat voor signaal geef je aan de slachtoffers? ‘Gewoon even diep ademhalen en hup verder met je leven.'”
Voor slachtoffers van seksueel geweld zijn deze cijfers en feiten wraakroepend. Want wat voor signaal geef je als samenleving aan verkrachters? “Toe maar, ga je gang, de maatschappelijke weerslag is toch beperkt. En hey, je kende het slachtoffer, dus eigenlijk was het gewoon slechte seks, toch?”
En wat voor signaal geef je aan de slachtoffers? “Eigenlijk boeit het ons niet of je je hele leven met buikpijn aan dit voorval zal terugdenken. Het is niet relevant of je de eerste jaren na de feiten nog intiem kan zijn met iemand. Gewoon even diep ademhalen en hup verder met je leven. Stelletje aanstellers.”
Dit is in ieder geval hoe ik deze strafmaten lees.
Toen #MeToo losbarstte hoopte ik vurig dat we voor eens en voor altijd dit onderwerp serieus zouden nemen. Dat we zouden praten over seksueel geweld en hoe het te voorkomen. Over wat toestemming precies is. Over wat verkrachting is. Over welke gevolgen het heeft, een heel leven lang voor de slachtoffers. Dat gebeurde ook, maar te weinig. Helaas werd het debat vrijwel onmiddellijk gekaapt door bange mannetjes (en toegegeven, soms ook bange vrouwtjes) die in boze opiniestukken oreerden dat DE SLINGER DOORSLAAT!. En dat #MeToo de levens en carrières van mannen kapot maakt. Dat ook.
“Waarom ik dit schrijf? Ik ken veel te veel vrouwen met een verkrachtingsverhaal.”
Laat me niet lachen. Als we iets geleerd hebben uit de hele #MeToo heisa is het dat de carrières van mannen wel tegen een stootje kunnen. Jan Fabre bepotelde, chanteerde en intimideerde jarenlang tientallen jonge werknemers in zijn bedrijf en werd daarvoor slechts licht op de vinger getikt. Enkele weken geleden werden zijn subsidies opnieuw goedgekeurd (goed voor bijna 1 miljoen euro van de Belgische belastingbetaler) op voorwaarde dat ‘hij het nooit meer zou doen’ (hij moest een ‘integriteitsbeleid’ ondertekenen en een paar vrouwen in zijn Raad van Bestuur plaatsen). President Trump pochte openlijk over vrouwen in de poes grijpen en hij is tot op de dag van vandaag nog steeds president. Rechter Brett Kavanaugh werd beschuldigd van poging tot verkrachting en werd uiteindelijk benoemd tot opperrechter aan het Amerikaanse Hooggerechtshof. En de twee eerdergenoemde verkrachters komen er zoals gezegd heel licht vanaf, net zoals de meeste verkrachters in België.
Waarom ik dit schrijf? Ik ken veel te veel vrouwen met een verkrachtingsverhaal. De meesten deden nooit aangifte. Te bang om niet geloofd te worden. Geen zin om al hun ellende openbaar te maken om dan te horen dat hun verkrachter er vanaf komt met een vederlichte straf, terwijl zij jaren therapie nodig hebben om hun verleden verteerbaar te maken.
En maak je geen illusies, in de overgrote meerderheid van de gevallen kent het slachtoffer de dader. Het is zelden een enge man die uit de bosjes springt, maar meestal je buurman, je collega, je basketbalcoach, je ex, je priester. De kans is groot dat jij een verkrachter kent. En dat je, net zoals mijn collega Ann-Marie, gemeenschappelijke vrienden op Facebook met hem deelt.
“De kans is groot dat jij een verkrachter kent. En dat je gemeenschappelijke vrienden op Facebook met hem deelt.”
Misschien heb je dit ooit allemaal al eens gelezen of gehoord. Misschien heb je helemaal geen zin om hierover na te denken op een zonnige dag als vandaag. Misschien wil je liever hopen dat het vanzelf voorbij gaat als we er niet over praten. Maar ik kan het niet laten om hierover te spreken, en dat moeten we blijven doen. Totdat dit land slachtoffers van seksueel geweld eindelijk serieus neemt. Al zijn er 100 hashtags, 1000 opiniestukken en 10.000 getuigenissen nodig. Het is zoals het slachtoffer van de Gentse radio DJ zegt, in een van de moedigste en pijnlijkste getuigenissen die ik ooit las: “We kunnen niet verwachten dat er iets verandert als we collectief onze mond houden over wat er tussen onze benen gebeurt.”
Het kan niet langer dat slachtoffers zwijgen uit angst dat hun ervaring gebagatelliseerd wordt. Dat slachtoffers geen aangifte doen, uit angst voor een slopende juridische procedure met een moeilijke bewijsvoering. Dat slachtoffers er alleen voor staan terwijl daders ongestraft verder kunnen gaan.
Amnesty vraagt dat de strijd tegen verkrachting een prominente plaats krijgt in de regeerakkoorden op federaal en regionaal niveau, zodat in de volgende regeerperiode de problemen effectief worden aangepakt. Ik sluit me daarbij aan. De afgelopen dagen lanceerden politieke partijen het ene na het andere plan om kiezers aan zich te binden. Welke partij durft het aan om dit probleem op de politieke kaart te zetten?
Het is nodig. Voor het veertienjarige meisje dat in 2016 haar jeugd verloor, en voor alle andere slachtoffers van verkrachting met haar. Want onze overheid mag hun pijn dan niet serieus nemen, wij slachtoffers doen dat wel.
12 reacties
Klopt helemaal. Mijn verhaal te lang op te schrijven!!
Ik was 15 jaar en was verliefd op een jongen van 25 uit mijn dorp maar we hadden geen verkering, op een dag ontmoette ik hem in een café waar ik met mijn vader naartoe was gegaan, mijn vader was alkolist en wist na een half uur al niet meer dat hij me meegenomen had, de jonge man vroeg me of ik mee een wandeling wilde gaan maken, en verliefd als ik was ging ik met hem mee, ik zag er geen kwaad in, en dan heeft hij me op klaarlichte dag een schuur die op ons pad lag in geduwd en verkracht, ik durfde dit thuis niet melden, schaamde me diep, en heb tot op heden nog altijd een schuldgevoel, omdat ik was meegegaan uit vrije wil heb ik me jaren voor gehouden dat het mijn eigen schuld was, dat ik maar bij mijn vader had moeten blijven, en heb ik dit nooit durven melden bij de politie
Ik ben ondertussen een moeder van 51 jaar en nog steeds kan ik er niet aan denken zonder enig schuldgevoel en schaamte omdat ik zo naïef ben geweest
Als een meisje of vrouw verkracht wordt is zij slachtoffer en moet nooit zich schuldig voelen. In een eerlijke en normale samenleving moet het mogelijk zijn om met elkaar spontaan om te gaan zonder dat je argwaan of schrik moet hebben. Heb gewoon respect voor je medemens en doe een ander niets aan wat je zelf niet wil aangedaan worden. Hoe mooi kan de samenleving zijn als iedereen mekaar respecteert, waardeert en behandeld als zijn gelijke. Laat je nooit schuld aanpraten als je misdaan wordt, dit is onrechtvaardig en in een democratie als België onaanvaardbaar dat slachtoffers niet serieus behandeld worden.
Zo frustrerend! 40 jaar geleden ben ik aangerand door een crimineel die in de cel zat om een meisje van 16 jaar te verkrachten. Na enige tijd werd hij (wegens zogezegd “goed gedrag”) in het weekend naar huis gestuurd.
Toen ben ik aangerand geweest… waar ik na 40 jaar nog de zware gevolgen van draag…Ik ben mijn hele leven kwijt! Ik durf nooit meer alleen buiten door die stomme regeling van de overheid! Echt schandalig! Ik hoop uit de grond van mijn hart dat er daar eindelijk eens een oplossing wordt voor gezocht.
Ik ben dagelijks kapot van de angst, door paniekaanvallen en zelf veroordeeld door levenslange opsluiting in mijn eigen huis! Ze zouden beter de doodstraf terug invoeren of eerst die personen hetzelfde laten ervaren……….
Ik heb het al vaak gezegd, telkens zie je dat seksuele delinquenten in de meeste gevallen hervallen, moesten ze hun straf uitzitten in plaats van vervroegd vrij te komen zouden er al veel slachtoffers de ellende bespaard zijn gebleven. Dus mijn conclusie: de grote schuldige is het gerechtelijk apparaat, met hun laksheid. Bouw gevangenissen bij zodat er plaats is voor criminelen, maar gevangenissen met de basis behoeften, zonder al die extra luxe toegevingen. Laat ze maar goed hun criminele feiten overdenken zonder cadeautjes, laat ze maar echt eens lijden, dat ze goed beseffen wat ze misdaan hebben.
Ik heb gehoord dat deze dader ook verkracht is geweest op 10 jarige leeftijd. Dat de vader om hulp heeft gevraagd en verwittigde dat zijn zoon dit ooit ging gaan doen … Zelf kan ik ook een boek schrijven over mijn metoo’s, maar gelukkig hebben die zich voorgedaan toen ik al volwassen was. Er moet strenger opgetreden worden, maar vooral moet er meer en vlugger hulp geboden worden. En zeker voorbeelden zoals die DJ, dit kan niet meer.
Ik ben in 2014 ook verkracht door iemand die ik afgewezen had. Je durft als vrouw gewoon ook geen aangifte doen omdat ze je toch niet voor serieus houden. Ik was 35 en als “sterke, intelligente vrouw” had ik nooit gedacht dat ik ooit zoiets zou meemaken. Ik leef nog dagelijks met het besef dat die persoon dit ook nog andere vrouwen heeft aangedaan en nog steeds doet, maar kan ik zoiets nog wel gaan aangeven, na 5 jaar. Ik durfde het toen niet en nog steeds niet, ook het grote schaamtegevoel… zelfs mijn huidige partner weet het niet (enkel mijn beste vriendin en mijn moeder). Maar ik denk er nog vaak aan. Al besef ik dat ik nog “geluk” had dat het enkel verkrachting was….
Mijn moeder wou eerst ook niet naar de politie, mede omdat de dader had gedreigd terug te komen en haar kapot te maken. Ik heb haar echt moeten overtuigen. Ik moet wel zeggen dat de politie, de speurders, de psychologen, iedereen, mijn moeder en mezelf met het nodige respect hebben behandeld. Wij hebben nooit het gevoel gehad dat ze ons niet geloofden.
Beste Kathleen, ik vind het verschrikkelijk wat je hebt meegemaakt, en dat je er moeite mee hebt om dat aan te geven begrijp ik ten volle, maar vergeet niet door te zwijgen dat je hem carte blanche geeft om zijn daden voort te zetten. Ik wens je veel moed en kracht om recht te laten zegevieren en als nog je klacht in te dienen. Zulke perverten mogen niet ongestraft rond lopen.
Op 28/07/2016 werd mijn, op dat moment 71 jarige moeder, geweldadig gedurende uren verkracht in haar eigen appartement. De dader was een 38 jarige man, die niet teruggekeerd was naar Merksplas, waar hij ondertussen reeds 4 jaar verbleef voor gelijkaardige feiten. Mijn moeder was zijn 8 ste slachtoffer en meteen ook het oudste. Mijn moeder heeft het overleefd, ik bespaar jullie de details. Politie en slachtofferhulp hebben mijn moeder en mezelf de nodige ondersteuning gegeven, waarvoor dank.
Groot was onze verbazing toen we via slachtofferhulp zijn dossier konden inlezen, dit kan uiteraard enkel wanneer je je burgerlijke partij stelt. Mijn moeder uiteraard, het echte slachtoffer, maar ik ook. In het dossier konden we lezen dat hij een moeilijke jeugd had gehad, zeer geweldadig, van instelling naar instelling. Hij maakte zijn eerste slachtoffer voor zijn 18 de verjaardag. Van psychiatrische instelling naar psychiatrische instelling, zonder begeleiding zonder opvolging. Op het moment dat hij mijn moeder verkracht heeft, had hij penitentiair verlof in Merksplas, hij mocht zijn moeder gaan bezoeken of zoals ik het soms ironisch zeg, sigaretten gaan kopen en nooit meer teruggekeerd. Wordt dit dan niet gemeld, hoor ik jullie vragen. Wel blijkbaar moet dit niet.
Sinds januari 2016 of 2017, worden slachtoffers gehoord, wanneer een dader verlof aanvraagd of er iets veranderd in hun situatie. (wanneer ze zich burgerlijke partij gesteld hebben). Dit hebben zowel mijn moeder als ik gedaan. Wat wil dit zeggen, dat we van alles op de hoogte worden gehouden, verandering in dossier, aanvraag tot overplaatsting, in beroep gaan tegen uitspraak. In het geval van mijn moeder werd de dader in beschuldiging gesteld en tijdelijk overgebracht naar de gevangenis in Mechelen. Ikzelf ben naar de rechtbank gegaan en werd gehoord, alle vragen die ik had heb ik kunnen stellen, hoe het kan dat iemand met zijn verleden vrij kan rondlopen, hoe het kan dat iemand met zijn verleden recht heeft om zijn moeder te gaan bezoeken, hoe het kan dat iemand met zijn verleden nog rechten heeft. Terugkeren naar Merksplas was geen optie, hij werd dan maar tijdelijk overgebracht naar Antwerpen, Begijnenstraat. Ook daar werd ik uitgenodigd op een hoorzitting, want hij had zijn overplaatsing gevraagd naar een psychiatrische instelling. Heel surrealistisch. Want je moet wachten bij diegenen die iemand komen bezoeken in de gevangenis. Dan komen ze je halen en zit de dader op nog geen 2 meter en voor mij zitten rechters, griffies, directeurs, psychologen …. Maar je wordt gehoord en je wordt serieus genomen. De dader zit nu in een gesloten psychiatrische instelling op linkeroever. Ook daar werd ik uitgenodigd en ben ik gehoord. Op dit ogenblik ziet het er naar uit dat hij nooit meer vrijkomt. Dit is het best voor hem en voor de maatschappij. Dus justitie aub, doe iets aan deze lijdensweg! Mijn moeder is mij dankbaar dat ik deze zware taak op mij neem, ik doe dit, niet met plezier, maar omdat het moet, want als ik het niet doe, doet niemand het en wordt er niets mee gedaan en komt hij vrij! Niet elk slachtoffer heeft de moed of heeft iemand die dit wil doen in zijn of haar plaats! Slachtoffers staan nog te vaak in de kou of worden niet voldoende geïnformeerd! Alles hangt blijkbaar af van de assistent die je toegewezen krijgt! Wij hebben misschien geluk gehad. (even terzijde mijn moeder had ook een pro-deo advocaat evenals de dader).
Helemaal mee eens!
Volledig akkoord. Straffen in België zijn sowieso al een lachertje, los van het feit dat ze niet of nauwelijks worden uitgevoerd. Als de dader(s) überhaupt gezocht en gevonden worden.
Je zou bijna wensen dat de magistraten of iemand van hun familie zelf verkracht/ beroofd/ bestolen/ overvallen/ geslagen en geschopt of zelfs vermoord worden opdat ze zouden beseffen wat zoiets met een mens doet.
Hoog tijd dat ze uit hun ivoren torens afdalen en voet in the real world zetten !