Interview

Jess Wade gaf 270 wetenschapsters een Wikipediapagina

Zo wil ze meisjes enthousiast maken voor de wetenschap

Jess Wade gaf 270 wetenschapsters een Wikipediapagina

Jess Wade schreef het afgelopen jaar bijna dagelijks een nieuwe Wikipedia-pagina over vrouwelijke wetenschappers die iets indrukwekkends hebben bereikt. De teller staat nu op meer dan 270. Zelf is ze postdoctoraal onderzoeker aan het Imperial College in Londen. We vroegen haar waarom ze in haar vrije tijd Wikipediapagina’s schrijft voor wetenschapsters.

Hoi Jess, waarom Wikipedia?
“Wikipedia wordt zo’n 32 miljoen keer per dag gebruikt. Iedereen zoekt via deze weg dingen op. Als er een pagina van iemand is aangemaakt, wil dit zeggen dat die persoon belangrijk is. Informatie toevoegen aan deze online encyclopedie is een kans om goede content te creëren die door veel mensen gezien wordt. Toen ik dit besefte, zag ik in dat ik daarmee echt verandering teweeg kon brengen.

Want Wikipedia is nu erg genderongelijk: slechts 17% van de biografieën op de Engelse Wikipedia gaat over vrouwen. Concrete cijfers zijn er niet, maar er wordt geschat dat slechts 10-15% van de Wikipedia-schrijvers vrouwen zijn. De meerderheid van de content wordt dus geschreven door mannen. Zij schrijven dan over hun interesses of onderwerpen waar zij bekend mee zijn. Dit is waar vrouwelijke wetenschappers en minderheidsgroepen een verschil kunnen maken: wij kunnen pagina’s maken over alle vrouwen, LGBT+ personen, en mensen met diverse culturele achtergronden.”

Waarom is dit zo hard nodig?
“We kennen vaak alleen de paradepaardjes van de wetenschap, degenen die in een tv-show verschijnen. Maar er zijn zoveel wetenschappers die bijdrages leveren die van belang zijn op wereldniveau. Die worden vaak niet gedocumenteerd op academische websites. Hier kan Wikipedia een oplossing vormen. Op dit platform wordt ook een meer allesomvattend beeld weergegeven, niet enkel een opsomming van hun prestaties.

“We moeten personen bekend maken voor hun wetenschap. Omdat iemand een natuurkundige is, niet een vrouwelijke natuurkundige.”

Ik hoop dat jonge mensen op Wikipedia kunnen zien dat het niet enkel de beroemdheden zijn die dingen bereiken. Er zijn zoveel inspirerende mensen die bijvoorbeeld ruimtemissies hebben geleid of elementen hebben ontdekt van het periodiek systeem. Hun namen zouden we moeten kennen. We moeten hen voordragen om prijzen te winnen en boeiende seminaries te geven.

Binnen de wetenschapswereld zelf moeten deze mensen gevierd worden zodat zij het gevoel hebben dat hun prestaties gewaardeerd worden. Ze moeten willen verderdoen. Want niet alleen meer diversiteit in de wetenschapswereld krijgen is moeilijk. Mensen met een diverse achtergrond in het werkveld houden is ook een probleem.

Er zijn onnoemelijk veel blogs en campagnes die het hebben over vrouwelijke wetenschappers of zwarte wiskundigen. Maar het helpt niet om hen op een aparte website te zetten waar niemand naar kijkt. We moeten personen bekend maken voor hun wetenschap. Omdat iemand een natuurkundige is, niet een vrouwelijke natuurkundige. Ook daar draagt een pagina op Wikipedia een steentje aan bij.”

Hoe werd er op je project gereargeerd?
“Niet enkel de vrouwen die een pagina op Wikipedia kregen, maar de hele wetenschapscommunity is blij met dit project. Terwijl er op Twitter bijna uitsluitend positieve reacties kwamen, draaide het op sociale nieuwswebsite Reddit echter anders uit. Daar was het een vreselijk, seksistisch fiasco. Op Reddit kan iedereen anoniem reageren. Je vindt er mensen die de hele dag op het internet rondhangen, wachtend op een discussie over vrouwen die iets bijdragen aan de maatschappij, om die vervolgens de grond in te boren. Dat is demotiverend, als je zulke reacties leest vraag je je af of de opoffering van al die vrije tijd het wel waard is. Maar ik laat me niet uit het veld staan: er zijn mensen over de hele wereld die enthousiast zijn om van Wikipedia een betere, inclusievere plek te maken.”

Waarom is er zo’n gebrek aan vrouwen in de wetenschap?
“De grootste oorzaak van een gebrek aan vrouwen in een wetenschappelijk beroep, is volgens mij het onderwijs. De meeste wetenschapsleerkrachten in Engeland zijn niet gekwalificeerd voor de vakken die ze geven. Waarom leerkracht worden als je ook een goedbetaalde job bij een bank kan krijgen? Het land waardeert leerkrachten niet echt. Waarom zou je in een stressvolle omgeving gaan werken als er ook nog eens geen waardering voor je is? Ik denk dat jonge mensen het gebrek aan kennis bij hun leerkrachten opmerken, en zich afvragen waarom ze voor een vak zouden kiezen als de leerkracht niet eens over goede kennis beschikt. Doordat meisjes op een ander tempo volwassen worden, beseffen zij dit ook sneller. Dat werkt demotiverend.

“Studenten, zowel jongens als meisjes, geven negatievere feedback aan vrouwelijke academici.”

Zowel in het middelbaar als op de universiteit zitten er ongeveer twintig procent vrouwen in de wetenschappelijke richtingen. Dat wil zeggen dat de doorstroom stabiel is. Als we dus in het middelbaar meer meisjes warm kunnen maken voor de wetenschap, stromen er ook meer meisjes door naar een wetenschappelijke richting in het hoger onderwijs.

Maar wie vervolgens aan de top komt, krijgt te maken met vooroordelen. Om te promoveren tot professor moet je goede feedback krijgen van studenten, een zeker aantal papers schrijven en financiering binnenhalen. Bij al deze aspecten hebben vrouwen last van vooroordelen. Studenten, zowel jongens als meisjes, geven negatievere feedback aan vrouwelijke academici. Als je een paper indient weten de reviewers jouw naam en locatie, maar jij kent hen helemaal niet. Ze kunnen dus zo bevooroordeeld en seksistisch zijn als ze willen. Hetzelfde geldt bij het toekennen van fondsen.”

Hoe divers was je eigen opleiding?
“Ik ging naar een meisjesschool en had toen nog niet echt het besef van het tekort aan vrouwen in de wetenschap. Mijn mama was een succesvolle psychiater. Ik groeide op met een enorm hardwerkend en inspirerend voorbeeld. Ik dacht toen dat alle moeders zo waren. Toen ik naar de universiteit ging om fysica te studeren, waren er weinig meisjes. In het begin had ik hier geen oog voor. Het was een competitieve school. Ik focuste enkel op mijn prestaties.

Het duurde een paar jaar voor ik besefte dat er niet zoveel meisjes waren als er zouden moeten zijn. Wat wij studeren en onderzoeken is geweldig. Veel jonge vrouwen en andere diverse groepen zouden het graag doen, maar weten er niets vanaf. Tijdens mijn studies zag ik het aantal meisjes ook steeds verder dalen. In het middelbaar en in mijn bachelor bleef het redelijk gelijk: 25 procent. Maar toen ik op doctoraatsniveau was, daalde het ongeveer tot 15 procent. Bij de professoren was het nog slechts 10 procent.”

Wat moet er gebeuren om de status quo te doorbreken?
“Voor mijn doctoraat ging ik vaak spreken op scholen. Ik besefte dat ik hier veel moeite in stak, maar telkens gewoon moest hopen dat ik op zijn minst één persoon zou kunnen bereiken. Het had maar een kleine impact. Om meer gedaan te krijgen, zou het beter zijn om met leerkrachten en ouders te werken. Zij zijn degenen die een heel grote invloed hebben op de beslissingen die jongeren maken. Een van de hoofdredenen waarom meisjes niet voor wetenschap kiezen, zijn niet hun capaciteiten of gebrek aan zelfvertrouwen, maar de seksistische stereotypering die op school de ronde doet. Elke leerkracht op school moet beseffen dat dit niet oké is, niet enkel de wetenschapsleerkracht.

“Ik wil dat mensen samenwerken om deze dingen constructief te veranderen.”

Ik wil niet dat mensen hun tijd verspillen met events zonder impact. Ik wil dat mensen samenwerken om deze dingen constructief en op een systematische basis te veranderen , zodat we deze conversatie niet moeten blijven voeren. De discussies houden niet op en er wordt zoveel geld gespendeerd aan eenmalige campagnes. Vaak zijn deze initiatieven gewoon PR-campagnes waarbij het idee voor de uitvoerders goed lijkt, maar aan de doelgroep voorbij gaat. We moeten een stap terugnemen, nadenken over wat we willen dat er gebeurt en hoe we dit met positieve, langetermijnoplossingen kunnen bereiken.”

België

In België is het aandeel van meisjes in wetenschappelijke richtingen in het middelbaar ongeveer 30 procent en in academische bachelors net boven de 30 procent. Hier is er dus ook een stabiele stroom. Maar het is nog steeds maar een derde. En in de afgelopen 10 jaar was er slechts een kleine stijging. Als we dan naar wetenschappelijke beroepen gaan kijken, zoals bijvoorbeeld ingenieur, zien we dat die maar voor 10% door vrouwen beoefend worden.

“Ik zou bijvoorbeeld ook graag meer mannen in de zorgsector of andere ‘typisch vrouwelijke’ beroepen zien.”

We vroegen aan Ciska Hoet, directeur van RoSavzw, kenniscentrum voor gender en feminisme, hoe dat kan. Ook zij noemt onderwijs en opvoeding als de belangrijkste factoren die maken dat vrouwen minder snel voor wetenschap kiezen:
“Kinderen worden al vanaf, of zelfs al voor de geboorte, gezien als jongens en meisjes in plaats van gewoon als kleine mensen. In de maatschappij wordt de opdeling voortdurend gemaakt. Via allerlei normen en verwachtingspatronen wordt aan meisjes geleerd om zorgzaam te zijn, minder risico’s te nemen en hun emoties te tonen. Zij worden gestimuleerd om precies die eigenschappen verder te ontwikkelen.

Jongens worden daarentegen aangemoedigd om meer technische vaardigheden aan te leren en op ontdekking te gaan. Dat gebeurt vaak onbewust door de manier waarop we met hen spelen en omgaan. Het zou nochtans goed zijn mochten we kinderen alle kansen geven om zich te ontplooien los van starre gendernormen. Op die manier zal je vanzelf meer diversiteit zien in alle beroepsgroepen. Ik zou bijvoorbeeld ook graag meer mannen in de zorgsector of andere ‘typisch vrouwelijke’ beroepen zien. Er bestaan momenteel helaas nog te weinig initiatieven om dit te realiseren.”

Foto’s:

Schrijf je reactie

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen