Dit stuk verscheen ook in het filmmagazine Vertigo.
Afgelopen weekend ging in Los Angeles ‘Black Panther’ in première. De foto’s vanop de rode, of nee paarse, loper geven me kippenvel. Ik heb nog nooit naar een film uitgekeken zoals ik naar Black Panther uitkijk. Deze film houdt zwarte mensen over de héle wereld al een jaar in de ban. Zo ontdekte ik bijvoorbeeld dat de film in de maak was door een instagrampost van een vriendin in Rwanda. Sinds de aankondiging van de cast is een groot deel van de zwarte wereldbevolking in een staat opwinding die ik zelden voor iets gevoeld heb. (Buiten misschien het ‘Lemonade’-album van Beyoncé, dat waren ook goede tijden).
Als je denkt dat ik overdrijf, moet je eens ‘Black Panther meme’ intikken op Google images. De lijst hilarische memes, gifs en tweets is ellenlang. Ik zal, voor de niet-ingewijden, even verklappen dat er zoiets als ‘Black Twitter’ bestaat. Eigenlijk is dat gewoon euh Twitter, maar de term werd jaren geleden in het leven geroepen om Twitter-reacties van Afro-Amerikaanse activisten te verzamelen. Intussen hoor ik het vaak vallen in programma’s als ‘The Daily Show’ met Trevor Noah: telkens als Trump bijvoorbeeld iets ‘Trumpy’ (lees: racistisch en beledigend) doet of zegt, gaat hij even kijken wat Black Twitter ervan denkt.
“Wel, ik kan je zeggen, we tellen allemaal de minuten af naar de première van Black Panther.”
Ik dacht dat het een typisch Amerikaans gegeven was, die Black Twitter, want ik zit zelf al lang niet meer op de gewone versie. Maar de laatste jaren is er in Vlaanderen en Nederland online ook vanalles aan het gebeuren. Het coole aan het internet is dat het een plek is waar je heel gemakkelijk zelf platform kan creëren. Dat gebeurt dan ook vaak op de meest creatieve manieren door groepen die in het echte leven zelden platform krijgen. De grote Youtube-sterren van de Lage Landen zijn bijvoorbeeld vaak jongeren met migratieroots. In de klassieke media krijgen ze haast nooit de kans zichzelf te tonen of zichzelf op een positieve manier gerepresenteerd te zien. Dus haken steeds meer jongeren af, en richten ze zich op hun eigen kanalen. Ik zit sinds een tijdje in twee Facebookgroepen opgericht om Vlamingen en Nederlanders met Afrikaanse roots (veelal millennials) met elkaar te laten uitwisselen. Samen tellen die groepen meer dan 10.000 leden, wat gezien de aard ervan echt veel is. Wel, ik kan je zeggen, we tellen allemaal de minuten af naar de première van Black Panther.
Black Panther is immers veel meer dan een film met een zwarte superheld. Die hadden we namelijk al vaker gezien: toen Halle Berry de rol van Storm in de X-men franchise op zich nam, of toen Anthony Mackey en Don Cheadle belangrijke rollen in ‘Captain America’ speelden, om maar enkele voorbeelden te noemen. Er waren zelfs al grote blockbusters met zwarte superhelden in de hoofdrol: denk aan Hancock met Will Smith en wie zou ooit Wesley Snipes in Blade kunnen vergeten? Nee, de échte reden waarom Black Twitter ontploft, ik al maanden in mijn hoofd al mijn African wax-jurken aan het overlopen ben voor de première, en de voorverkooptickets voor Black Panther sneller verkochten dan eender welke Marvel-film in de geschiedenis is dit: WAKANDA.
“Wat Gal Gadot met Wonder Woman bij meisjes en vrouwen in gang zette, doet Black Panther met zwarte mensen.”
Wakanda is het fictieve Afrikaanse land waar Black Panther (a.k.a koning T’Challa) leeft. Het is dat koninkrijk dat centraal staat en ervoor zorgt dat deze film zo bijzonder is. Doordat het verhaal zich afspeelt in Afrika, maar de film wel een gigantische productie uit de Marvel-stal is, gebeurt er iets magisch: 90% van de cast is donker. Normaal voor een verhaal dat zich afspeelt in Wakanda. Dat maakt ook dat al die donkere acteurs diepgang hebben. Dat er plaats is voor meer dan 1 uitgewerkt zwart personage. Het zorgt er ook voor de makers van de film elementen uit Afrikaanse culturen leenden in de vormgeving. De outfits in de trailer alleen al: ik kan niet uitleggen hoe krachtig het voor mij is om Afrikaans geïnspireerde outfits in een superheldenfilm te zien als norm in plaats van karikatuur.
Naast het visuele, de cast en de vormgeving, spreekt Wakanda als idee ook enorm aan. Het bestaan van een land als Wakanda in het Marvel-universum geeft ons een idee van hoe een Afrika zonder kolonisatie eruit kon hebben gezien. Hoe een voortzetting van prekoloniaal Afrika (dat naar schatting 10.000 koninkrijken telde, elk met hun eigen bijzondere geschiedenis en cultuur) eruit zou kunnen zien. Het doet ons dromen over een wereld waar de machtsverhoudingen niet zo gekleurd zijn. Wakanda geeft hoop, Wakanda inspireert, Wakanda toont ons hoe ook wij koningen en koninginnen zijn, hoe we sterk en intelligent en ‘a force to be reckoned with’ zijn. Wat Gal Gadot met Wonder Woman bij meisjes en vrouwen in gang zette, doet Black Panther met zwarte mensen.
“Ik hoop dat de filmindustrie wakker wordt als blijkt dat een van de beste en meest bezochte en films een haast volledig zwarte cast heeft.”
Tijdens mijn allereerste gesprek over mijn eerste boek zei een medewerker van de uitgeverij dat ik een ‘moeilijk thema’ had, dat ‘het publiek’ doorgaans minder interesse toont in mijn genre verhaal. Het is iets waar ik vaak op stoot, ook in de media bijvoorbeeld. De Vlaamse avant-première van Black Panther gaat door op het Afropolitan Festival in Bozar in Brussel. Er komt geen evenement in de grote cinemazalen. Weer klinkt het dat men ‘verwacht dat Black Panther geen potten zal breken’ want: ‘het publiek’. Maar wie is dat dan, hét publiek? De 10.000 mensen in de Facebookgroepen waarover ik sprak alvast niet. Hun ouders, broers, zussen, tantines en tontons blijkbaar ook niet. De stripliefhebbers, Marvel-fans, geeks, die sowieso gaan kijken naar wat nu al ‘één van de beste superheldenfilms aller tijden’ werd genoemd door een (witte) recensent, blijkbaar ook niet.
Het doet me een beetje denken aan de muziekindustrie in Vlaanderen. Jarenlang deden ze lacherig over Hiphop als genre, en werden rappers van eigen bodem een beetje weggewuifd. Hiphop was muziek voor zwarte mensen, of voor witte mensen die alsof deden, in de ogen van de maatpakken bij platenmaatschappijen. Intussen zijn de schellen van hun ogen gevallen (daarbij geholpen door cijfers die niet liegen en geld dat je kan aanraken). Ik hoop dat Black Panther hetzelfde effect gaat hebben. Dat men in de filmindustrie gaat wakker worden als blijkt dat een van de beste, meest bezochte en winstgevende films een haast volledig zwarte cast heeft en zich afspeelt in een Afrikaans land minus kolonisatie. De deur stond al een tijd op een kier en we zijn bijna in een tijd aangekomen waar er op geen enkele awardshow nog een ‘first black anything’ gevierd zal worden. Maar deze film trapt de deur met geweld open en zal als een stormram binnenkomen.
KAN. NIET. WACHTEN.
p.s.: Gelukkig mocht ik dit stuk schrijven, en werd er geen recensie van me verwacht. Want ik wil jullie deze tweet uit Black Twitter niet onthouden:
“IF Black Panther is trash, are we gonna pretend it’s good?”
“Till our very last breath”.
Schrijf je reactie